مصرف بهینه انرژی ـ در بخش آب ـ احساس مسئولیت ملی

زمین محدود است و در نتیجه امکانات و منابع آن نیز محدود است پس اگر روزی این منابع و امکانات به اتمام رسید چه باید کرد

● مصرف بهینه انرژی (در بخش آب) ،احساس مسئولیت ملی

زمین محدود است و در نتیجه امکانات و منابع آن نیز محدود است.پس اگر روزی این منابع و امکانات به اتمام رسید چه باید کرد؟ در عصر فن آوری آنچه مهم است استفاده بهینه از منابع جدید است.کسی به درستی نمیداند که منابع انرژی تا چه مدتی دوام خواهند داشت .افزایش جمعیت و مصرف بیشتر، ذخایر موجود رو به نقصان خواهند گذاشت و بهترین راه حل، مصرف بهینه از منابع و انرژی موجود است.مهمترین انرژ ی های مورد استفاده در خانواده ها که میتوان با تدابیر هوشمندانه مورد کنترل قرار گیرد آب وبرق میباشد .

«مدیریت مصرف » یکی از راهکارهای مقابلاه با این بحران میباشد که امروزه در سرلوحه تمام بخش ها اعم از صنعتی،بازرگانی،دولتی و غیره قرار گرفته است .

با توجه به روند رو به تزاید مصرف آب و کمبودهای ناشی از عدم بارش، در صورت عدم رعایت الگوی مصرف بهینه آب ، مردمان ایران زمین بطور عام و اهالی مناطق مرکزی و خشک کشور بطور اخص ، درگیر مشکلات عدیده ای خواهند شد . برابر پیش بینی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۰ حدود ۲۸ کشور ( ۳۲۳ میلیون نفر ) در گیر بحران آب بوده اند که این رقم در سال ۱۹۹۵ به ۳۱ کشور( ۴۵۸ میلیون نفر) افزایش یافت . این مشکل درسالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۵۰در بیش از ۵۰ کشور (بیش از یک میلیارد نفر) ، خود را نشان خواهد داد . ۴۰% مردم دنیا از آب سالم محرومند و روزانه بیش از ۳۰ هزار نفر در جهان به علت کمبود آب بهداشتی و سالم جان خود را از دست می دهند . صرفه جوئی در مصرف آب در قرن حاضر فراتر از یک نیاز اجتماعی و ملی است . و یک حرکت جهانی است

در حال حاضر سه مورد استفاده اساسی از آب شامل مصارف " کشاورزی " صنعتی و تولید نیرو" و " شهری " روز بروز در حال افزایش است .

● برابر براورد آماری ، میزان آب مصرفی کشور تا سال ۱۴۰۰ زمینه ها به ترتیب زیر باشد :

افزایش آب شرب ۲۵/۲ برابر خواهد شد.

آب مورد نیاز صنایع ۸/۳ برابر خواهد شد.

آب مورد نیاز بخش کشاورزی و پرورش آبزیان به ۲ برابر برسد. بر اساس اعلام بانک جهانی ایرانیان ۷۰ درصد بیشتر از الگوی جهانی آب مصرف می کنند.

● مدیریت مصرف انرژی در کشور

خانواده رکن اصلی جامعه است وقلب تپنده خانواده،زنان هستند.تشخیص جایگاه زن درمدیریت مصرف خانواده،فراتر از آن است که بتوان باعدد و رقم سنجیده شود زیرا بسیاری ازتلاش های زنان در ابعاد مختلف قابل احتساب با ارقام ریاضی وکمی نیست ونیازبه مفاهیمی جدید درتحلیل دارد.زن بعنوان مدیر اقتصادی خانواده درخرید ونحوه مصرف نقش مهمی بعهده داشته و با کسب آگاهی های لازم درمورد نحوه مصرف قادر خواهند بود که هزینه های یک جامعه را کنترل نمایند. و باعث ارتقا سطح مدیریت بهره وری ملی شوند. که این امر از طریق بهینه سازی مصرف در خانواده حاصل می شود.

قسمت عمده مصرف، در خانواده هاست و ما در زندگی روزمره شاهد مصرف بی رویه مواد غذایی، بهداشت، پوشاک، و انرژی بخصوص آب و برق هستیم و این نکته که این هزینه ها تا چه اندازه ضروری و حیاتی بوده و آثار آنها بر تعادل مالی خانواده به چه میزان بوده، کمک بسیاری برای مدیریت بهینه هزینه های خانواده در آینده خواهد بود.

بدیهی است ترویج این مدیریت در سطح خانواده ها نیاز به فعالیت بیشماری دارد. پروژه های دولتی به عنوان یکی از مراجع بزرگ-چه بلحاظ سرمایه ای و چه بلحاظ تنوع و وسعت کارکردی- میتواند در این بخش مورد دقت قرار گیرد. پروژه های عظیم مسکن مهر، پروژه های عمرانی-که با بودجه مستقیم دولت احداث میشود- پروژه های مربوط به سازمانهای مستقل نظیر شهرداری ها و ... الگوهای مناسبی برای شروع ترویج مصرف بهینه در سطح کشور و نهایتا خانواده ها میباشند.

