چرا مردم آمریکا از بانک های بزرگ متنفرند

دارایی ۶ بانک بزرگ آمریکا معادل ۶۰ درصد تولید ناخالص این کشور است

بسیاری از خود می‌پرسند که چرا مردم آمریکا این روزها اینقدر نسبت به بانک‌ها موضع خصمانه‌ای اتخاذ کرده‌اند و خواستار برخورد با آنها هستند. معترضان قیام وال‌استریت می‌گویند، بانک‌ها در دنیای غرب اکنون نماد نابرابری و استثمار توده‌های مردم هستند. در مدت چند ماهی که از آغاز قیام‌های فراگیر در سراسر آمریکا و غرب علیه نظام سرمایه‌داری می‌گذرد، بانک‌ها در نوک پیکان شعار و انتقادهای معترضان قرار داشته‌اند بانک‌هایی که دولتمردان نیز به هر قیمت ممکن نمی‌خواهند، شاهد اضمحلال آنها باشند. با مطالعه این سطور می‌توان به علت خصومت مردم با بانک‌های بزرگ آمریکایی پی برد.

در جریان بحران مالی سال ۲۰۰۸ به آمریکایی‌ها گفته می‌شد که بانک‌های بزرگ این کشور آنقدر بزرگ شده‌اند که ورشکستگی آنها امکان‌پذیر نیست و همین مساله توجیهی بود تا سیل کمک‌های دولتی روانه این بانک‌ها شود. سیاستگذاران آمریکایی ادعا می‌کردند، اگر مجوز ورشکستگی همزمان چند بانک بزرگ آمریکایی را صادر کنند، نظام مالی آمریکا قدرت حمایت خود از اقتصاد را از دست خواهد داد و فعالیت‌های اقتصادی در سراسر این کشور به بن‌بست خواهد رسید.

دولتمردان آمریکایی برای متقاعد کردن کنگره به اعطای کمک‌های بیشتر به بانک‌های بزرگ این گونه استدلال می‌کردند اگر این کمک‌ها صورت نگیرد، ناآرامی‌های خیابانی در آمریکا آغاز شده و این کشور در یک رکود بزرگ دیگر فرو خواهد رفت. از آن زمان نه‌تنها هیچ اصلاحی در نظام بانکی آمریکا صورت نگرفت، بلکه ابربانک‌های این کشور هر روز بزرگ‌تر و بزرگ‌تر شدند. در حالی که در سال ۲۰۰۲، ۱۰ بانک بزرگ آمریکایی ۵۵ درصد دارایی‌های نظام بانکی این کشور را در اختیار داشتند، این رقم اکنون به ۷۷ درصد رسیده است. این بانک‌های غول‌پیکر اکنون در اوج ریسک، بدهی و خطرپذیری قرار دارند و هیچ‌کدام از دلایل عمده‌ای که منجر به بحران مالی سال ۲۰۰۸ شد، اکنون رفع نشده است.

تصور این‌که بانک‌های بزرگ آمریکایی واقعا در چه حجم گسترده‌ای فعالیت می‌کنند، واقعا دشوار است. برای مثال دارایی ۶ بانک بزرگ این کشور (شامل گلدمن ساچ، مورگان استنلی، جی‌پی مورگان، سیتی گروپ، بانک آمریکا و ولز فارگو) معادل ۶۰ درصد تولید ناخالص داخلی آمریکاست. تولید ناخالص داخلی آمریکا هم‌اکنون به ۱۵ هزار میلیارد دلار رسیده است.

● ۱۰۰۰ بانک آمریکایی در معرض خطر

این بانک‌های غول‌پیکر همانند جاروبرقی عمل می‌کنند و هر چیزی در مسیر آنها باشد، در خود می‌بلعند. در حالی‌که این بانک‌ها مدام مشمول التفات دولت و حمایت‌های سنگین مالی، آن هم با پول مالیات‌های مردم قرار می‌گیرند، پاسخ دولتمردان به درخواست کمک صدها بانک کوچک این است، یا خود را برای ورشکستگی آماده کنید یا بانک بزرگی را پیدا کنید که سهام شما را خریداری کند.

نکته: غول‌های مالی آمریکا همانند گلدمن ساچ مورگان استنلی و جی‌پی مورگان هر آنچه که از کمک‌های دولت برای تقویت قدرت تسهیلات‌دهی نیاز داشتند از دولت دریافت کردند، اما در بازپرداخت این کمک‌ها به مردم آمریکا در قالب تسهیلات بانکی نهایت خست را به‌خرج دادند

هم‌اکنون ۳۹ درصد سپرده‌های مردم در ۶ بانک بزرگ آمریکا قرار دارد، حال آن‌که این رقم در سال ۲۰۰۰ فقط ۲۲ درصد بود، اما در مقابل هر روز تعداد بیشتری از بانک‌های کوچک اعلام ورشکستگی می‌کنند. در حال حاضر ۱۰۰۰ بانک آمریکایی در فهرست بانک‌های در معرض خطر، جای گرفته‌اند.

مسوولان آمریکایی در جریان بحران مالی سال ۲۰۰۸ به مردم وعده داده بودند با ارائه کمک‌های سنگین مالی به بانک‌های بزرگ، قدرت تسهیلات دهی آنها افزایش یافته و مردم عادی نیز از این تسهیلات بهره‌مند خواهند شد، اما آنچه اتفاق افتاد دقیقا عکس این ادعا بود. در کمال تعجب در سال ۲۰۰۹ درست یک سال بعد از دریافت این کمک‌ها، خست بانک‌های آمریکایی به اوج خود رسید، به طوری که کمترین میزان تسهیلات را از سال ۱۹۴۱ تاکنون به مردم پرداختند. غول‌های مالی آمریکا همانند گلدمن ساچ، مورگان استنلی و جی‌پی مورگان هر آنچه که از کمک‌های دولت برای تقویت قدرت تسهیلات‌دهی نیاز داشتند از دولت دریافت کردند، اما در بازپرداخت این کمک‌ها به مردم آمریکا در قالب تسهیلات بانکی نهایت خست را به خرج دادند. این بانک‌ها از سال ۲۰۰۸ تاکنون وام دهی به بنگاه‌های کوچک را ۵۰ درصد کاهش داده‌اند. طبیعی است که نتیجه چنین رفتاری افزایش کینه مردم نسبت به بانک‌های بزرگ خواهد بود.

● عدم پرداخت مالیات به دولت

آنچه نگرانی‌ها را نسبت به رفتار بانک‌های بزرگ آمریکا بیشتر می‌کند، آن است که این بانک‌ها تقریبا هیچ مالیاتی به دولت پرداخت نمی‌کنند. برای مثال بانک ولز فارگو در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ بیش از ۴۹ میلیارد دلار سود کسب کرده است، اما فکر می‌کنید مالیات پرداختی این بانک چه رقمی بوده است؟ منفی ۶۸۱ میلیون دلار، یعنی نه تنها مالیاتی به دولت نداده، بلکه ۶۸۱ میلیون دلار نیز از دولت دریافت کرده است.

غول‌های بزرگ مالی آمریکا هنوز از بحران سال ۲۰۰۸ درس نگرفته‌اند و همچنان به همان رفتاری که قبل از سال ۲۰۰۸ داشتند، ادامه می‌دهند. امروز وال‌استریت به یک قمارخانه بزرگ مالی تبدیل شده است؛ درآمدی که از راه عملیات سفته بازانه در این مجموعه به دست می‌آید بسیاری بیشتر از سرمایه‌گذاری‌های واقعی است.

حسین اسدی