دو راهی توقف یا توسعه

داستان دنباله دار رگولاتوری, مخابرات و شرکت های PAP

پس از مدت ها کشمکش، اعلام فراخوان، برگزاری مناقصه و طی کردن مراحل مختلف بالاخره ۱۱ شرکت فعال در حوزه فناوری ارتباطات توانستند در نیمه دوم سال ۸۲ پروانه ارائه خدمات اینترنت پر سرعت را از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی دریافت کرده و موظف شدند که بر اساس این مجوز ارتباط و انتقال داده ها به صورت بی سیم و یا با سیم دایم و یا موقت را بین هر پایانه ثابت متصل شده به تجهیزات دارنده پروانه با پایانه های متصل به شبکه دارنده پروانه و سایر شبکه های انتقال داده ها در داخل کشور را برقرار کنند. اعتبار پروانه های ارائه خدمات اینترنت پر سرعت ۱۰ ساله تعیین شد تا این شرکت ها در این مدت به کاربران ایرانی خدمات ارائه کنند. ۱۱ شرکت منتخب بر اساس پروانه صادر شده موظف شدند تا آخر برنامه چهارم توسعه حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار و تا آخر برنامه پنجم توسعه نیز حدود ۱۰ میلیون پورت منصوبه داشته باشند که با توجه به موانع و مشکلاتی که مخابرات به عنوان رقیب اصلی این شرکت ها بر سر راه آن ها گذاشته، این شرکت ها توانسته اند تا پایان شهریور سال جاری حدود یک میلیون و ۶۸۱ هزار پورت منصوبه و حدود یک میلیون و ۲۶ هزار پورت دایری داشته باشند که به نوعی از برنامه خود هم جلو هستند. حالا پس از گذشت هشت سال از شروع فعالیت این ۱۱ شرکت PAP در زمینه ارائه خدمات اینترنت پر سرعت هنوز مشکلات آن ها پابرجاست و کشمکش های میان مخابرات و این شرکت ها نه تنها حل نشده بلکه پس از خصوصی سازی شدن مخابرات نیز این معضل شدت یافته و بحث رقابتی شدن بازار هم از طرفی دیگر برای شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت پر سرعت مشکل ساز شده است اما با وجود تمامی این مشکلات، شرکت های ندا در برابر آن ها ایستادگی کرده و خدمات خود را ارائه می کنند. خصوصی سازی مخابرات به نفع خود این شرکت و به ضرر شرکت های PAP تمام شده به طوری که از هر جهت مخابرات ذینفع این رقابت بوده و موجبات نارضایتی شرکت های PAP را فراهم کرده است. در همین راستا چندی پیش برخی از مدیران این شرکت ها در نشستی با اصحاب رسانه در محل سازمان نظام صنفی رایانه ای به تشریح پاره ای از مشکلات خود پرداختند و سپس سه راهکار و پیشنهاد برای رفع این مشکلات مطرح کردند.

● عدم تمکین مخابرات به قانون

در این جلسه به بحث عدم توجه مخابرات به قانون و آیین نامه تعاملی میان آن ها، مشتری قاپی مخابرات برخی از استان ها مانند اصفهان، عملکرد سست رگولاتوری در تصمیم گیری برای رفع مشکلات این شرکت ها و مواردی از این قبیل اشاره شده و به تشریح جز به جز آن ها پرداخته شد. بر اساس گفته های مدیران شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت پرسرعت (ADSL) مشکل عدم توجه مخابرات به قانون و عدم تمکین از آن یکی از اساسی ترین موضوعاتی است که مطرح بوده و با توجه به این موضوع که خود شرکت مخابرات به عنوان متولی این امر باید برای این شرکت ها زیرساخت های لازم را فراهم کند خود اقدام به ارائه این خدمات کرده و با دستی پرتوان و قدرتمندتر به رقابت با شرکت های بخش خصوصی می پردازد که این موضوع به نحوی موجب متضرر شدن شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت پر سرعت شده است. در این جلسه به این نکته نیز اشاره شد که با در نظر داشتن این موضوع که تمامی مصوبات تایید شده در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی یک قانون به شمار می رود پس چرا مخابرات نباید به این قوانین توجه داشته و با عدم توجه به قوانینی چون آیین نامه تعاملی میان مخابرات و شرکت های PAP فقط به مسایل اقتصادی خود می اندیشد.

