ناخنک چیست و چرا به وجود می‌آید؟

ناخنک پرده‌ای گوشتی از جنس ملتحمه (غشایی که سفیدی چشم را می‌پوشاند) است که عموما سفید رنگ ومثلثی شکل بوده و ابتدای آن از گوشه داخلی چشم شروع شده و به‌طرف قرنیه (لایه شفاف جلوی …

ناخنک پرده‌ای گوشتی از جنس ملتحمه (غشایی که سفیدی چشم را می‌پوشاند) است که عموما سفید رنگ ومثلثی شکل بوده و ابتدای آن از گوشه داخلی چشم شروع شده و به‌طرف قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم) به پیش می‌رود. این در واقع رشد بافت همبند (پیوندی) همراه با بافت عروقی (رگ‌های ملتحمه) است که قرنیه را مورد هجوم قرار می‌دهد. ناخنک در واقع فرآیندی غیرطبیعی است که طی آن ملتحمه به روی قرنیه رشد می‌کند و معمولا ابتدا به صورت یک سفیدی روی ملتحمه ایجاد می‌شود که به‌تدریج به سمت قرنیه رشد می‌کند. به علت وجود رگ‌های زیاد معمولا رنگ ناخنک صورتی یا قرمز است. ناخنک گاهی هم ملتهب می‌شود و باعث سوزش، خارش و اشک ریزش می‌شود. گاهی اوقات ناخنک رشد زیادی می‌کند و تا وسط قرنیه هم می‌رسد و جلوی دید را می‌گیرد، به علاوه حتی ناخنک‌های کوچک‌تر هم می‌توانند با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد استیماتیسم شوند و دید افراد را تار کنند.

پیدایش آن بیشتر در اشخاصی که در محیط پر باد، پر از شن و خاک و گرد و غبار و کسانی که در گرمای خشک کار می‌کنند، دیده می‌شود. ممکن است ناخنک یک‌طرفه یا دو طرفه باشد. وجود یک زمینه ارثی در این حالت محتمل است اما یک روند ارثی مشخص و روشن برای آن یافت نشده است. در صورتی‌که به سطح قرنیه تجاوز کند (مخصوصا اگر تا حدی پیش برود که مانع دید شود) برداشتن آن به‌وسیله عمل جراحی ضرورت پیدا می‌کند اما باید متوجه بود بعد از عمل جراحی باز هم ممکن است مکررا عود کند. به‌نظر می‌رسد که قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به ویژه پرتو فرابنفش به مدت طولانی، خشکی و گرد وغبار نقش مهمی در ایجاد این بیماری داشته باشند.

پیشگیری:

اشعه ماورای بنفش خورشید (UV) در ایجاد ناخنک موثر است بنابراین توصیه می‌شود افرادی که در مناطق آفتابی زندگی می‌کنند و مدت زیادی در معرض تابش آفتاب هستند از کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی استفاده کنند. همچنین باد شدید و گرد و خاک ممکن است با تحریک چشم در ایجاد ناخنک موثر باشد. در افرادی که ناخنک دارند معمولا ورود آب به چشم‌ها (در موقع شستن دست و صورت یا حمام کردن) باعث تحریک شدید چشم و ایجاد سوزش و قرمز شدن چشم‌ها می‌شود. بنابراین این افراد باید دقت کنند که حتی‌الامکان آب وارد چشم شان نشود.

درمان:

- اگر ناخنک کوچک باشد و ظاهری ناخوشایندی هم نداشته باشد و باعث قرمزی و سوزش چشم‌ها نشود، نیاز به درمان خاصی ندارد.

- اگر ناخنک گه‌گاه ملتهب شود و سوزش و قرمزی چشم ایجاد کند، مصرف قطره‌های اشک مصنوعی به صورت مکرر ممکن است باعث تسکین علایم آن شود. در مواردی که ناخنک التهاب شدیدی دارد، می‌توان با نظر چشم‌پزشک یک دوره درمان با قطره‌های استروییدی (کورتون‌ها) یا سایر قطره‌های ضدالتهاب انجام داد.

- در مورد ناخنک‌های بزرگ‌تر که از لحاظ ظاهری و زیبایی اهمیت دارند (اگر نمای ظاهری ناخوشایندی داشته باشد) یا با ایجاد حالت استگماتیسم باعث تاری دید شده‌اند، می‌توان با جراحی ناخنک را برداشت، البته اگر ناخنک به صورت ساده برداشته شود، احتمال عود آن زیاد است و به خصوص در افراد جوان و افرادی که ناخنک ملتهب دارند، در نیمی از موارد عود دیده می‌شود. در این افراد بهتر است علاوه بر برداشتن ناخنک از روش‌های تکمیلی همچون پیوند ملتحمه یا استفاده از داروهای خاص (مثل اریترومایسین) در حین جراحی استفاده کرد.

- در ناخنک‌های خیلی بزرگ که بخش وسط قرنیه را هم درگیر کرده‌اند، ممکن است لازم باشد علاوه بر اقدامات فوق از پیوند لایه‌ای قرنیه برای اصلاح شکل قرنیه استفاده کرد.

- اما پس از عمل جراحی هم محافظت چشم‌ها از میزان بیش از حد پرتو فرابنفش با استفاده از عینک‌های آفتابی مناسب و کلاه‌های لبه‌دار و جلوگیری از خشکی چشم و رسیدن غبار به چشم می‌تواند از عود مجدد این حالت تا حدی جلوگیری کند.