بورس آتن

بورس آتن در سال ۱۸۷۶ تأسیس شد قوانین و مقررات حاکم بر بورس بر مبنای مجموعه قوانین اقتصادی کشور فرانسه بنا شده است

بورس آتن در سال ۱۸۷۶ تأسیس شد. قوانین و مقررات حاکم بر بورس بر مبنای مجموعه قوانین اقتصادی کشور فرانسه بنا شده است.

در سال ۱۹۸۸ تغییرات چشمگیری در قوانین و مقررات بورس اوراق بهادار به وجود آمد که به موجب آن شرکت‌های کارگزاری به عنوان «اعضا» شمرده شده و یک بازار موازی و یک سپرده گذاری مرکزی معرفی شدند.

در سال ۱۹۹۵ بورس آتن به موجب قانون ۹۵/۲۳۲۴ به «شرکت با مسئولیت محدود» تغییر یافت. مسئولیت اولیه بورس، نظارت بر اعضای خود است.

در مارس ۲۰۰۲، «گروه بورس‌های یونان (HELEX)» به عنوان شرکت مادر بورس آتن تأسیس و در اوت سال بعد سهام آن در بازار اصلی عرضه شد.

بورس آتن و بورس مشتقه آتن که هر دو زیر مجموعة «گروه بورس یونان» به شمار می‌روند، در سپتامبر ۲۰۰۲ ادغام و «شرکت بورس آتن» راتشکیل دادند.

● ساختاربورس:

شورای ۷ نفره نظارت بر فعالیت بورس آتن را بر عهده دارند که عبارتند از:

▪ رئیس و نایب رئیس بورس آتن،

▪ یک نماینده از طرف اتاق بازرگانی و صنایع آتن،

▪ یک نماینده از صندوق‌های سرمایه گذاری که در یونان فعالیت می‌کند،

▪ یک نماینده از «بانک یونان»،

▪ یک نماینده از شرکت‌های پذیرفته شده،

▪ یک نماینده از کارگزاران که از سوی «هیأت کارگزاران» انتخاب می‌شود.

شرکت‌های خدماتی سرمایه‌گذاری که گذرنامة اروپایی داشته باشند، می‌توانند از اعضای بورس آتن به شمار روند. حداقل میزان سرمایه برای عضویت در بازار اوراق بهادار ۶۰۰ هزار یورو و برای پذیره‌نویسان ۳ میلیون یورو است. حداقل سرمایه برای معامله گران خصوصی و بازارگردانان نیز معادل ۳ میلیون یورو می‌باشد.

ساعات رسمی دادوستد:

▪ دادوستد پیوسته برای شرکت‌های بزرگ از ۱۱:۳۰ الی ۱۶:۳۰.

▪ دادوستد پیوسته برای شرکت‌های کوچک و متوسط از ۱۴:۰۰ الی ۱۶:۳۰.

حراج خرید (برای بازار ویژگی‌های مالی خاص و امور نظارتی) ۱۴:۰۰، ۱۵:۳۰ و ۱۶:۳۰.

از ۱۰:۰۰ تا ۱۷:۰۰.

● اندازه بازار:

ارزش جاری بازار تا پایان ۲۰۰۵ معادل ۶/۳.۱۵۴ میلیارد دلار و تعداد شرکت‌های پذیرفته شده جمعاً ۳۲۰ شرکت و تعداد ۳۳۸ نوع اوراق بهادار در این بازار پذیرفته شده است.

شاخص‌های اصلی:

▪ شاخص قیمت سهام مرکب ""Athex

▪ شاخص "FTSE/Athex-۲۰"

▪ شاخص "FTSE/Athex Mid ۴۰"

▪ شاخص "FTSE/Athex Small Cap ۸۰"

▪ شاخص بین‌المللی "FTSE/Athex"

▪ FTSE/Athex-۱۴۰""

▪ "FTSE/Med-۱۰۰"

▪ شاخص بازده کل مرکب " "Athex

▪ شاخص شرکت‌های پرنوسان Athex""

▪ شاخص‌ "Eurobank Mid Cap Private Sector ۵۰"

▪ شاخص‌های "FTSE/Athex" مربوط به صنایع مختلف (بانک، بیمه، خدمات مالی، کالاهای صنعتی – خدمات، مواد غدایی و آشامیدنی، منابع پایه، ساخت و ساز – مواد، نفت و گاز، شیمیایی، رسانه، سفر، فن‌آوری، ارتباطات راه دور، صنایع همگانی، مراقبت بهداشتی

● شاخص کل سهام

شاخص قیمت مرکب بورس مشتمل بر سهام ۶۰ شرکت برتر از نظر ارزش جاری در بازار اصلی است که روند کلی بازار سهام را منعکس می‌سازد.

شاخص "FTSE/Athex-۲۰" شامل ۲۰ شرکت برتر از نظر ارزش جاری بازار می‌باشد (شاخص شرکت‌های منتخب). ارزش جاری، نقدینگی سهام و گردش آزاد سهام از جمله شرایط احراز پذیرش شرکت‌های منتخب به شمار می‌روند. طراحی این شاخص بر عهدة بورس آتن و مشارکت بورس اوراق بهادار لندن و «گروه FTSE» بوده که از اول سپتامبر ۱۹۹۷ محاسبه شده است. نظارت بر این شاخص بر عهدة یک کمیتة مشورتی مستقل - که توسط بورس آتن، بورس اوراق بهادار لندن و نمایندگان خارجی سرمایه‌گذاری تأسیس شده – است. این کمیته شاخص را دو بار در سال مورد بازنگری قرار می‌دهد، مسئولیت محاسبة روزانة آن بر عهدة بورس آتن و حسابرسی آن «بر مبنای زمان واقعی» برعهدة مؤسسة بین‌المللی "FTSE" است. نحوة محاسبة آن مشابه با «شاخص مرکب» بوده اما عدد مبنای آن برابر با هزار است.