● رگولاتوری و تعامل با مخابرات

همچنین در این جلسه به نقش کم رنگ سازمان تنظیم مقررات نیز اشاره شد، به طوری که شرکت های PAP بر این باورند که سازمان رگولاتوری به وظیفه نظارتی خود عمل نکرده و در اصل به نوعی از شرکت مخابرات ایران حمایت می کند و شکایات این شرکت ها را از مخابرات پیگیری نمی کند. در این جلسه که به منظور تشریح مشکلات و چالش های شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت پر سرعت با مخابرات و سازمان رگولاتوری برگزار شده بود، یکی از مدیران این شرکت ها در این راستا اظهار داشت که اگر یکی از مشترکان شرکت های ندا مشکلی داشته باشد و از آن شرکت شکایت کند سازمان رگولاتوری حکم به بررسی موضوع و جلب رضایت مشتری می دهد اما پس از بررسی ها و عدم مقصر شناخته شدن شرکت PAP، مشخص می شود که مخابرات یا شرکت زیر ساخت در ارائه سرویس مقصر بوده، این سازمان دیگر پیگیر موضوع نشده و موضوع را بایگانی می کند. وی همچنین از اغماض سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مقابله با شرکت مخابرات ایران و شرکت زیر ساخت یاد کرد و تصریح کرد : رگولاتوری دید نظارتی خود را تنها برای شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت پر سرعت اعمال می کند ولی در خصوص مخابرات و زیر ساخت این موضوع صادق نمی باشد. از دیگر مشکلات این شرکت ها بحث مشتری قاپی مخابرات برخی از استان ها از شرکت های PAP بوده که نمونه بارز آن در شهر اصفهان کاملاً مشهود است زیرا شرکت مخابرات استان اصفهان اقدام به برگردان کردن دو هزار مشترک این شرکت ها کرده است. همچنین شرکت مخابرات استان خراسان رضوی نیز اقدام به دریافت هزینه های اضافی برای رانژه کردن هر خط کرده که پس از پیگیری های مداوم این مشکل به صورت موقت حل شده است.

● رقابت ناسالم مخابرات با شرکت های ندا

علاوه بر مشکلاتی که در این جلسه مطرح شد، بحث رقابت ناسالم شرکت مخابرات با شرکت های ندا و زمان طولانی رانژه کردن خطوط برای شرکت های PAP یکی دیگر از مشکلاتی بود که برای این شرکت ها وجود دارد که زمان رانژه کردن خطوط برای مخابرات ۲۴ ساعت و برای شرکت های PAP ۲۰ روز است که با این تفاسیر مسلم است که متقاضیان طی کردن پروسه دریافت سرویس ADSL را با زمان کوتاه بیش ترمی پسندند و رفته رفته مشترکان شرکت های PAP کم خواهد شد. در این جلسه همچنین مدیران شرکت های PAP به نقش شورای رقابت نیز برای رفع انحصار گرایی مخابرات اشاره کرده و اظهار داشتند که با توجه به قدرت قانونی بسیار قوی که این شورا دارد قادر به مقابله با مخابرات است. در همین حال این شرکت ها شکایت نامه ای را نیز تنظیم کرده و حکم شورای رقابت هم مبنی بر محق بودن این شرکت ها صادر شده و این حکم در حال پیگیری است.

● راهکارهای سه گانه شرکت های PAP

سه راهکار و پیشنهاد از سوی شرکت های PAP در این جلسه از جمله مواردی بود که پس از تشریح و بررسی چالش ها، این شرکت ها برای رفع مشکلات مطرح کردند که اولین راهکار به بحث ابلاغ مصوبه ای از سوی کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی یا شورای رقابت اشاره کرده تا در آن سهم شرکت غالب از بازار و هر یک از شرکت های خصوصی را نه به صورت سقف بلکه به صورت درصدی مشخص کند. پیشنهاد دوم شرکت های ندا که در این جلسه مطرح شد مبنی بر این بود که تعاملات بین بخش خصوصی، مخابرات و شرکت زیر ساخت باید در جهت کاهش قیمت اینترنت باز تعریف شود. و پیشنهاد سوم آن ها نیز مبنی بر این بود که پروانه های شرکت های ارایه دهنده خدمات دسترسی باید بررسی شود و حتی ممکن است که نیاز به اصلاحاتی نیز داشته باشد. مسوول دبیرخانه گروه شرکت های ندا پس از مطرح کردن این راهکارها اظهار داشت که آیین نامه تعاملی همکاری مخابرات و شرکت های ندا می تواند راه حل خوبی برای حل مشکلات مخابرات و شرکت های PAP، به خصوص در بخش راه اندازی سامانه نحوه همکاری باشد که این سامانه با شفاف سازی مراحل کار از ابتدای ارایه یک درخواست تا انجام نهایی آن می تواند بسیار تسهیل کننده باشد. وی همچنین از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز گلایه مند بوده و خاطر نشان کرد : وزیر ارتباطات در زمینه اینترنت پر سرعت همیشه از شرکت مخابرات تقدیر و تشکر می کند و نقش بخش خصوصی را در این مورد نادیده گرفته و هیچ وقت از این شرکت ها و توسعه شبکه آن ها حرفی نشده است. نکته اینجاست که آیا این بار نیز ارائه این راهکارها و پیشنهادات شرکت های ندا چاره ساز خواهد بود و مشکلات و اختلافات آن ها را پایان خواهد بخشید و یا نه، این مشکلات شرکت های ندا را رها نکرده و موجب تضعیف و سستی در عملکرد آن ها خواهد شد.

