رمضان از نگاه بزرگان

واژة رمضان از ریشة «رمض» به معنای سوختن است گویا روزه دار با ترک خوردن و آشامیدن در مرحله شریعت و با ترک خودخواهی و منیت و کلیه رذایل اخلاقی در مرتبه طریقت و خلوص عقل از شک و ریب و رسیدن به یقین شهودی, ناخالصی های وجود خویش در سه مرحله عمل, اخلاق و تفکر را می سوزاند و به اخلاص عمل, نفس و ذات می رسد

واژة رمضان از ریشة «رمض» به معنای سوختن است. گویا روزه‌دار با ترک خوردن و آشامیدن در مرحله شریعت و با ترک خودخواهی و منیت و کلیه رذایل اخلاقی در مرتبه طریقت و خلوص عقل از شک و ریب و رسیدن به یقین شهودی، ناخالصی‌های وجود خویش در سه مرحله عمل، اخلاق و تفکر را می‌سوزاند و به اخلاص عمل، نفس و ذات می‌رسد. درک اولیاء الهی از روزه و ماه رمضان، «ضیافت» و میهمانی و بر سرخوان الهی حاضر شدن است. اما خوان الهی از نوع سفره‌های مادی و اشرافی دنیاداران نیست. در این سفره نور، صفا، یکرنگی، معنویت و انواع و اقسام غذاها و خورش‌های روحانی و معنوی هست که چشیدن ذره‌ای از آن آدمی را نسبت به خواهش‌های نفسانی و مادی بی‌رغبت می‌کند.

بنابراین روزه نیز همچون نماز و حج و زکات ظاهری دارد و باطنی. باطن روزه که حقیقت آن را تشکیل می‌دهد تقوا، بصیرت، نورانیت، پاکی، صفا، شادی درون و احساس سبکی و عدم تعلق به دنیا است. البته همان طور که بدون ترک خوردن و آشامیدن، ورود در روزه تحقق پیدا نمی‌کند و آدمی امکان ورود به باطن روزه را ندارد، روزه‌ای که در مرتبه ظاهر و قشر توقف کند و حال متفاوتی برای آدمی به بار نیاورد نیز ارزش چندانی جز رفع تکلیف ندارد.

جزوه حاضر از سلسله جزوات مناسبتی بزرگان تجلی پیام است که تقدیم همکاران محترم سیما می‌گردد. امید است مورد استفاده عزیزان برنامه‌ساز قرار گیرد.

● شاخصه‌های‌ مستندات ماه مبارک رمضان از دیدگاه بزرگان تجلی پیام

▪ اهمیت ماه رمضان

۱. ماه رمضان ماه نبوت است.(امام/۱۵)

۲. ماه مبارک رمضان جلوه لیله القدر است که تمام حقایق ومعانی در او جمع است.(امام/۱۵)

۳. در ماه مبارک رمضان مقام رسول اکرم(ص) به ولایت کلی الهی بالاصاله تمام برکات را در این جهان بسط داده است.(امام/۱۵)

۴. ماه مبارک رمضان که ماه مبارک است ممکن است برای این باشد که ماهی است که ولی اعظم؛ یعنی رسول خدا واصل شده است.(امام/۱۶)

۵. در ماه مبارک رمضان قضیه‌ای اتفاق افتاد که ابعاد آن قضیه و ماهیت آن قضیه در ابهام الی الابد مانده است برای امثال ماها و آن نزول قرآن است.(امام/۱۹)

۶. ماه رمضان از لحاظ طبیعت و تأثیر، یک خصوصیتی دارد؛ از این استفاده کنید.(رهبری/۴۸)

۷. اولیای خدا از مژده ی رسیدن ماه رمضان خرسند می شدند و از فراق ماه رمضان اشک‌هایشان سرازیر می شد.(رهبری/۵۱)

۸. مرحوم آمیرزا جواد آقای ملکی و مرحوم حاج میرزا علی آقای قاضی از ماه رمضانش، روزه اش، توجهش، تذکرش، نمازش، حکایتهایی نقل می کنند. این چیزها برای ما واقعاً درست مفهوم نیست؛ منتها خط روشنی را به ما نشان می دهد و ما باید حداکثر استفاده را بکنیم.(رهبری/۵۳)

۹. بهترین راه برای عنداللهی شدن روزه گرفتن است.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۵)

۱۰. جزای روزه‌دار، لقای حق است.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۴)

۱۱. رمضان اسمی از اسمای مبارک خدای سبحان است.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۹)

۱۲. اهل سیر و سلوک، اول سالشان، ماه رمضان است. حساب‌ها را از ماه مبارک، تا ماه مبارک بعد بررسی می کنند؛ که ماه مبارک رمضان گذشته چه درجه ای داشته و امسال در چه درجه ای هستند.(آیت الله جوادی آملی/۱۳۸)

۱۳. ماه رمضان اگر زمانی گذرا بود و باطن و سر و حقیقت و روح نداشت، ولی الله به او سلام نمی کرد.(آیت الله جوادی آملی/۱۳۹)

▪ ماهیت و حقیقت روزه

۱۴. معنای روزه فقط خودداری و امساک از خوردن و آشامیدن نمی‌باشد؛ از معاصی هم باید خودداری کرد. این از آداب اولیه روزه می‌باشد که برای مبتدیهاست.(امام/۳)

۱۵. رمضان شهر دعاست شهر توسل به خداست.(امام/۲۲)

۱۶. روزه یک رکن اساسی در تعالی معنوی و تکامل روحی و هدایت و تربیت انسانی است.(رهبری/۲۸)

۱۷. روزه، یکی از مائده های الهی است.(رهبری/۲۹)

۱۸. روزه، یکی از ابزارهای بسیار کارآمد برای تهذیب نفس است.(رهبری/۳۰)

۱۹. خصوصیت روزه عبارت است از کفّ نفس. روزه، مظهر کفّ نفس است.(رهبری/۳۳)

۲۰. گاهی مجبورید از باتلاق بگذرید؛ یک جا هم می رسید به فرودگاهی که هواپیمای مجهزی آماده است تا شما را بی دردسر و با خیال راحت و پس از طی مسیر طولانی به مقصد برساند. آغاز ماه رمضان، رسیدن به همین فرودگاه است.(رهبری/۵۱)

۲۱. رمضان، یک نوع ریاضت است که انسان را بر اداء تکالیف گوناگون زندگی قادر می سازد.(رهبری/۵۲)

۲۲. در هیچ روزی از روزهای سال،‌ یک مسلمان، به طور عادی، این همه در مقابل خدا تسلیم نیست که در روزهای ماه رمضان به طور عادی تسلیم است. پس، «شهر اسلام» شهر تسلیم است.(رهبری/۷۲)

۲۳. ماه رمضان در هر سال، قطعه ای از بهشت است که خدا در جهنم سوزان دنیای مادی ما آن را وارد می کند و به ما فرصت می دهد که خودمان را بر سر این سفره الهی در این ماه، وارد بهشت کنیم.(رهبری/۷۴)