شاخص "FTSE/Athex Mid ۴۰" همان‌گونه که به تأیید کمیته رسیده است، بر شرکت‌های با ارزش جاری متوسط تمرکز داشته و نیز بر شاخص "FTSE/Athex-۲۰" نیز نظارت دارد. مسئولیت محاسبة روزانة آن بر عهدة بورس آتن و حسابرسی آن برعهدة مؤسسة بین‌المللی "FTSE" است. نحوة محاسبة آن نیز مشابه با شاخص "FTSE/Athex-۲۰" است.

شاخص "FTSE/Athex Small Cap ۸۰" بر ارزش جاری شرکت‌های کوچک‌تر از آنچه که در شاخص "FTSE/Athex Mid ۴۰" مورد محاسبه قرار می‌گیرد، تمرکز دارد، اما ۸۰ شرکت بزرگتر بعدی از نظر ارزش جاری بازار، در این شاخص منظور شده‌اند.

"FTSE/Athex-۱۴۰"، سهام شرکت‌های موجود در شاخص‌های "TSE/Athex-۲۰"، "FTSE/Athex Mid ۴۰" و "FTSE/Athex Small Cap ۸۰" را در بر می‌گیرد.

شاخص "FTSE/Med-۱۰۰"، عملکردبورس‌های اوراق بهادار منطقة مدیترانه را نشان می‌دهد. این شاخص، ۱۰۰ شرکت برتر از نظر ارزش جاری بازار و نیز نقدینگی در سطح منطقه که در بورس‌های اوراق بهادار کشورهای قبرس، یونان و رژیم صهیونیستی پذیرفته شده‌اند، را دربر می‌گیرد. این شاخص، قابل دادوستد بوده و بر مبنای «زمان واقعی» است. طراحی این شاخص به گونه‌ای است که در آینده قابلیت گسترش به بورس‌های مشارکت کنندة دیگر نیز داشته باشد و امید می‌رود در آیندة نزدیک ابزارهای آتی و اختیار نیز بر مبنای این شاخص مورد محاسبه قرار گیرند.

اوراق قرضه قابل دادوستد:

▪ بازار سهام

سهام عادی، سهام ترجیحی، اوراق قرضة دولتی، اوراق مشارکت

▪ بازار ابزار مشتقه

آتی شاخص، اختیار شاخص، آتی سهام، اختیار سهام، آتی ارز، موافقت نامة بازخرید سهام، موافقت نامة بازخرید معکوس سهام.

▪ سیستم دادوستد:

دادوستد الکترونیکی از طریق سیستم "OASIS" صورت می‌گیرد که دادوستد اوراق بهادار و ابزارهای درآمد ثابت در بورس آتن را پشتیبانی می‌کند.

دادوستد در بازار اوراق بهادار بورس آتن «مبتنی بر سفارش» است گرچه برای برخی سهام نیز بازارگردان وجود دارد. بسته به نوع بازار، فرآیند دادوستد می‌تواند ترکیبی از «جور شدن خودکار و پیوسته سفارش‌ها» و «حراج خرید» بوده (برای بازارهای شرکت‌های با سرمایة بزرگ، متوسط و کوچک)، یا ترتیبی از حراج‌های فروش چندگانه باشد (برای بازار ویژگی‌های مالی خاص و امور نظارتی). دادوستد به صورت «نرخ میانگین وزنی حجم معاملات (VWAP)»[۱] نیز پس از حراج پایانی روزانه برای شرکت‌های بزرگ امکان پذیر است، در این صورت عملکرد دادوستد در نرخ پایانی برای سایر بخش‌های بازار به کار خواهد رفت.

محدودیت‌های نوسان نرخ قیمت سهام طی ساعات دادوستد، بسته به بخش‌های مختلف بازار وجود دارد که ممکن است باعث وقفه در معاملات شود. این محدودة نوسان ممکن است ایستا (استاتیک) یا پویا (دینامیک) باشد. برای نرخ اوراق قرضه، محدودیت نوسان وجود ندارد.

▪ امور تسویه و پایاپای:

مدت زمان تسویه برای هر دادوستد، سه روز کاری (T+۳) است و پرداخت از طریق حساب‌های بانکی صورت می‌گیرد.

از ابتدای سال ۱۹۹۴، یک سیستم الکترونیکی «سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار» معرفی شده است.

▪ کارمزد:

کارمزد کارگزاران بین طرفین معامله به صورت کاملاً توافقی است.

قوانین و امور مالیاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی:

ـ تنها میزان مالیات اعمال شده، ۳۵ درصد بر سود شرکت‌ها است و سرمایه‌گذاران تمام سود خود را به صورت «معاف از مالیات» اخذ می‌کنند. تسهیلات مالیاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی هم وجود دارد اما این امر به قوانین مالیاتی دو جانبه بین کشور یونان و کشور محل سکونت سرمایه‌گذار خارجی بستگی دارد.

ـ در یونان بر ارزش افزوده هیچ‌گونه مالیاتی تعلق نمی‌گیرد و درآمد حاصل از «اوراق بهادار منتشره توسط دولت با بهرة ثابت» معادل ۱۰ درصد می‌باشد.

برای سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار یونان، هیچ‌گونه محدودیتی اعمال نمی‌شود. آنها می‌توانند به هر اندازه و هر زمان که مایل باشند در بازار اوراق بهادار خرید و فروش کرده و سرمایة خود به علاوة ارزش افزوده و یا سود حاصل از سرمایه گذاری خود را از کشور خارج کنند.

کریم کریمی

منبع: The Handbook of World Stock, Derivative & Commodity Exchanges, ۲۰۰۶