سیمرغ توقیفی

اتفاقات متعددی در طول برگزاری جشنواره فیلم فجر امسال رخ داد اما یکی از مسائلی که بیش از هر چیزی به چشم آمد نمایش فیلم «به رنگ ارغوان» پس از پنج سال توقیف و دادن سیمرغ های متعدد به فیلم, تهیه کننده و کارگردان آن بود اینکه چطور فیلمی می تواند این همه سال توقیف باشد و سرانجام اکران شود و مورد تایید قرار گیرد

اتفاقات متعددی در طول برگزاری جشنواره فیلم فجر امسال رخ داد. اما یکی از مسائلی که بیش از هر چیزی به چشم آمد نمایش فیلم «به رنگ ارغوان» پس از پنج سال توقیف و دادن سیمرغ های متعدد به فیلم، تهیه کننده و کارگردان آن بود؛ اینکه چطور فیلمی می تواند این همه سال توقیف باشد و سرانجام اکران شود و مورد تایید قرار گیرد.

● خلاف قانون

جواد آرین منش عضو کمیسیون فرهنگی مجلس هم به نکته دیگری درباره جشنواره امسال اشاره می کند؛ «اتفاق جدیدی که امسال رخ داد، این بود که بخش عمده یی از فیلم هایی که در جشنواره فیلم فجر به نمایش گذاشته شد، مورد بررسی و بازبینی شورای بررسی فیلم قرار نگرفته و بدون مجوز به نمایش عمومی گذاشته شد که این خلاف قانون است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید مراقبت های لازم را در جهت رعایت قانون داشته باشد.»

● تناقض سیاستگذاران

البته در نهایت اگر سخنان جواد شمقدری معاونت سینمایی را در اختتامیه جشنواره پرحاشیه فیلم فجر در نظر بگیریم چندان دست پر بازنمی گردیم چون به نظر می رسد امکان رسیدن به اهداف در درازمدت مدام به آینده موکول می شود؛ «تصمیمات کلان در خصوص سینما اخذ خواهد شد و استانداردسازی یکی از ابزارهای کلیدی ترسیم این سیاست ها خواهد بود. چشم انداز و افق سینمای ایران متکی بر باورهای ایرانی اسلامی و صلح و دوستی و محبت و عدالت رقم می خورد... ما در سینمای ایران در جست وجوی مخاطب جهانی با تکیه بر فطرت آدمی خواهیم بود.» شمقدری این سخنان را در حالی گفته که تاکید داشته است؛ «ما در سیاست هایمان جدی هستیم. تفسیر و تحلیل های حاشیه یی نشود، تفسیر آن را از خودمان بخواهید. من در اینجا می گویم هدف فقط اعتلای سینمای ایران، اعتلای فرهنگ و هنر ایران و اعتلای انقلاب اسلامی و ایران عزیز است.

و در این راه از اندک سرزنش ها و بعضی شبهه افکنی ها خوف نداریم. البته هر توصیه، موعظه و نصیحتی را که خالصانه و دلسوزانه باشد با طیب خاطر می پذیریم و به آن عمل خواهیم کرد.» حالا باید باز هم منتظر ماند و دید مسوولان جدید سینمایی چه راهی را در پیش می گیرند؛ راهی خلاف آنچه در این چهار سال بر سر سینمای ایران آمده است، راهی که حتی بسیاری از سیاستگذاران را به اعتراض فراخوانده است. مرتضی طلایی کسی است که به جای احمد مسجدجامعی در جایگاه رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر نشسته است. او نگاهی به فیلم های عرضه شده طی این چند سال داشته است هرچند به نظر می رسید این مسوول فرهنگی کنونی با سابقه انتظامی هم تنها از سوپری ها فیلم خریداری می کند.

اما حرف هایش در این روزها می تواند بیانگر همان نکته هایی باشد که سه چهار سال است اهالی سینما بیان می کنند. او که یادداشتش را در سایت خود منتشر کرده چنین نوشته است؛ «فرهنگ از جمله قطعی ترین مصادیقی است که می توان برای آن اصطلاح «سهل و ممتنع» آورد. تنها نگاهی به عناوین فیلم های تولیدی در این سال ها کافی است دریابیم تا چه میزان تولیدات سطحی و کم ارزش پرده های نقره یی را فتح کرده اند و سالن هایی که روزی با نمایش آثاری چون «مادر» جلوه گاه فرهنگ و آداب و رسوم ملی بودند امروز جولانگاه تمسک به دم دستی ترین روش ها برای خنداندن مخاطب شده اند و حال اگر در این میان ارزش هایی چون دفاع مقدس نیز سوژه خندیدن و خنداندن شد، چه باک؟

دغدغه نویسنده سوای مسوولیتم به عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و زیست شهری شورای اسلامی شهر تهران از منظر یک علاقه مند به فرهنگ ملی، سینمای فاخر و ارزشی و پدر یک خانواده ایرانی است. به راستی دوستانی که روزی بر این عقیده بودند که می توان سینما را از سبد فرهنگی جامعه حذف کرد و امروز بی کمترین حد و مرزی لودگی های وقیح را به خانه های مردم می فرستند به آینده سینمای ایران می اندیشند؟»

● رابطه سیاست و سینما

سال های قبل وقتی در جشنواره فیلم فجر مشکلی پیش می آمد یا ماجرای خاصی رخ می داد سیاستگذاران مجلس و نمایندگان درباره آن جلسه می گذاشتند و به آن می پرداختند. اما این روزها انگار خود سینما مساله یی خاص شده است که درباره آن سخن می گویند یا نظرات خود را مطرح می کنند. یکی از کارهایی که نمایندگان مجلس در زمان جشنواره فیلم فجر انجام داده اند دیدن فیلم «به رنگ ارغوان» با حضور وزیر ارشاد دومین دولت احمدی نژاد است.

نگاه سیاسی ها وقتی درباره سینما مهم می شود که آنان به شدت از وضعیت سینما انتقاد می کنند. این نظرشان در حالی است که بسیاری از منتقدان درباره سیاست های احمدی نژاد در حوزه فرهنگ سخن می گفتند و این بار جشنواره بیست و هشتم توانست این وضعیت را به نحو کامل به تصویر بکشاند. با این حال این نکته ها می تواند نشان دهنده عمق این اتفاق باشد. رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس گفته است؛ «وضعیت موجود در حوزه سینما با آرمان ها و ایده آل هایی که از سینما درباره جمهوری اسلامی وجود دارد، فاصله گرفته است.» او چنین نتیجه گیری کرده است؛ «برداشت ها در مجموع این است که فیلم های سینمایی موجود، از فیلم های فاخر که بتواند انتقال دهنده پیام انقلاب اسلامی و برخوردار از خصوصیات برجسته باشد، فاصله گرفته است.» هدف از نظر این سیاستگذار فرهنگی و طبق آنچه ایرنا گزارش داده است باید چنین تعریف شود؛ «فیلم های تولیدی باید از ویژگی هایی برخوردار باشد که جامعه ما را به سمت اهداف متعالی هدایت کند.» این نکته وقتی تعریف خود را پیدا می کند که او چنین نتیجه گیری کرده است؛ «بسیاری از فیلم های تولیدشده، حداقل شرایط لازم را برای اکران و نمایش عمومی ندارند و اکثر فیلم ها با دغدغه و نگرانی به نمایش گذاشته می شوند.»

مریم عباسی