۲۴. روزه که از آن به عنوان تکلیف الهی یاد می کنیم، در حقیقت یک تشریف الهی است؛ یک نعمت خداست؛ یک فرصت بسیار ذی قیمت برای کسانی است که موفق می شوند روزه بگیرند.(رهبری/۸۱)

۲۵. این ماه، ماه روزه است؛ ماه نزول قرآن و انس با قرآن است؛ ماه عبادت و دعا و مناجات است- که دعا مغز و روح عبادت است- ماه استغفار و توبه و بازگشت از راههای ناپسند نزد خدای متعال و رعایت تقوای الهی است؛ ماه جهاد است.(رهبری/۸۳)

▪ هدف از روزه‌داری

۲۶. باید وارد بشوید در این میهمانخانه و این ضیافت هم جز ترک چیزی نیست؛ ترک هواها، ترک خودیها، ترک منیها، منیتها.(امام/۲۳)

۲۷. درهای رحمت خدای تبارک و تعالی به روی همه گناهکاران باز است و شما تا دیر نشده است در این ماه رمضان خودتان را اصلاح کنید.(امام/۲۴)

۲۸. نفس روزه ی ماه رمضان است که یک زمینه ی روحانیت و نورانیت، برای روزه دار می باشد و اورا برای کسب فیوضات الهی، آماده می کند.(رهبری/۳۹)

۲۹. یکی از اهداف واجب شدن روزه دراین ماه- که شاخصه ی مهم این ماه است- همین تحصیل تقواست.(رهبری/۴۰)

۳۰. روزه، پلکانی به سمت تقوا و وسیله ای برای تأمین آن در وجود دل و جان شماست.(رهبری/۴۲)

۳۱. یکی از درسهای بزرگ ماه رمضان که درخلال دعا و روزه و تلاوت قرآن در این ماه باید آن را فرا بگیریم و استفاده کنیم، این است که با چشیدن گرسنگی و تشنگی، به فکر گرسنگان و محرومان و فقرا بیفتیم.(رهبری/۶۹)

۳۲. این ماه،‌ ماه تمحیص است. یعنی خالص کردن. مقصود این است که در این ماه،‌ ناب و خالص شویم.(رهبری/۷۳)

۳۳. برنامة ماه مبارک رمضان برنامة تزکیة نفس است، برنامة اصلاح معایب و رفع نواقص است، برنامة تسلط عقل و ایمان و اراده بر شهوات نفسانی است.(مطهری/۹۱)

۳۴. ماه رمضان برای این است که مسلمین، بیشتر اجتماع کنند.(مطهری/۹۱)

۳۵. ماه رمضان، ماهی است که آحاد مردم باید خود را به خزائن غیبی و معنوی الهی برسانند و هرمقدار که می توانند، تغذیه کنند؛ خود را برای پیشرفت آماده کنند.(رهبری/۴۶)

۳۶. این روزه‌گرفتن‌ها، این- به خیال خودمان- زنجیر بر نفس اماره زدن‌ها، با طبیعت مبارزه‌کردن‌ها، روحانیت را غلبه دادن بر طبیعت، ذکر و یاد کردن خدا، دعای زیاد خواندن، تلاوت قرآن زیاد کردن، در یاد خدا زیاد بودن، اینها همه آمادگی است.(مطهری/۹۲)

۳۷. تقوا تنها از راه روزه و خودداری از شهوات بدست می‌آید.(علامه طباطبایی/۱۰۵)

۳۸. کسی که خدا در دعوتش به اجتناب از خوردن و نوشیدن و عمل‌جنسی که امری مباح است اجابت می‌کند، قهراً در اجابت دعوت به اجتناب از گناهان و نافرمانی‌ها شنواتر، و مطیع‌تر خواهد بود.(علامه طباطبایی/۱۰۵)

۳۹. تلبس و اشتغال به روزه برای اظهار کبریایی حق تعالی است.(علامه طباطبایی/۱۱۲)

۴۰. وجوب روزه در ماه نزول قرآن می‌تواند اشاره باشد به این که روزه و امساک از غیر خدا در این ماه، در غیب را به روی روزه‌دار می‌گشاید.(آیت الله جوادی آملی/۱۱۵)

۴۱. روزه انسان را از اشتغال به مسائل مادی باز می‌دارد و فراغت بیشتری برای او فراهم می‌کند.(آیت الله جوادی آملی/۱۱۹)

۴۲. روزه بهترین راه برای رسیدن به باطن عالم و مشاهدة ملکوت آن و تبعیت از ابراهیم خلیل(ع) است.(آیت الله جوادی آملی/۱۱۹)

۴۳. در فضیلت روزه همین بس که انسان روزه‌دار شبیه فرشتگان می‌شود و غذای او چون فرشتگان جز تسبیح و تحمید حضرت حق تعالی چیز دیگری نیست.(آیت الله جوادی آملی/۱۱۹)

۴۴. ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی است برای پی‌بردن به اسرار عالم.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۱)

۴۵. از برجسته‌ترین وظایف در ماه مبارک رمضان آزاد شدن و رهیدن است. انسان باید این قفس‌ها و میله‌های پولادین را که با دست خود ساخته بشکند.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۲)

۴۶. ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روز که می‌گذرد، یک بند از بندهایی که با دست خود تنیده‌ایم، باید بگسلد تا آزاد شویم.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۲)

▪ مراتب روزه‌داری

۴۷. اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان در اعمال و کردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد، معلوم می‌شود روزه‌ای که از شما خواسته‌اند محقق نشده است؛ آنچه انجام داده‌اید روزه عامه حیوانی بوده است.(امام/۳)

۴۸. دل را از اسباب و موجبات شرّ خالی کنید؛ این، روزه ی جان است.(رهبری/۳۴)

۴۹. روزه فقط این نیست که انسان نخورد و نیاشامد؛ روزه یک نوع پرورش روح شماست.(رهبری/۳۷)

۵۰. سه مرحله برای روزه ذکر کرده اند؛ هر سه مرحله هم برای کسانی که اهل آن هستند، مفید است: یک مرحله، همین مرحله عمومی روزه است؛ یعنی پرهیز از خوردن و نوشیدن و سایر محرمات. مرحله دوم روزه، پرهیز از گناه است؛ یعنی نگاهداری گوش و چشم و زبان و دل. مرحله سوم از روزه داری، پرهیز از هر چیزی است که ذهن و ضمیر انسان را از یاد خدا غافل کند.(رهبری/۸۷)

▪ شرایط روزه‌داری

۵۱. این جمله الهی هب لی کمال الانقطاع الیک شاید بیانگر این معنا باشد که مردان آگاه الهی باید پیش از فرا رسیدن ماه مبارک رمضان خود را برای صومی که در حقیقت انقطاع و اجتناب از لذات دنیاست آماده و مهیا کنند.(امام/۲)

۵۲. تصمیم بگیرید در این سی روز ماه مبارک رمضان مراقب زبان، چشم، گوش و همه اعضا وجوارح خود باشید.(امام/۵)

۵۳. اگر دیدید کسی می‌خواهد غیبت کند، جلوگیری کنید و به او بگویید ما متعهد شده‌ایم که در این سی روز رمضان از امور محرمه خودداری ورزیم؛ و اگر نمی‌توانید او را از غیبت باز دارید، از آن مجلس خارج شوید؛ ننشینید و گوش کنید. مسلمین باید از شما در امان باشند.(امام/۵)

