سرویس پیام کوتاه SMS و تبلیغات تجاری

ارتباطات, عامل مهمی برای دگرگونی و تحول در جهان معاصر بوده است از اختراع صنعت چاپ گرفته تا پیدایش فناوری های نوین مخابراتی و ارتباطی, همگی در خدمت تغییر و تحول بوده اند

● درآمد:

ارتباطات، عامل مهمی برای دگرگونی و تحول در جهان معاصر بوده است. از اختراع صنعت چاپ گرفته تا پیدایش فناوری‌های نوین مخابراتی و ارتباطی، همگی در خدمت تغییر و تحول بوده‌اند. "ویلیام آگبرن"، جامعه شناس آمریکایی، بر این باور بود که فناوری همیشه نخستین عامل دگرگونی اجتماعی است. به باوراو هر نوآوری مهم تقریبا همه ابعاد جامعه را دگرگون می‌سازد. مثلا اختراع اتومبیل، بازرگانی در ابعاد بین‌المللی را امکان‌پذیرتر کرد و اجازه داد که نیروی کار در کارخانجات بزرگ متراکم شود و این اجتماعات به نوبه خود، برخی از جنبش‌های کارگری را به وجود آورد. تحولات الکترونیکی از جمله تغییراتی هستند که دگرگونی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متعددی را در برداشته و دارند.

تلفن همراه از جمله فناوری‌هایی ا‌ست که با وجود مدت کمی که از ورود آن به جامعه ایران می‌گذرد، تأثیرات چشم‌گیری را در حوزه‌های گوناگون به جای گذاشته است. در این نوشتار به بررسی یکی از این حوزه‌ها، یعنی تبلیغات بازرگانی از طریق خدمات پیام کوتاه تلفن همراه (SMS) پرداخته می‌شود.

● عصر انفجار اطلاعات

در گذشته‌های نه چندان دور، مردم برای کسب اطلاعات، دشواری‌های بسیاری را متحمل می شدند. افراد ناچار بودند مسافت زیادی را بپیمایند و یا مثلا برای دریافت حداقل اطلاعاتی که در آن زمان دست به دست می‌شد، رنج فراوانی را تحمل کنند. اما در روزگار کنونی با گسترش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، میزان اطلاعات دریافت شده توسط هر نفر به اندازه ای است که افراد دچار اضافه بار اطلاعاتی می‌شوند و به ناچار بخشی از وقت خود را به خلاص کردن خود از دست اطلاعات ناخواسته‌ای می‌گذرانند که روزانه به طرق گوناگون به زندگی آنها وارد می‌شود. آنها با این کار فرصت می‌یابند تا از اطلاعات موردنیاز بهره ببرند.

هرزنامه‌های اینترنتی (SPAM) یکی از بهترین مصادیق این مسئله است. برپایه ی جدیدترین آمار اعلام شده، ۷۰ درصد نامه‌های الکترونیکی ارسالی به آدرس الکترونیکی کاربران اینترنت هرزنامه است. این نامه‌های تبلیغاتی، مدت هاست که در سراسر جهان و به ویژه در کشورهای پیشرفته، به موضوع پرمناقشه‌ای تبدیل شده است که اعتراض کاربران و هواداران حفظ حقوق خصوصی افراد را برانگیخته است. افزایش میزان هرزنامه‌های اینترنتی در یک سال گذشته، عملا دولت ایالات متحده آمریکا و برخی کشورهای اروپایی را به وضع قوانین بازدارنده در این زمینه واداشته است. همچنین به گزارش یکی از خبرگزاری‌ها، ارسال هرزنامه در سال ۲۰۰۳ میلادی، ۲۰ میلیارد دلار زیان به بار آورده است. استفاده از فیلترها و مقررات ضد هرزنامه، تا اندازه ای از فراوانی آنها کاسته است، اما ارسال این نامه‌های ناخواسته همچنان ادامه دارد و استفاده از گوشی‌های تلفن همراه که امکان اتصال به شبکه اینترنت را دارند و همچنین استفاده از خطوط پرسرعت، باعث افزایش هرزنامه شده است.

