ساز نیکی را کوک کنیم

حسن نیّت, موجب رسیدن به آرزوست

۱- حسن نیّت:امام علی(ع) می‌فرماید: حسن نیّت، موجب رسیدن به آرزوست. اگر انسانی، خالصانه و از سر نیکی، در پی چیزی روان باشد، بدان می‌رسد؛ زیرا قصد و نیّت زیبا، انسان را به زیبایی می‌رساند و عزم نیکو، انسان را با هستی و خلقت زیبا و نیکو، هماهنگ می‌سازد و این هماهنگی، با خواست الهی که در خلقت و طبیعت به امانت نهاده شده، موانع و ناهمواری‌های راه را برمی کند و به کنار می‌نهد. هستی بر نیکی استوار است و انسان، بر آن گام می‌نهد. سازواره هماهنگ هستی، نیکی می‌نوازد و هر آوایی جز نیکی، محکوم به انفراد و تنهایی و ناهمگونی می‌گردد و تنها خود را افشا می‌کند. پس بیایید ساز نیکی را کوک کنیم و نیک بنوازیم و نیک بنگریم و نیک بخواهیم.

۲- کار نیکو:امام علی(ع): اگر کارهای نیکو را غنیمت شمرید، به نهایت آرزوهای اخروی می‌رسید. همه آنچه در همین چند سطر پیشین گذشت، ما را به حقیقت این گفته زیبا نزدیک می‌کند. منظومه هماهنگ خلقت بر مدار حق و درستی و نیکی می‌چرخد و هرچه جز این باشد را به خارج از گردونه پرتاب می‌کند. نیّت شر و کار زشت و راه باطل، نه به مقصد که به بن بست می‌رساند و امید انسان را کور می‌کند. امید بستن به کارهای ناشایست برای رسیدن به اهداف شایسته، امیدواری به شب، برای دیدن تاریکی است و نه انتظار کشیدن برای دمیدن سپیده.

۳ - نیکویی کار:افزون بر نیکو بودن کار و عمل، شیوه به انجام رساندن آن نیز باید نیکو باشد. احادیث متعددی به اتقان و محکم و زیبایی و درست انجام دادن کار سفارش کرده اند. رعایت مرزهای شرعی و عرف اجتماعی و هنجارهای عمومی، همه در موفقیت و به انجام رسیدن کار، دخالت کامل دارند و باطل است که بپنداریم با «کار باطل»، «شیوه باطل» و «راه باطل» به حق برسیم. آیا می‌توان از کژراهه به مقصد رسید؟ و آیا می‌توان با درستْ کار نکردن و کار درست نکردن به هدف دست یافت؟چنین است که امام علی(ع) می‌فرمایند: هر‌کس کارش را نیک انجام دهد، به آرزویش می‌رسد. یا: یعنی هر کس که عملش نیکو شود، در آخرت، به آرزویش دست می‌یابد.

۴ – شکیبایی: انسان، عجول است و این در سرشت او نهاده شده. او همین که دید، می‌خواهد و همین که به چیزی امید بست، به انتظار می‌نشیند. تصوّر فاصله میان آغاز تا پایان و دل بستن، تا رسیدن دشوار است و تحمّلش دشوارتر؛ امّا همین چشم مالیدن و نقطه دور پایان را جوییدن، شور و سوز حیات را در ما می‌افزاید و پای طلب و جست‌وجو را به حرکت وامی دارد و در این میان، آنچه مهم است تحمّل تپش‌های پراضطراب انتظار است و از یاد نبردن طلوع خورشید، هرچند شب، تیره باشد و طولانی و هرچه انتظار، به درازا کشد. آری صبر، تنها مرکب رهروی این میدان است که امام علی(ع) می‌فرماید: هر کس شکیبایی ورزید، به آرزویش رسید. وگرچه ممکن است دیر برسد؛ اما حتماً می‌رسد: سرانجام کار انسان شکیبا، دستیابی به هدف و رسیدن به آرزوست. و چنین است که عیسی(ع) به یاران خود می‌فرماید: از سر راستی به شما می‌گویم که به خواسته‌های خود نمی‌رسید، جز با ترک آنچه میل دارید و به آرزوهای خویش دست نمی‌یابید، جز با شکیبایی بر آنچه ناپسند می‌شمارید.