۵۴. اگر بنا باشد که انسان به اسم روزه دهان را از مطعومات ببندد و به غیبت مردم باز کند و شبهای ماه مبارک رمضان- که مجالس شب نشینی گرم و دایر بوده – وقت و فرصت بیشتری است، با غیبت ، تهمت و اهانت به مسلمانان به سرانجامد، چیزی عاید او نمی‌شود.(امام/۷)

۵۵. مهمان باید لااقل میزبان را بشناسد و به مقام او معرفت داشته باشد و به آداب و رسوم مجلس آشنا بوده، سعی کند عملی بر خلاف اخلاق و نزاکت از او سر نزند.(امام/۸)

۵۶. . نفوس را از روز اول ماه مبارک رمضان به روزه، به مجاهده، به ادعیه مهیا می‌کنید.(امام/۹)

۵۷. در مهمانی خدا با سلامت نفس با نور هدایت خدای تبارک و تعالی وارد بشویم.(امام/۱۱)

۵۸. همه کسانی که دعوت شدند به این ضیافت بدانند که ضیافت خدا در این نشئه چشم‌پوشی از شهوات است و ترک آن چیزی که قلب انسان یعنی روح طبیعی انسان بهش مایل است آنها را باید ترک کند.(امام/۱۲)

۵۹. آن چیزی که انسان را به ضیافتگاه خدا راه می‌دهد این است که غیر خدا را کنار بگذارد.(امام/۲۱)

۶۰. باید زبان خود، چشم خود، گوش خود و همه اعضا وجوارح خود را روزه دار بداند وخود را درمحضر خدای متعال و دوری گزیده ازگناهان بداند.(رهبری/۳۶)

۶۱. شرط روزه، نیّت است. یعنی این عمل را، این حرکت را، این امساک و تمرین را، جهت دادن برای خدا، در راه خدا، به خاطرانجام دستورالهی انجام می‌دهم.(رهبری/۳۸)

۶۲. ادعیه‌ای را که در این ماه مبارک وارد شده است بخوانیم.(امام/۱۵)

۶۳. این دعاهای ماه رمضان، این مناجات‌ها، این تضرّع‌ها، این اذکار، این نوافل درماه رمضان، همه برای این است که ما خودمان را اول کمی نورانی کنیم.(رهبری/۵۴)

۶۴. با خواندن این دعاهای پُرمغز و عمیق و این لحن عاشقانه ای که دراین دعاها هست- بخصوص ادعیّه صحیفه مبارکه سجّادیّه- می شود این تسویه باطن را به وجود آورد.(رهبری/۵۹)

۶۵. این همه دعاها، ارزاق طیّبه و طاهره ای است از مائده های ضیافت الهی که خدای متعال دراین ضیافت یک ماهه خود، مقابل مردم گذاشته است.(رهبری/۶۰)

۶۶. اگر نمی توانیم به طور دائم در حال مراقبت و ساخت وساز خودمان باشیم، اقلاً ماه رمضان را مغتنم بشماریم.(رهبری/۶۱)

۶۷. باید زمینه استفاده از رحمت و مغفرت و افاضات معنوی الهی را آماده کرد و آن، با ترک گناه است.(رهبری/۸۰)

۶۸. در این ماه فقط مؤمنین و کسانی که اهل ورود در این ضیافتند، بر سر سفره پروردگار منان و کریم می نشینند.(رهبری/۸۴)

۶۹. این ماه، بهار قرآن است. انس با قرآن، معرفت اسلامی را در ذهن ما قوی تر و عمیق تر می کند.(رهبری/۸۶)

۷۰. مختصر صدقه دادن شما و یک صله رحم کوچکی که در این ماه بکنید، مزیّتی چند برابر بیشتر از همین امور، وقتی درغیرماه رمضان انجام می شود، دارد. این، فرصت بسیار خوبی است.(رهبری/۶۱)

۷۱. همه باید خود را موظف به مواسات بدانند. مواسات یعنی هیچ خانواده ای از خانواده های مسلمان و هم میهن و محروم را با دردها و محرومیتها و مشکلات خود تنها نگذاشتن؛ به سراغ آنها رفتن و دست کمک رسانی به سوی آنها دراز کردن.(رهبری/۷۰)

۷۲. به همسایه ها و فقرا رسیدگی کنید. یکی از عواملی که نمی گذارد دست کسانی که توانایی کمک دارند،‌ به یاری فقرا دراز شود، روحیه مصرف گرایی و تجمل در جامعه است.(رهبری/۷۰)

۷۳. به هم رحم کنید تا خدای متعال به شما رحم کند، کسانی که دستشان باز است، دست تعدی به سمت منافع و مصالح دیگران دراز نکنند.(رهبری/۷۱)

۷۴. در این ماه،‌ هر کار نیکی بکنید،‌ هر سخن حقی بگویید،‌ هر کلمه ای را به کسب که محتاج تعلیم است، تعلیم دهید، هر ساعت گذراندن با دهان روزه و هر اجتناب از گناهی، با ارزش است.(رهبری/۹۰)

۷۵. هر عمل حسنه ای که انجام دهید، احسان، اطعام و کمک به کسی، احوالپرسی از مستحقی، اقدامی برای مردم محروم، اقدامی برای جامعه اسلامی، کاری برای پیشرفت زندگی مردم؛‌ همه اینها عبادت است.(رهبری/۹۰)

۷۶. بستن دهان از غذای حلال برای این است که انسان در آن سی‌روز تمرین کند که زبان خود را از گفتار حرام ببندد، غیبت نکند، دروغ نگوید، فحش ندهد.(مطهری/۹۱)

۷۷. آن ساعاتی که در آن ساعات خدمتی کرده‌ای، کار مفیدی انجام داده‌ای، ساعات نورانی توست. و اما آن ساعاتی که در آن ساعات غافل بوده‌ای، غرق در شهوات بوده‌ای، برخلاف رضای خدا قدم برداشته‌ای، آنها دوران تیرگی و تاریکی عمر توست. این زمان توست، این عمر توست.(مطهری/۹۵)

۷۸. عبادت بدون توبه قبول نیست، اول باید شستشو کرد، بعد وارد آن محل پاک و پاکیزه شد. ما تا توبه نکنیم، چه عبادتی می‌کنیم؟! ما توبه نمی‌کنیم و روزه می‌گیریم!(مطهری/۹۶)

۷۹. در این سی روز یا بیست و نه روز به طور مداوم، دعاهایی هست که توجه به آن دعاها و خواندنشان، انسان را نورانیت مضاعفی می بخشد.(رهبری/۷۹)

۸۰. دعا یعنی امید، که ملازم با امید به اجابت است. این امید به اجابت، دلها را مشعل می کند و منور نگه می دارد. به برکت دعا، جامعه با نشاط و اهل حرکت می شود.(رهبری/۸۶)

۸۱. شب را زنده نگه‌داشتن، مقصودش این نیست که این قطعه زمان را شما زنده نگه دارید؛ مقصود زنده نگه‌داشتن خود شماست در این قطعه از زمان.(مطهری/۹۴)