● رسوخ تلفن همراه به خلوت انسان‌ها

در سال ۱۹۸۵ که "ارنی وایر"، نخستین مکالمه را با تلفن همراه در بریتانیا انجام داد، کسی گمان نمی‌کرد که این پدیده این اندازه بر زندگی و طرز و سبک رفتار انسان‌های پس از دو دهه تاثیر بگذارد. اکنون در جهان از هر ۶ نفر، یک نفر تلفن همراه دارد. این مسئله، ارتباطات تازه‌ای را ایجاد کرده است. حتی در کشورهای آفریقایی. مثلا در اتیوپی که تنها ۲۰ هزار خط تلفن ثابت دارد، ۱۵۰ هزار نفر تلفن همراه دارند. و این یعنی گسترش چشمگیر تلفن همراه.

در ایران نیز با روند رو به گسترش استفاده از تلفن همراه، هم اکنون تلفن همراه رو به فراگیری می رود. اما در این میان، استفاده از خدمات پیام کوتاه (SMS)، مسئله‌ای که زوایای گوناگونی دارد که برخی از آنها تاکنون خیلی مورد بررسی قرار نگرفته است.

● خرید و فروش الکترونیکی از طریق SMS

شبکه تلفن همراه، ابزار تازه ای برای تجارت الکترونیکی است و با افزوده شدن قابلیت نوشتار و خدمات پیام کوتاه به گوشی‌های تلفن همراه و فناوری بدون سیم، رفته رفته تلفن همراه به عنوان ابزاری نیرومند در تجارت الکترونیکی مطرح خواهد شد. در صورت استفاده از SMS ، امکان هویت‌سنجی مشتری و پرداخت الکترونیکی به گونه‌ای کاملا امن فراهم می‌شود. به گونه ای که با حصول اطمینان از هویت سفارش دهنده، کسب اطمینان از حقیقی بودن درخواست از طریق شناسایی سفارش کاربر میسر می‌شود.

در این روش از تجارت الکترونیکی، مشتری به وبگاه فروشنده می رود و درخواست خرید کالا را می‌دهد. سپس فروشنده از خریدار می‌خواهد که شماره تلفن همراه خود را وارد کند. در صورت معتبر بودن شماره و وجود پرونده اطلاعاتی در شبکه اصلی وبگاه، SMS به خریدار ارسال شده و در صورت ثبت آن توسط خریدار در وبگاه، هویت وی تأیید می‌گردد. بدین ترتیب، امکان یک معامله امن فراهم می‌شود و پس از دریافت صورتحساب توسط مشتری، مبلغ آن پرداخت می‌شود؛ بدون اینکه نیازی به کارت اعتباری باشد.

● وضعیت ایران

چند ماهی است که برخی از شرکت‌های خصوصی و نیز شرکت مخابرات ایران، پیام‌هایی را با مضامینی مانند: تبریک جشن ها، تسلیت بعضی از مناسبت‌ها، تبلیغ برای محصولات یا خدماتی خاص و ... از طریق SMS‌ روی تلفن همراه شهروندان ارسال می‌کنند. پیام‌هایی که ویژگی اصلی آنها، ناخواسته بودن آنهاست و از مشترکان تلفن همراه برای ارسال آنها اجازه گرفته نمی‌شود و در سطح وسیع نیز منتشر می‌شوند.

ارسال این گونه پیام‌ها از چند ماه پیش مورد توجه قرار گرفت. ایجاد ایستگاه‌های اینترنتی که امکان ارسال SMS را به صورت رایگان یا با پرداخت مبلغ اندکی فراهم می‌کردند، باعث شد برخی از شرکت‌ها برای تبلیغ فرآورده های خود، به سراغ این روش بروند و حتی در جریان انتخابات مجلس هفتم، برخی شعارهای تبلیغاتی، له یا علیه انتخابات به صورت SMS در سطحی وسیع منتشر شد.

منابع:

۱- "جامعه‌شناسی جامعه اطلاعاتی" - دکتر منوچهر محسنی

۲- "حریم خصوصی در جامعه اطلاعاتی" - دکتر مهدخت بروجردی علوی (ایستگاه اینترنتی iran wsis . org‌ )

۳- "بزرگ‌ترین نفوذ به خلوت انسان‌" - علی اصغر سعیدی- دنیای اقتصاد ۱۰/۳/۸۳ .

۴- "پیام‌های تبلیغاتی ناخواسته و مسئولیت شرکت مخابرات" - محمد سلطانی- همبستگی ۲۱/۲/۸۳ .

۵- "پیام‌های ناخواسته تبلیغاتی روی تلفن همراه مشترکان" - مینو مؤمنی- وقایع اتفاقیه - ۲/۲/۸۳ .

ابراهیم عبدا... زاده

---