۵ - یاری جستن از خداوند:ما هرچه داریم از خداست و هرچه می‌خواهیم باید از همو بخواهیم. دعاهای رسیده به ما از سوی پیشوایان دین، محدود به درخواست‌های معمول و همیشگی نیست. در این دعاها، نهان ترین نیازهای انسان، عرضه شده و ناب‌ترین معارف توحیدی قرار داده شده است. در بخشی از مناجات شعبانیه می‌خوانیم: خدای من! بخشندگی و سخاوت تو، آرزویم را گسترده و بخشایشت، از عمل من برتر است. و در سایه کرم و جود خدا، چرا ناامید باشیم؟ او که پیش از وجود ما بر ما منت نهاده و به ما هستی بخشیده، چرا از ادامه فیض و بخشش او ناامید باشیم؟اگر اندکی به پشت سر خود بنگریم، می‌یابیم که آرزوهایمان یکی یکی و به تدریج، محقق گشته و امیدهایمان هر روز، پررنگ تر گشته اند. به مدرسه راه یافته‌ایم، نکته هایی متعدد آموخته‌ایم، دوستان خوبی گرفته‌ایم و هدف‌های زیبایی برای خود ترسیم کرده‌ایم و به راه درست، درآمده ایم که این همه، جز از فضل و کرم خدا نبوده است. چه به فرمایش امام علی(ع) در دعای صباح: «خدایا، اگر رحمت تو از آغاز، مرا با حسن توفیق، دست نمی‌گرفت، چه کسی مرا در راه روشن به سوی تو ره می‌برد و اگر مدارای تو زمام امور مرا به دست آرزوها و تمنّاها می‌سپرد، چه کسی مرا از لغزش‌های هوس باز می‌گرداند؟!».تنها خداست که می‌تواند ما را به راه بیاورد و در راه، نگه دارد و از آرزوهای خیالی دور بدارد. او دست ما را با همه نقص‌هایمان و سرپیچی هایمان، رها نمی‌کند و از این انسان، هیچ گاه ناامید نمی‌شود.

امام علی(ع) با اشاره به همین نکته می‌فرماید: «خدایا! اگر عملم در کنار طاعتت اندک است، آرزویم در کنار امید به تو بسیار است». آری، آرزوها به کرم خدا گره خورده است و ناخشنودی او، این رشته را می‌گسلد. خدای من! جز لطف و بخشایشت، شکستم را جبران نمی‌کند و جز فضل و کرمت، مرا به آرزویم نمی‌رساند.

۶ – اخلاص:اگر از خدا یاری می‌جوییم و به کمک او چشم امید داریم و اگر به عنایت الهی دل بسته ایم، باید آنچه را که می‌خواهیم، برای او بخواهیم و در راه او تلاش کنیم و از غیر و جز او ببُریم. خدا تنها هستی واقعی است و برای غیر او کارکردن، نیستی کار و حاصل، و پوچ شدن رنج و تلاش را در پی دارد و برای او دویدن به معنای رسیدن است و نصیب بردن. رنج در راه او گنج می‌شود و سختی، هستی. باید بدانیم که خدا غیور است و بسیار بخشنده. اگر کس دیگری را با او شریک کردیم و ریاکارانه، کار کردیم، خدا همه اش را به شریک خیالی وامی نهد. آیا آن شریک، وجود دارد که حاصل تلاش خود را از او طلب کنیم؟ پس هم آوا با حضرت علی(ع)بگوییم: هر کس اخلاص ورزد به آرزوهایش می‌رسد.