اینجا چراغی روشن است اما این کافی نیست

تعلیم و تربیت در محیطی آرام، ایمن و پرنشاط با استفاده از بالاترین میزان مراقبت‌های بهداشتی، ازحقوق اولیه کودکان است. نونهالان از توانایی و فرصت کافی برای تامین و رفع نیازهای …

تعلیم و تربیت در محیطی آرام، ایمن و پرنشاط با استفاده از بالاترین میزان مراقبت‌های بهداشتی، ازحقوق اولیه کودکان است. نونهالان از توانایی و فرصت کافی برای تامین و رفع نیازهای آموزشی، بهداشتی خود برخوردار نیستند، از این رو یکی از مهم‌ترین عواملی که بهداشت و سلامت دانش‌آموزان را در مواجهه با بروز حوادث احتمالی در طول دوران تحصیل تضمین می‌کند، وجود فضا و محیط ایمن و بانشاط آموزشی است.

نور یکی از اصول مهم در طراحی فضاهای آموزشی و تامین آسایش بصری است. بنابراین برای کارایی بیشتر دانش‌آموزان و همچنین رعایت بهداشتی فردی و نیز ایجاد رغبت در آنها باید نور کلاس‌ها کافی باشد.

نور کلاس باید به گونه‌ای تنظیم شود که شاگردان علاوه بر دید خوب روی میز خود بتوانند از فاصله معین تخته کلاس را ببینند و نور موجب چشم‌زدگی و خیرگی آنها نشود.

بهترین نور، استفاده از نور طبیعی خورشید است که به وسیله پنجره‌ها تامین می‌شود و در صورتی که تامین نور طبیعی امکان نداشته باشد، می‌توان از نور مصنوعی استفاده کرد.

عوامل موثر در تامین نور

عواملی که در تامین روشنایی نور کلاس‌ها موثر هستند، عبارت‌اند از ابعاد پنجره‌های نورگیر، نوع تخته تدریس، رنگ کلاس و شفافیت وسایل موجود در کلاس و میز برای کلاس‌ها. برای تامین دید عادی و مناسب باید اختلاف درخشندگی سطوح گوناگون در کلاس کنترل شود.

به‌طور مثال، اگر تخته تدریس سیاه است، از گچ سفید و اگر آبی است، از گچ زرد و در صورت سبزرنگ بودن، از گچ زرد یا سفید استفاده شود.

نور مصنوعی

منابع نور مصنوعی که به‌طور عمده مورد استفاه قرار می‌گیرند، دو دسته‌اند. منابع نوری با رشته‌های ملتهب و لامپ‌های فلورسنت که هر یک از آنها از جهت نوع انتشار ویژگی‌‌هایی دارند.

از آنجا که در فضا‌های آموزشی اغلب ترکیبی از نور طبیعی و مصنوعی استفاده می‌شود، بهتر است از چراغ‌های فلورسنت استفاده کرد.

حتی‌الامکان ردیف چراغ‌ها عمود بر تخته تدریس و ردیف نیمکت‌ها درنظر گرفته شود. تامین نور کافی و مناسب در مدارس موجب افزایش میل و رغبت به کار، دقت در عمل و افزایش بازدهی می‌شود.

حفظ سلامت چشم و قدرت بینایی، کاهش خستگی، اختلال اعصاب و در نهایت اثر مطلوب در کیفیت آموزشی از جمله موارد مثبت تامین نور مناسب در فضاهای آموزشی است.

اقدامات دیگر برای نور مناسب

گاهی اوقات با اقدامی بسیار ساده و عملی می‌توان در افزایش میزان روشنایی کلاس‌ها موثر بود. برای مثال، گردگیری به موقع لامپ‌ها، تعویض لامپ‌های سوخته و لامپ‌هایی که سوسو می‌زنند، استفاده از رنگ‌های روشن در کلاس از این موارد است.

ماده آیین‌نامه بهداشت محیط مدارس

در ماده هفت آیین‌نامه بهداشت محیط مدارس می‌خوانیم تابلو کلاس درس باید در محلی مناسب که نور کافی به آن می‌رسد، قرار داشته و در معرض دید کامل دانش‌آموزان و به رنگ سبز تیره (مات) باشد تا از ایجاد خیرگی توسط بازتاب نور روی تابلو کلاس جلوگیری شود.

همچنین در ماده ۲۲ آمده است کلاس‌ها باید حتی‌الامکان طوری ساخته‌ شوند که از نور طبیعی استفاده کنند. ترجیحا پنجره‌ها در سمت چپ دانش‌آموزان تعبیه شود و سطح آن یک پنجم مساحت کلاس باشد. درباره کلاس‌های شبانه و کلاس‌هایی که به اجبار از نور مصنوعی استفاده می‌کنند، حداقل شدت روشنایی باید برابر با ۳۰۰ لوکس بوده و شیوه تابش طوری باشد که ایجاد خیرگی در دید دانش‌آموزان نکند و پخش روشنایی در تمام جهات یکنواخت باشد. میزان نور راهروها باید برابر ۱۰۰ تا ۱۵۰ لوکس و برای رختکن، توالت و دست‌شویی‌ها حداقل ۵۰ تا ۱۰۰ لوکس در نظر گرفته شود.