۸۲. وقتی شکر نعمت‌های خدا می‌شود که مشتمل بر حقیقت معنای روزه باشد، یعنی از روی اخلاص انجام شود.(علامه طباطبایی/۱۱۲)

۸۳. روزه‌ای که سپر آتش و موجب ورود به بهشت است و بوی دهان را از مشک خوشبوتر می‌سازد، ممکن است با غیبت از مسلمانی رخت بربندد.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۰)

۸۴. جمال مطلق را در سحرهای ماه مبارک رمضان، بخواهید و به گوش دادن بسنده نکنید، زیرا گوش دادن غیر از خواستن است.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۴)

۸۵. در طول این ماه زبانتان را حفظ کنید.(آیت الله جوادی آملی/۱۳۶)

۸۶. در ماه مبارک رمضان می بایست نسبت به کسانی که زیردست انسان حساب می شوند ارفاق و ملاطفت داشت.(آیت الله جوادی آملی/۱۳۵)

۸۷. آن نشاطی را که انسان در ماه مبارک رمضان برای نثار و ایثار دارد، در غیر این ماه ندارد.(آیت الله جوادی آملی/۱۴۰)

▪ آثار روزه‌داری

۸۸. اگر انسان لااقل صوم را برای حق تعالی خالص و بی ریا انجام دهد این عبادت را که اعراض از شهوات، اجتناب از لذات وانقطاع از غیر خداست در این یک ماه به خوبی انجام دهد شاید تفضل الهی شامل حال او شده آینه قلبش از سیاهی کدورت زدوده می‌گردد.(امام/۷)

۸۹. این ضیافت الهی انسان را منقلب باید بکند.(امام/۱۰)

۹۰. اگر راهمان بدهند در این ضیافه الله و مستعد شده باشیم که وارد بشویم در این ضیافت خدا و در این ماه مبارک امید است که ان شاءالله یک هدایتی شامل حالمان بشود.(امام/۱۱)

۹۱. روزه، سرچشمه های حکمت را در دل می جوشاند.(رهبری/۴۳)

۹۲. روزه که می گیرید، خودتان را مثل فولاد، محکم و آبدیده می کنید. (رهبری/۴۴)

۹۳. رمضان، این ریاضت الهی و شرعی، موجب آن می شود که ملکات نیک در انسان تقـویت شود.(رهبری/۵۶)

۹۴. محصول ماه رمضان، تقواست؛ به خود پرداختن، به خود رسیدن و ذخیره ی تقوا را برای خود فراهم کردن.(رهبری/۶۶)

۹۵. از اوصاف و آثار روزه:

ـ نشانی از برتری امت اسلامی

ـ عبادت بی‌مانند

ـ دورکننده شیطان

ـ دعای فرشتگان برای روزه‌داران

ـ آمرزش گناهان

ـ استجاب دعای روزه‌دار

ـ خوشبوتر از مشک

ـ خوشحالی برای روزه‌دار

ـ پاداش روزه

ـ سپر آتش

ـ ورودی و پذیرایی بهشتی ویژه روزه‌داران

ـ تندرستی و وسعت رزق در پرتو روزه

ـ شفاعت روزه درباره روزه‌داران (آیت الله جوادی‌آملی/۱۱۹)

۹۶. روزه‌دار هنگام افطار خوشحال است که از عهدة تکلیف برآمده است و هنگام لقای خدای سبحان نیز شاداب و شادمان خواهد بود.(آیت الله جوادی‌آملی/۱۲۰)

۹۷. روزه‌ای که سپر آتش و موجب ورود به بهشت است و بوی دهان را از مشک خوشبوتر می‌سازد، ممکن است با غیبت از مسلمانی رخت بربندد.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۰)

۹۸. وقتی انسان روزه گرفت و به آن دل بست، کم‌کم به باطن روزه پی می‌برد.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۲)

۹۹. روزه که عبارت است از نخوردن، ننوشیدن، صاحبش خود را بالاتر از اسارت در برابر مادیات می‌بیند، و با خویشتن‌داری خود را از لوث شهوات نفس پاک نگه می‌دارد.(علامه طباطبایی/۱۱۳)

۱۰۰. از برجسته‌ترین وظایف در ماه مبارک رمضان آزاد شدن و رهیدن است. انسان باید این قفس‌ها و میله‌های پولادین را که با دست خود ساخته بشکند.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۲)

۱۰۱. باطن روزه به قدری نیرومند است که انسان را بر جهان طبیعت- به اذن خدا- پیروز می‌کند.(آیت الله جوادی آملی/۱۲۶)

۱۰۲. امام سجاد(علیه السلام) فرمود: دلها در این ماه نرم و رقیق و گناهان در این ماه کم است.(آیت الله جوادی آملی/۱۴۲)

۱۰۳. انسان در این ماه بر شیطان مسلط می شود و به خاطرات شیطانی گوش فرا نمی دهد.(آیت الله جوادی آملی/۱۴۲)

۱۰۴. اگر در غیر ماه مبارک رمضان، کار خیر را به سختی انجام می دادیم، در این ماه به آسانی انجام دادیم.(آیت الله جوادی آملی/۱۴۲)

● مستندات ماه رمضان از دیدگاه امام خمینی(ره)

▪ ماه مبارک رمضان و مهمانی خداوند متعال

۱. ماه مبارک رمضان نزدیک شد و در این ماه مبارک خودتان را تقویت کنید به قوتهای روحانی. در یک حدیثی است که پیغمبر اکرم فرمودند: «که ماه رمضان آمد، اقبال کرد، آمد و در ضمنش می‌فرماید: «دعیتم الی ضیافه الله» ضیافتهای خدا با ضیافتهای مردم این است فرقش که وقتی شما را یک اشخاصی دعوت بکنند وبه یک مهمانی وقتی بروید در آن مهمانی به حسب فراخور حال یک چیزهایی برای خوردنی و یک چیزهایی برای تفریح و این چیزهاست. ضیافت خدا در ماه رمضان یک شعبه‌اش روزه است، آن ضیافت خداست؛ یک شعبه‌اش روزه است و یک امر مهمش که مائده غیبی و آسمانی است قرآن است. شما دعوت شده‌اید، به مهمانی خدا و شما در ماه رمضان مهمان خدا هستید. مهماندار شما را وادار کرده است که به این که روزه بگیرید این راههایی که به دنیا باز است شهوات است؛ اینها را سدش کنید تا مهیا بشوید برای لیله القدر. ماه شعبان مقدمه است برای ماه مبارک رمضان که مردم مهیا بشوند برای ورود در ماه مبارک رمضان و ورود در ضیافه الله شما وقتی که می‌خواهید به مهمانی بروید خوب، یک وضع دیگری غالباً البته یک وضع دیگری خودتان را درست می‌کنید. لباس تغییر می‌دهید. ماه شعبان برای این است که همان مهیا بودنی که می‌خواهید مهمانی بروید، خودتان را مهیا می‌کنید و سر و ظاهرتان را ، سر و صورتتان را یک قدری فرق می‌گذارید با آن وقتی که در خانه هستید. در ضیافت خدا، ماه شعبان برای مهیا کردن این افراد است مهیا کردن مسلمین است برای ضیافت خدا، ادبش آن مناجات شعبانه است من ندیده‌ام در ادعیه، دعایی را که گفته شده باشد همه امامها این دعا را می‌خواندند. در دعای شعبانیه این هست؛ اما من یادم نیست که در یک دعای دیگری دیده باشم که همه ائمه این را می‌خواندند. این مناجات شعبانیه برای این است که شما را همه را مهیا کند. برای ضیافه الله.

