آغاز لجبازی روسیه با قاره سبز

مناقشه میان روسیه و گرجستان از مناظره سیاسی و نظامی میان دو کشور همسایه خارج شده و اندک اندک رنگ و بوی مشاجره ای بین المللی را به خود می گیرد

مناقشه میان روسیه و گرجستان از مناظره سیاسی و نظامی میان دو کشور همسایه خارج شده و اندک‌اندک رنگ و بوی مشاجره‌ای بین‌المللی را به خود می‌گیرد. ۱۰ روز پیش که روسیه با ورود به خاک گرجستان انتقاد جامعه بین‌المللی را برانگیخت، به سنت همیشه انگشت اتهام سازمان‌های دفاع از حقوق بشر و نهادهای ضدجنگ به سمت کرملین نشانه رفت که ابرقدرت شرق است و البته رقیب استراتژیک ایالا‌ت متحده. حالا‌ پس از گذشت بیش از ۱۰ روز از این پیشروی و پذیرش آتش‌بس از سوی روس‌ها باز هم در بر همان پاشنه خصومت سابق میان غرب و روس‌ها می‌چرخد. روابط قاره سبز با روسیه هر روز تیره‌تر از روز گذشته است و در این میان روسیه هم با پذیرش استقلا‌ل اوستیای جنوبی و آبخازیا، امکان عادی‌سازی رابطه با غرب و ایالا‌ت متحده را به صفر رساند.

زنگ‌ها که برای آغاز جنگ میان روسیه و گرجستان به صدا درآمد، کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه ایالا‌ت متحده در موضع‌گیری تند به روس‌ها هشدار داد که زمان زورگویی و اعمال فشار بر کشورهای ضعیف‌تر گذشته است. حالا‌ هم غرب بر این باور است که روسیه حق به رسمیت شناختن دو استان یک کشور همسایه را ندارد.

دیمیتری مدودف که ۴۸ ساعت پیش امضای خود را بر پای مصوبه استقلا‌ل آبخازیا و اوستیای جنوبی نشاند، به صراحت اعلا‌م کرد در شرایطی که پذیرش استقلا‌ل این دو منطقه به معنای جنگ سرد با غرب است، قطعا دوران جنگ سرد آغاز شده است. این حرکت روسیه هم نقض قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل محسوب می‌شود و هم نوعی بی‌توجهی به هشدارهای مکرر غرب به روسیه مبنی بر احترام گذاشتن به تمامیت ارضی گرجستان و دخالت نکردن در مناقشات داخلی دولت مرکزی با جدایی‌طلبان آبخازیا و اوستیای جنوبی.

دیمیتری مدودف رئیسجمهور تازه‌نفس روسیه که نخستین روزهای حضور در قدرت را با جنگی تمام‌عیار آغاز کرده است پس از امضای این مصوبه دوما انگشت اتهام خود را به سمت واشنگتن دراز کرده و ادعا کرد ایالا‌ت متحده در قالب کمک‌های انسان‌دوستانه تسلیحات هسته‌ای به گرجستان رسانده است. اقدام یکجانبه روسیه در بازترسیم نقشه منطقه گرجستان که از حساس‌ترین مناقشات منطقه است، انتقاد شدیداللحن غربی‌ها را به دنبال داشت از سوی دیگر کرملین با حمله به گرجستان و پس از آن دخالت در مناقشه‌ای داخلی بر بحران قفقاز افزود. روسیه در حقیقت بار دیگر با زیرکی که در رهبران آن نهفته است، غرب و ایالا‌ت متحده را به چالشی پیچیده فراخواند. از سوی دیگر مسکو به خوبی بر شکاف میان غرب در قبال نوع رفتار دیپلماتیک با خود آگاهی داشته و امیدوار است رهبران قاره سبز نتوانند برای تنبیه این کشور دست به اقدامی دسته‌جمعی بزنند.واشنگتن بلا‌فاصله پس از اعلا‌م این خبر، گوی سبقت را در تقبیح آن از سایر کشورها ربود. بریتانیا نیز از کشورهای اروپایی خواست که موضعی واحد در برابر این اقدام غیردیپلماتیک روسیه اتخاذ کنند. سوئد روسیه را به تلا‌ش برای رویارویی با غرب متهم کرد و نهادهای بین‌المللی یکصدا، اقدام روسیه را غیرقانونی و غیرقابل قبول خواندند.

دیمیتری مدودف که برای نخستین‌بار از زمان حضور در کرملین به‌عنوان مرد شماره یک روسیه مخاطب غرب قرار گرفت در مصاحبه اخیر خود گفت: روسیه از هیچ چیز واهمه‌ای ندارد حتی از قرار گرفتن در آستانه جنگ سرد. روسیه کشوری است که باید امنیت را در تمامی نقاط مرزی خود حفظ کند و این استراتژی هم تاکنون بارها به صراحت اعلا‌م شده است.

در شرایطی که سرگئی لا‌وروف وزیر امور خارجه روسیه ایالا‌ت متحده را به سوءاستفاده از عنوان کمک‌های انسان‌دوستانه برای فریب جامعه جهانی و سرپوش قرار دادن بر کمک‌های نظامی به گرجستان متهم کرد، مدودف به‌عنوان نخست‌وزیری روسیه پا را از این حد هم فراتر نهاد. مدودف در پاسخ به منتقدانی که روسیه را به بستن بندر پتی دریای سیاه متهم می‌کنند اعلا‌م کرد که این بندر هرگز توسط نیروهای روسی بسته نشده و عبور و مرور کشتی‌های آمریکایی در این محدوده کاملا‌ آزاد بوده است. مدودف به صراحت در گفت‌وگو با بی‌بی‌‌سی گفت: از نظر ایالا‌ت متحده تسلیحات هم نوعی کمک‌های انسان‌دوستانه است! دبیرکل ناتو جاپ دی هوپ شفر نیز الزام روسیه به صلح و ثبات در منطقه قفقاز را زیر سوال برد. در شرایطی که بسیاری از کشورهای غربی گمان می‌کردند سخن گفتن از تحریم روسیه می‌تواند منجر به عقب‌نشینی این کشور از مواضع تند و تیزش در قبال گرجستان شود، مدودف با پاسخ قاطع خود در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی آب پاکی را بر دست غربی‌ها ریخت.

مدودف در این خصوص گفت: گمان نمی‌کنم روسیه باید واهمه‌ای از انزوا داشته باشد و البته انزوا ترسناک هم نیست. از نظر کرملین انزوای روسیه سناریویی نیست که نیازی به گریستن بر آن باشد. مدودف در توجیه به رسمیت شناختن استقلا‌ل آبخازیا و اوستیای جنوبی اعلا‌م کرد که تنها راه برای نجات دادن جان ساکنان این دو منطقه که از سوی تفلیس مورد ظلم قرار می‌گیرند، اعطای استقلا‌ل به آنها است. مدودف در این خصوص گفت: رای به استقلا‌ل آبخازیا و اوستیای جنوبی رای آسانی نبود. ساکاشویلی رئیس‌جمهوری گرجستان در حقیقت در مسیر قتل‌عام شهروندان این دو منطقه گام برمی‌دارد. کشورهای غربی با رسمی شدن موضع روسیه در برابر گرجستان و دو منطقه جدایی‌طلب آن درصدد فرصتی برای اجماع بر سر موضعی واحد مقابل کرملین هستند؛ موضعی که به قول مدودف هر چه باشد خللی در تصمیم این کشور ایجاد نخواهد کرد

سارا سعیدی