● حمایت رگولاتوری از مشترکان یا زیر ساخت و مخابرات!

حال پس از مطرح شدن این مشکلات و ارائه راهکار از سوی شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت پر سرعت، معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز درباره کم فروشی اینترنت و پرداخت خسارت از طرف شرکت زیر ساخت اظهار داشته که رگولاتوری در حال جمع بندی گزارشی است تا به شرکت ارتباطات زیر ساخت ارائه کرده و آن ها نیز برای پرداخت این خسارت ها اقدام کنند. این مقام مسوول در این مصاحبه بیشتر به بحث کم فروشی و کاهش سرعت اینترنت اشاره کرده و اظهار داشته که اپراتورها بر اساس مفاد پروانه خود موظفند ساز و کاری را به منظور پاسخگویی به شکایات مطرح شده از سوی مشترکان فراهم کنند وبر همین اساس مشترکان می توانند برای مطرح کردن شکایات خود از نحوه سرویس دهی اپراتور، به دفاتر مشخص شده از سوی این اپراتورها مراجعه و شکایت خود را مطرح کنند و در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب، شکایت های مدنظر خود را به سازمان تنظیم مقررات ارایه کنند تا در کوتاه ترین زمان ممکن به آن ها رسیدگی شود، همچنین اپراتورها موظفند علاوه بر تقویت بحث رسیدگی به شکایت ها، با بالا بردن توان خود در حوزه پاسخگویی به مشترکان، شکایت های احتمالی را به حداقل برسانند. اما نکته جالب توجه در این مطلب این است که معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی که بر موضوع شکایات مشترکان بسیار تاکید دارد به بحث شکایات شرکت های ندا از مخابرات و شرکت زیرساخت توجهی ندارد و آن ها را پیگیری نمی کند این در حالی است که به نظر می رسد که این سازمان به دلیل تعامل و ترس از شرکت مخابرات هیچ نقشی را در میان اختلافات شرکت های ندا با مخابرات ایفا نکرده و در اصل به جای نقش نظارتی، نقش شاهد این دعوا را عهده دار است. این در حالی است که شرکت های ندا نیز بارها و بارها در رابطه با مشکلات خود و عدم همکاری مخابرات ایران و شرکت زیر ساخت با آن ها در ارائه خدمات اینترنت پر سرعت به مراجع مختلف قضایی کشور مراجعه کرده و شکایت خود را مطرح کرده اند اما هنوز این مشکلات حل نشده و به قوت خود باقی مانده است در این میان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز که باید بر این مشکلات نظارت کند سکوت اختیار کرده و در اصل از مخابرات و شرکت زیر ساخت حمایت می کند. همچنین با توجه به مطرح کردن مشکلات برخی از شرکت های ندا و ارائه راهکارهایی از سوی آن ها، هنوز هم برخی دیگر از مدیران این شرکت ها از مشکلات دیگری همچون عدم اعمال تخفیف های در نظر گرفته شده برای شرکت های ندا و واگذاری خطوط STM۱ وجود دارد که هر از چند گاهی به گوش می رسد که در اصل نشانگر این موضوع است که موانع بر سر راه توسعه خدمات اینترنت در کشور بسیار بوده و کم رنگی نقش نهادهای نظارتی نیز بر این موضوع دامن زده است.

● حقوق پایمال شده کاربران ایرانی نتیجه اختلاف مخابرات و PAP ها

قضاوت در میان اختلافات دو طرف باید مبنی بر حضور آن ها باشد تا پس از شنیدن نکته ها به بررسی مشکلات آن ها پرداخت اما در میان اختلافات شرکت های ندا و مخابرات و زیر ساخت، تنها شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت پرسرعت بوده اند که نارضایتی و مشکلات خود را با رسانه ها مطرح کرده اند و درخواست یک نشست مشترک با مسوولان مخابراتی را نیز داشته اند اما تاکنون که هیچ پاسخ مناسب و درستی از مسوولان مخابراتی کشور در این خصوص دریافت نشده است. در همین حال با توجه به تمامی موارد مطروحه و وجود مشکلات و موانع، همچنان کاربران ایرانی در میان اختلافات مخابرات و شرکت های ندا مظلوم واقع شده و باید برای دسترسی به سرویس اینترنت پرسرعت از خدماتی با کیفیت، سرعت پایین و اختلالات گسترده استفاده کنند در حالی که هیچ نهادی بر این موضوع نظارت نمی کند و هنوز هم حقوق پایمال شده کاربران زیر پای مسوولان لگد مال می شود. در نتیجه در میان مشکلات شرکت های ندا با مخابرات و زیر ساخت، اختلالات اینترنتی کشور و حقوق ضایع شده کاربران ایرانی با د کدام بحث را با کدام نهاد نظارتی به طور جدی مطرح کرده و پاسخ دریافت کنیم.

نویسنده: سمیه سهیلی ناطق