▪ آداب ماه رمضان

۲. این جمله الهی هب لی مال الانقاطع الیک شاید بیانگر این معنا باشد که مردان آگاه الهی باید پیش از فرا رسیدن ماه مبارک رمضان خود را برای صومی که در حقیقت انقطاع و اجتناب از لذات دنیاست (و این اجتناب، به طور کامل انقطاع الی الله می‌باشد) آماده و مهیا کنند. کمال انقطاع به این سادگی حاصل نمی‌شود. احتیاج فوق العاده به تمرین، زحمت، ریاضت، استقامت و ممارست دارد تا بتواند با تمام قوا از ما سوی الله منطقع گردد و به غیر خداوند توجهی نداشته باشد. تمام صفات وارسته انسانی در انقطاع کامل الهی الله نهفته است؛ و اگر کسی بدان دست یافت به سعادت بزرگی نایل شده است؛ لیکن با کوچکترین توجه به دنیا محال است انقطاع الهی الله تحقق یابد؛ و کسی که بخواهد روزه ماه مبارک رمضان را با آن آدابی که از او خواسته‌اند انجام دهد لازم است انقطاع کامل داشته باشد تا بتواند مراسم و آداب مهمانی را به جا آورد و به مقام میزبان تا آنجا که ممکن است عارف گردد. طبق فرمایش حضرت رسول اکرم (ص) (به حسب خطبه‌ای که به آن حضرت منسوب است) همه بندگان در ماه مبارک رمضان به مهمانی خداوند تعالی دعوت شده‌اند و مهمان پروردگار خود می‌باشند.

۳. آنجا که می‌فرماید: «ایها الناس را نه قداقبل الیکم شهر الله... و قد دعیتم فیه الی ضیافه الله. شما در این چند روزی که به ماه مبارک رمضان مانده به فکر باشید؛ خود را اصلاح کرده توجه به حق تعالی پیدا نمایید؛ از کردار و رفتار ناشایسته خود استغفار کنید؛ اگر خدای نخواسته گناهی مرتکب شده‌اید قبل از ورود به ماه مبارک رمضان توبه نمایید. زبان را به مناجات حق تعالی عادت دهید. مبادا در ماه مبارک رمضان از شما غیبتی، تهمتی و خلاصه گناهی سربزند و در محضر ربوبی با نعم الهی و در مهمانسرای باری تعالی آلوده به معاصی باشید. شما در این ماه شریف به ضیافت حق تعالی دعوت شده‌اید: دعیتم فیه الی ضیافه الله خود را برای مهمانی با شکوه حضرت حق آماده سازید. لااقل به آداب صوری و ظاهری روزه پایبند باشید (آداب حقیقی باب دیگری است که به زحمت و مراقبت دائم نیاز دارد. معنای روزه فقط خودداری و امساک از خوردن و آشامیدن نمی‌باشد؛ از معاصی هم باید خودداری کرد. این از آداب اولیه روزه می‌باشد که برای مبتدیهاست. (آداب روزه برای مردان الهی که می‌خواهند به معدن عظمت برسند غیر از این می‌باشد. شما اقلا بهآداب اولیه روزه عمل نمایید؛ و همان طور که شکم را از خوردن و آشامیدن نگه می‌دارید چشم و گوش و زبان را هم از معاصی باز دارید. از هم اکنون بنا بگذارید که زبان را از غیبت، تهمت، بدگویی و دروغ نگه داشته، کینه، حسد و دیگر صفات زشت شیطانی را از دل بیرون کنید. اگر توانستید انقطاع الی الله حاصل نمایید؛ اعمال خود را خالص و بی ریا انجام دهید؛ از شیطان انس و جن منقطع شوید؛ لیکن به حسب ظاهر از رسیدن و دست یافتن به چنین سعادت ارزنده‌ای مأیوس می‌باشیم؛ اقلا سعی کنید روزه شما مشفوع به محرمات نباشد. در غیر این صورت اگر روزه شما صحیح شرعی باشد مقبول الهی نبوده بالا نمی‌رود. بالا رفتن عمل و مقبولیت آن با صحت شرعی خیلی تفاوت دارد. اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان در اعمال و کردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد، معلوم می‌شود روزه‌ای که از شما خواسته‌اند محقق نشده است؛ آنچه انجام داده‌اید روزه عامه حیوانی بوده است.

۴. در این ماه شریف که به مهمانسرای الهی دعوت شده‌اید اگر به حق تعالی معرفت پیدا نکردید یا معرفت شما زیادتر نشد بدانید در ضیافه الله درست وارد نشدید و حق ضیافت را به جا نیاوردید. نباید فراموش کنید که در ماه مبارک که شهر الله می باشد ودرهای رحمت الهی به روی بندگان باز است و شیاطین واهریمنان – به حسب روایت – در غل زنجیر به سر می‌برند اگر شما نتوانید خود را اصلاح و مهذب نمایید نفس اماره را تحت مراقبت و کنترل خود در آوردی هواهای نفسانیه را زیرپا گذاشته علاقه و ارتباط خویش را به دنیا و مادیت قطع کنید بعد از پایان یافتن شهر صیام مشکل است بتوانید این مسائل را به مرحله عمل درآورید؛ بنابراین از فرصت استفاده کنید و پیش از آنکه این فیض عظما سپری گردد در مقام اصلاح تزکیه و تصفیه امور خود برآیید؛ خود را برای انجام وظایف ماه صیام آماده و مهیا سازید. طوری نباشد که پیش از فرا رسیدن شهر رمضان همانند ساعت به دست شیطان کوک شده در این یک ماه که شیاطین در زنجیرند شما به طور خودکار به معاصی و اعمال خلاف دستورات اسلام مشغول گردید گاهی انسان عاصی و گناهکار بر اثر دوری از حق و کثرت معصیت، آنچنان در تاریکی و نادانی فرو می‌رود که دیگر نیازی به وسوسه شیطان است؛ و کسی که دنبال هوای نفس رفت و از شیطان متابعت کرد بتدریج به صیغه او در می‌آید. شما تصمیم بگیرید لااقل در این یک ماه از خود مراقبت به عمل آورید؛ از گفتار و کرداری که خداوند تبارک و تعالی راضی نیست، اجتناب ورزید. از هم اکنون در همین مجلس با خدای خود عهد ببندید که در ماه مبارک رمضان از غیبت ، تهمت و بدگویی نسبت به دیگران خودداری کنید. زبان، چشم، دست، گوش و سایر اعضا و جوارح را تحت اراده خود در آورید. اعمال و اقوال خود را مراقبت نمایید شاید همین عمل شایسته، موجب گردد که خداوند تبارک و تعالی به شما توجه فرموده توفیق عنایت کند؛ و پس از سپری شدن شهر صیام – که شیاطین از زنجیر رها می‌گردند – شما اصلاح شده باشید و دیگر فریب شیطان را نخورید و مهذب گردید.

۵. باز تکرار می‌کنم تصمیم بگیرید در این سی روز ماه مبارک رمضان مراقب زبان، چشم، گوش و همه اعضا وجوارح خود باشید و دائماً متوجه باشید این عملی که می‌خواهید انجام دهید این سخنی که می‌خواهید بر زبان آورید این مطلبی که دارید استماع می‌کنید، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟ این آداب اولی و ظاهری صوم است؛ اقلاً به این آداب ظاهری صوم پابند باشید. اگر دیدید کسی می‌خواهد غیبت کند، جلوگیری کنید و به او بگویید ما متعهد شده‌ایم که در این سی روز رمضان از امور محرمه خودداری ورزیم؛ و اگر نمی‌توانید او را از غیبت باز دارید، از آن مجلس خارج شوید؛ ننشینید و گوش کنید. مسلمین باید از شما در امان باشند.

کسی که دیگر مسلمانان از دست و زبان و چشم او در امان نباشند، در حقیقت مسلمان نیست؛ مسلمان ظاهری و صوری می‌باشد؛ لااله الاالله صوری گفته است. اگر خدای نخواسته خواستید به کسی جسارت کنید اهانت نمایید، مرتکب غیبت شوید، بدانید که در محضر ربوبی هستید، مهمان خدای متعال می‌باشید و در حضور حق تعالی به بندگان او اسائه ادب می‌کنید؛ و اهانت به بنده خدا اهانت به خداست. اینان بندگان خدا هستند؛ خصوصا اگر اهل علم بوده، در صراط علم و تقوا باشند. گاهی می‌بینی که انسان به واسطه این امور به جایی می‌رسد که در وقت مرگ خدا را تکذیب می‌کند! آیات الهی را منکر می‌گردد: ثم کان عاقبه الذین أساوا السوای ان کذبوا بایات الله و کانوا بها یستهزون این امور بتدریج واقع می‌شود. امروز یک نظر غیر صحیح، فردا یک کلمه غیبت و روز دیگر هانتی به مسلمان و ... کم کم این معاصی در قلب انباشته می‌گردد و قلب را سیاه کرده انسان را از معرفه الله باز می‌دارد؛ تا به آنجا می‌رسد که همه چیز را انکار کرده؛ حقایق را تکذیب می‌نماید.

۶. طبق بعضی آیات به تفسیر برخی از روایات اعمال انسان به رسول خدا (ص) و ائمه طاهرین (ع) عرضه می‌شود و از نظر مبارک آنان می‌گذرد. وقتی که آن حضرت به اعمال شما نظر کنند و ببینند که از خطا و گناه انباشته است چقدر ناراحت و متأثر می‌گردند؟ نخواهید که رسول خدا ناراحت و متأثر شوند؛ راضی نشوید که قلب مبارک آن حضرت شکسته و محزون گردد وقتی آن حضرت مشاهده کند که صفحه اعمال شما مملو از غیبت و تهمت و بدگویی نسبت به مسلمان می‌باشد و تمام توجه شما هم به دنیا و مادیت است و قلوب شما از بغض، حسد، کینه و بدبینی به یکدیگر لبریز شده ممکن است در حضور خدای تبارک و تعالی و ملائکه الله خجل گردد که امت و پیروان او نسبت به نعم الهی ناسپاس بوده و اینگونه افسار گسیخته و بی پروا به امانات خدای تبارک و تعالی خیانت می کنند. فردی که به انسان مربوط است اگرچه نوکر انسان باشد، اگر خلافی مرتکب شد مایه خجلت انسان می‌گردد.

۷. قلب انسان مانند آینه صاف و روشن است و بر اثر توجه فوق العاده به دنیا و کثرت معاصی کدر می‌شود؛ ولی اگر انسان لااقل صوم را برای حق تعالی خالص و بی ریا انجام دهد (نمی‌گوییم عبادات دیگر خالص نباشد، همه عبادات لازم است خالص و بی‌ریا انجام گیرد) این عبادت را که اعراض از شهوات، اجتناب از لذات وانقطاع از غیر خداست در این یک ماه به خوبی انجام دهد شاید تفضل الهی شامل حال او شده آینه قلبش از سیاهی کدورت زدوده می‌گردد؛ و امید است که او را از عالم طبیعت و لذات دنیوی منحرف و منصرف سازد؛ و آنگاه که می‌خواهید وارد شب قدر شود نورانیتهایی که در آن شب برای اولیا و مومنین حاصل می‌شود به دست آورد.

و جزای چنین روزه‌ای خداست؛ چنانکه فرموده است: الصوم لی و انا اجزی به. چیز دیگر نمی‌تواند پاداش چنین روزه‌ای باشد. جنات نعیم در مقابل روزه او بی‌ارزش بوده نمی‌تواند پاداش آن به حساب آید؛ ولی اگر بنا باشد که انسان به اسم روزه دهان را از مطعومات ببندد و به غیبت مردم باز کند و شبهای ماه مبارک رمضان- که مجالس شب نشینی گرم و دایر بوده – وقت و فرصت بیشتری است، با غیبت ، تهمت و اهانت به مسلمانان به سرانجامد، چیزی عاید او نمی‌شود و اثری بر آن مترتب نمی‌گردد؛ بلکه چنین روزه‌ داری آداب مجلس مهمانی حق را رعایت نکرده حق ولی نعمت خود را ضایع نموده است؛ ولینعمتی که پیش از آفرینش انسان همه گونه وسایل زندگی و آسایش را برای او فراهم کرده؛ اسباب تکامل را تهیه دیده است؛ انبیا را برای هدایت فرستاده؛ کتابهای آسمانی نازل فرموده است؛ برای رسانیدن انسان به معدن عظمت و نور ابهج قدرت داده؛ عقل و ادراک عنایت کرده، کرامتها فرموده است واکنون از بندگانش دعوت به عمل آورده که مهمان به خانه او وارد شده و بر خوان نعمت او بنشیند و شکر و سپاس حضرتش را تا آنجا که از دست و زبان آنان بر می‌آید ادا نماید. آیا صحیح است که بندگان از خوان نعمت او بهره‌مند گردند از وسایل و اسباب آسایشی که در اختیار آنان قرار داده استفاده کنند، و با مولی و میزبان خود مخالفت ورزند و بر ضد او قیام نمایند. اسباب و وسایلی که او به آنان ارزانی داشته علیه او و برخلاف خواست او به کار برند؟ آیا این ناسپاسی و نمک ناشناسی نیست که انسان سر سفره مولای خودش بنشیند و با اعمال و کرداد گستاخانه و بی ادبانه خود نسبت به میزبان محترم که ولینعمت او می‌باشد اهانت و جسارت کند کارهایی راکه نزد میزبان زشت و قبیح است مرتکب گردد؟

۸. مهمان باید لااقل میزبان را بشناسد و به مقام او معرفت داشته باشد و به آداب و رسوم مجلس آشنا بوده، سعی کند عملی بر خلاف اخلاق و نزاکت از او سر نزند مهمان خداوند متعال باید به مقام خداوند حضرت ذی الجلال عارف باشد، مقامی که ائمه (ع) و انبیا بزرگ الهی همیشه دنبال معرفت بیشتر و شناخت کامل آن بوده‌اند و آرزو داشتند که به چنین معدن نور و عظمتی دست یابند؛ و ابر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک حتی تخرق ابصار القلوب حجب النور قتصل الیه معدن العظمه. ضیافه الله همان «معدن عظمت» است، خداوند تبارک و تعالی برای ورود به معدن نور از بندگانش دعوت فرموده است؛ لیکن بنده اگر لایق نباشد نمی‌تواند به چنین مقام باشکوهی و مجللی وارد گردد. خداوند تعالی بندگان را به همه خیرات و مبرات و بسیاری از لذات معنوی و روحانی دعوت فرموده است؛ ولی اگر آنان برای حضور در چنین مقامات عالیه آمادگی نداشته باشند نمی‌تواند وارد آن شود. با آلودگیهای روحی، رذایل اخلاقی، معاصی قلبیه و قالبیه، چگونه می‌توان در محضر ربوبی حضور یافت و در مهمانسرای رب الارباب که «معدن العظمه» می‌باشد وارد شد لیاقت می‌خواهد؛ آمادگی لازم است . و با روسیاهی‌ها و قلبهای آلوده که به ججابهای ظلمانی پوشیده شده است این معانی و حقاقی روحانی را نمی‌توان درک کرد. باید این حجابها پاره گردد و این پرده‌های تاریک و روشنی که بر قلبها کشیده شده و مانع وصال الی الله گردیده کنار رود تا بتوان در مجلس نورانی و با شکوه الهی وارد شد.

تقویت روح و رسیدن به اوج کمالات در ادعیه ائمه (ع)

۹. یک کج فهمی‌هایی در انسان است که این کج فهمی‌ها گاهی خیلی زیاد می‌شود این‌ها دعا را نمی‌فهمند چی هست. لهذا، خیال می‌کنند که حالا ما خوب ، قرآن را می‌گیرم دعا را رها می‌کنیم. اینها نمی‌فهمند که دعا اصلا چی هست. مضامین ادعیه را نرفته‌اند ببینید که چی هست به مردم چه می‌گوید ، چی می‌خواهد بکند. اگر نبود در ادعیه الا دعای مناجات شعبانیه، کافی بود برای اینکه امامان ما، امامان بحقند؛ آنهایی که این دعا را انشا کردند و تعقیب کردند. تمام این مسائلی که عرفا در طول کتابهای طولانی خودشان یا خودشان می‌گویند در چند کلمه مناجات شعبانیه هست، بلکه عرفای اسلام از همین ادعیه و از همین دعاهایی که در اسلام وارد شده است از اینها استفاده کرده‌اند. و عرفان اسلام فرق دارد با عرفان هند و جاهای دیگر. این ادعاهاست که به تعبیر بعض از مشایخ ما می‌فرمودند که «قرآن، قرآن نازل است، آمده است به طرف پایین و دعا از پایین به بالا می‌رود، این قرآن صاعد است.» معنویات در این ادعیه – آنی که انسان را می‌خواهد آدم کند آنی که این افرادی که اگر سرخود باشند از همه حیوانات درنده‌تر هستند – این ادعیه با یک زبان خاصی که در دعاها هست اینها این انسان را دستش را می‌گیرد و می‌بردش به بالا، آن بالایی که من و شما نمی‌توانیم بفهمیم اهلش هستند. یک دفعه آدم می‌بیند که کسروی آمد و کتابسوزی را مفاتیح الجنان هم جزو کتابهایی بود که سوزاند، کتابهای عرفانی را هم سوزاند. البته کسروی نویسنده زبردستی بود، ولی آخری دیوانه شده بود یا یک مغزی است که این مغز بسیاری از شرقی‌ها این طوری هستند که تا یک چیزی چهار تا کلمه‌ای یاد می‌گیرند ادعاشان خیلی بالا می‌شود. کسروی آخری ادعای پیغمبری می‌کرد - نمی‌توانست به آن بالا برسد آنجا را می‌آورد پایین.

این کتاب مفاتیح الجنان یک کتابی است که مال حاج شیخ عباس قمی نیست شیخ عباس قمی، جمع کرده اینها را ادعیه را جمع کرده و در آنجا. این آدمی که کتاب مفاتیح الجنان را سوزانده یا یک روزی برای سوزاندن امثال کتاب مفاتیح الجنان درست کرده بود این نمی دانست کتاب مفاتیح الجنان چی تویش است ، شاید یک دفعه هم مناجات شعبانیه را هم نخوانده بود فکرش اینطور فکر نبود. این دعاهایی که در ماهها هست، در روزها هست، خصوصا در ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان اینها انسان را همچو تقویت روحی می‌کند اگر کسی اهلش باشد ماها که نیستیم – همچو تقویت روحی می‌کند و همچو راه را برای انسان باز می‌کند و نورافکن است برای اینکه این بشر را از این ظلمتها بیرون بیاورد و وارد نور بکند که معجزه آساست. به این راه‌ها عنایت بکنید. گول بعضی از نویسنده‌ها و امثال کسروی را نخورید که ادعیه را تضعیف می‌کردند؛ این تضعیف، تضعیف اسلام است ، نمی‌فهمد اینها، بیچاره‌اند. نمی‌دانند در این کتاب چه چیزها است همان مسائل قرآن است با لسان دیگری که لسان ائمه باشد. لسان قرآن یکجور زبان است، زبان دعا یک جور زبان است، زبان علما و عرفا و اینها هم یک زبان دیگر است. آنکه سبکبار می‌کند انسان را و از این ظلمتکده می‌کشد او را بیرون و نفس را از آن گرفتاریها و سرگشتیهایی که دارد خارج می‌کند. این ادعیه است که ائمه ما وارد شده‌اند. ائمه ما(ع) که تقریباً همه‌شان گرفتار به یک ابر قدرتهایی بودند که نمی‌توانستند یک کاری را انجام بدهند. شاخص علاوه بر آن هدایتهای زیرزمینی که می‌کردند این ادعیه‌شان برای تجهیز مردم بود بر خلاف آن دولتهای قاهری که بودند همین ادعیه بودند که اشخاص وقتی که ادعیه را می‌خواندند قوت روحی پیدا می‌کردند و سبکبار می‌شدند و شهادت برای آنها هین و آسان می‌شد. این ادعیه در ماه مبارک رجب و خصوصاً درماه مبارک شعبان اینها مقدمه و آرایشی است که انسان برحسب قلب خودش می‌کند برای این که مهیا بشود برود مهمانی، مهمانی خدا، مهمانی‌ای که در آنجا سفره‌ای که پهن کرده‌اند قرآن مجید است و محلی که در آن ضیافت می‌کنند مهمش لیله القدر است و ضیافتی که می‌کند ضیافت تنزیهی و ضیافت اثباتی و تعلیمی است. نفوس را از روز اول ماه مبارک رمضان به روزه، به مجاهده، به ادعیه مهیا می‌کند تا برسند به آنها سفره‌ای که از آن باید استفاده کنند و آن لیله القدر است که قرآن در آن نازل شده است.

▪ هدف انبیا رهایی انسان از نفسانیت

۱۰. این ضیافت الهی انسان را منقلب باید بکند از این جهت حیوانی به آن جهت واقعی انسانی؛ از آن ظلمت‌هایی که اطلاع به آن داریم منقلب کند انسان را به آن نورهایی و نور و مطلقی که همه عالم تبع اوست. همه دعوت انبیا این بوده است که مردم را از این سرگردانی‌ای که دارند – هر که یک طرف می‌رود و هر که یک مقصدی دارد – این مردم را از اینجا دعوت کنند و راه را نشانشان بدهد که این راه است؛ دیگر آن راهها که می‌روید رها کنید. راه همین است. اهدنا الصراط المستقیم. ان ربی علی صراط مستقیم. آن طرف، طرف ندارد؛ دنیاست و ماورای آن. آنچه که مربوط به نفسانیت انسان است شهوات انسان است، آمال و آرزوهای انسان است، این دنیاست. آن دنیایی که تکذیب شده است این عالم طبیعت نیست، این عالم طبیعت نور است. دلبستگیهای به این عالم انسان را بیچاره می‌کند. ظلمتها از این دلبستگیهایی است که ما داریم به این دنیا ، به این مقام، به این مسند، به این اوهام، به این خرافات. همه انبیا آمدند برای اینکه دست شما را بگیرند از این علایقی که همه‌اش برضد آنی است که طبیعت و فطرت شما اقتضا می‌کند، شما را دستتان را بگیرند و از این علایق نجاتتان بدهند و واردتان کنند به عالم نور. اسلام هم در رأس همه ادیان است برای یک همچو مقصدی. این ادعیه مهیا می‌کنند این نفوس را برای اینکه این علایقی که انسان دارد و بیچاره کرده انسان را این علایق. این گرفتاریهایی که انسان را در این عالم طبیعت دارد و انسان را سرگشته کرده است متحیر کرده است نجاتش بدهند و آن راهی که راه انسان است ببرند. راههای دیگر راه انسان نیست صراط مستقیم راه انسانیت است. و این مناجاتها و این ادعیه‌ای که ائمه ما (ع) بعد از اینکه دستشان کوتاه شده بود از اینکه دعوت ظاهری خیلی واضح بکنند مردم را با این ادعیه به آن راهی که باید ببرند راه می‌بردند. مقصد انبیا این نبود که بیایند یک جایی را بگیرند و یک مثلا کاری برای خودشان درست بکنند، مقصد این نیست آقا! مقصد پیغمبرها این نبود که دنیا را بگیرند و آبادش کنند؛ مقصد این بود که راه را برای این اهل دنیا به این انسان ظلوم ، و جهول، بسیار جاهل، راه را نشان بدهند که از این راه بروید. آن راهی که شما را می‌رساند به خدای تبارک و تعالی این راه است؛ ان ربی علی صراط مستقیم دنیاست و آن طرفش همه عالم دنیاست و آن طرفش ماورا و ماورای آن طرف نور مطلق. انبیا آمدند ما را به آن نور برسانند؛ طاغوت در مقابل انبیا است در مقابل الله است.

▪ ورود به مهمانی الهی

۱۱. اگر ما در این ضیافت خدا، در این سفره‌ای که خدای تبارک و تعالی افراشته است برای همه، اگر ما در اینجا موفق بشویم به اینکه راهمان بدهند در این مهمانخانه بزرگ الهی جلویمان را نگیرند – شیاطین ایستاده‌اند که راه را نگذارند برویم، جلوگیرند – اگر راهمان بدهند به این ضیافت ممکن است که راهی پیدا بکنیم به آنکه راه انسان است. همه راههای دیگر غلط است. راههای حیوانی است. انسان یک اعجوبه‌ای است که هم در او حیوانیت هست، حیوانی شهوی الی غیرمتناهی و هم در او شیطنت هست الی غیرمتناهی. یک موجودی است همه ابعادش غیرمتناهی است؛ از هر راهی که برود آخر ندارد، هر راهی که برود هیچ آخر ندارد و راهها همه غلط همه اشتباه، همه منتهی به جهنم می‌شود. الا صراط مستقیم آنی که راه انسان است. اگر راهمان بدهند در این ضیافه الله و مستعد شده باشیم که وارد بشویم در این ضیافت خدا و در این ماه مبارک امید است که ان شاءالله یک هدایتی شامل حالمان بشود. خودتان را تقویت کنید در این ماه مبارک مهیا بشوید برای همه پیشامدها. در عین حالی که معنویات بود آنچه می‌خواستند لکن با قوت معنویات اعوجاجهایی که در بشر بود و در این قدرتهای بزرگ بود این اعوجاجها را می‌خواستند مرتفع کنند. یک چوپان با عصایش پا می‌شد می‌رفت فرعون و آن بساط فرعونی را می‌رفت دعوت می‌کرد که بیا مسلمان شو، بیا آدم شو، یک صغیر یتیم چوپان زاده یا چوپان از حجاز پا می‌شود همه دولتها را دعوت می‌کند که بیایید آدم بشوید؛ برای این است که آدم کنند همه را. مقصد این است که ماها آدم بشویم و مع الاسف مشکل است. یک مثلی هست که می‌گفتند که ملا شدن چه آسان، آدم شدن چه مشکل. مرحوم شیخ ما – رحمه الله – مرحوم آشیخ عبدالکریم – رحمه الله - می‌فرمود که ملا شدن چه مشکل ، آدم شدن محال است، مثل محال می‌ماند. انبیا آمده بودند که این محال را جامه عمل به آن بپوشند . اینقدر دست و پا نزنید این طرف و آن طرف بروید. شما خدا را می‌خواهید بروید دنبال همان که می‌خواهید. فطرت شما توجه به خدا دارد خودتان متوجه نیستید. همه فطرتها توجه به خدا دارد. این ماه رمضان و هر ماه رمضان دیگری مهیا کنید خودتان را در این روز آخر فرضا آخر شعبان است شاید بیشتر مهیا کنید و مهیا کنیم خودمان را برای ورود در ضیافه الله؛ در مهمانی خدا که ان شاءالله با سلامت نفس با نور هدایت خدای تبارک و تعالی وارد بشویم در این ماه عزیز معظم و فرق بکنیم. در این ماه فرق داشته باشیم با سایر ماهها و دنبال این باشیم که ان شاءالله لیله القدر را دریابیم. برکات لیله القدر را که قرآن در آن نازل شده است همه سعادت عالم در آن شب نازل شده است واز این جهت از همه شبهای عالم بالاتر است این را بتوانیم ادراک بکنیم درک بکنیم. خداوند ان شاءالله شماها را توفیق بدهد که با سلامت و سعادت وارد در ضیافه الله بشوید و از آن مائده های آسمانی که قرآن و ادعیه است ان شاءالله همه مان مستفیض بشویم و با یک روح سالمی وارد بشویم و لیله القدر را هم دریابیم.

رضا ساعی شاهی

---