● راهکارهای مصرف بهینه

بنظر میرسد تنها دو راهکار برای رسیدن به الگوی مصرف بهینه در پیش رو باشد:

۱- کنترل مصرف توسط بهره برداران

این امر نیاز به فرهنگ سازی در سطح عام و تاکید ان بر خواص-دانشگاهیان،دانش آموزان،کارمندان و ...-دارد.از طرف دیگر این وظیفه را بطور عام همه مردم و بطور خاص دولت باید به انجام برساند. بعلاوه کار فرهنگی نیاز به زمان بسیار خواهد داشت .

۲-استفاده از تجهیزات نوین و کم مصرف

استفاده از تجهیزات فوق راه حل بسیار موثر و ضروری میباشد. موثر به این دلیل که در کوتاه مدت-بلافاصله پس از بهره برداری از پروژه-اثرات خود را اشکار میسازد و موثر به این دلیل که بسیاری از عوامل هدر دهی انرژی بطور مستقیم در کنترل انسانها نمیباشد.نظیر چکه کردن شیرها، مصرف زیاد آب در فلاش تانکها و .

با سه مثال زیر لزوم تفکر استفاده از تجهیزات کم مصرف-خصوصا در بخش آب مصرفی- روشن میشود.

الف:یک سردوشی معمولی پرمصرفِ کم بازده بیش از ۲۰ لیتر در هر دقیقه آب مصرف می کند در صورتیکه یک سردوشی کم مصرفِ پر بازده ضمن ایجاد یک استحمام مناسب، در بالاترین حالت خود تنها ۹ لیتر آب در هر دقیقه مصرف می نماید. از طرف دیگر قیمت سردوشی های بررسی شده تقریبا در حدود سردوشی های قدیمی می باشد اما می تواند حدود ۳۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی نماید .حدود قیمت سردوشی های کم مصرفِ پربازده ۸۵۰۰ الی ۳۰۰۰۰۰ ریال می باشد که میانگین این قیمت در حدود ۱۵۰۰۰۰ ریال می باشد.

ب: یک نشت آرام از فلاش تانک که به سختی مشاهده می شود بیش از ۴۰۰۰ لیتر و یک نشت مرئی بیش از ۹۵۰۰۰ لیتر در سال به حجم فاضلاب تولیدی اضافه می نماید.

ج: یک شیر آب در حال نشت از قرار یک چکه در ثانیه ۱۲۰۰۰ لیتر آب را در سال به فاضلاب تبدیل می کند.

تحقیقات زیادی در مورد میزان صرفه جویی با استفاده از شیر الات کاهنده انجام شده که به یک نمونه ان اشاره میرود"بررسی کاهش مصرف آب خانگی به واسطه نصب تجهیزات و شیرآلات کم مصرف در شهر شاندیز" "... استفاده از شیرهای بهداشتی اهرمی و تجهیزات کاهنده مصرف شامل درفشان ودوش های کم مصرف مورد ارزیابی قرار گرفته است .... نتایج تحلیل ها نشان می دهد که نصب شیرآلات و تجهیزات جدید موجب کاهش ۲۷ تا ۳۴ درصدی در مصارف انتهایی مربوطه و بطور متوسط موجب کاهش مصرف آب خانگی به میزان ۲۶ درصد می شود . در این مقاله همچنین طرح نصب تجهیزات کم مصرف در منازل مشترکین خانگی شهر شاندیز مورد ارزیابی مالی - اقتصادی قرار گرفته است .... بررسی ها نشان می دهد که نسبت درآمد به هزینة اجرای این طرح در شهر شاندیز بیشتر از ۲ می باشد

[ احمد ملکی نسب ] - کارشناس ارشد مهندسی عمران - آب، شرکت مهندسین مشاور ری آب

[ مهدی قالیباف سرشوری ] - کارشناس ارشد مهندسی عمران - محیط زیست، شرکت مهندسین مشاور ری آب

بنظر میرسد از جملة موثرترین اقدامات جهت صرفه جویی در مصرف آب ،استفاده از شیرآلات و تجهیزات مدرن و کم مصرف میباشد.

از بعد سلامت جامعه نیز شیر الات مدرن نقش مهمی را بر عهده دارند. این نکته در بحث های مزیت انان مغفول مانده است در صورتیکه در مراکز حساس نظیر بیمارستانها و ... سالیان متمادی از آن بهره میبرند. بالا بردن بهداشت عمومی بدلیل تماس کمتر و در نتیجه عدم گسترش الودگی نقش بسیار مهمی را در جامعه بازی میکنند. استفاده از شیر الات فوق خصوصا در بناهای عمومی –ادارات و ...- باعث ترغیب سایر مردم به صرفه جویی خواهد شد.

● ضرورت تقویت شرکت های تولید کننده تجهیزات کم مصرف

در شرایطی که جامعه نیاز به مهار مصرف انرژی دارد، لزوم تقویت و حفاظت از شرکت های تولید کننده و متفکر در زمینه ورود تکنولوژی های جدید از ضروریات میباشد. تقویت انان علاوه بر گسترش معماری پایدار در فضاها، باعث رونق کارهای صنعتی گشته که اافزایش اشتغالزایی یکی از ثمرات آن است.

● نکته اخر اینکه:

مصرف بهینه آب ، کم مصرف کردن نیست . رعایت الگوی مصرف آب و تعهد به انجام این مهم ناشی از احساس مسئولیتی است که هر کدام از ما نسبت به همنوع و همشهری های خود خواهیم داشت .

رفتار آگاهانه و متعهدانه می تواند به ما کمک کند که در سالهای آتی جزء بحران زده ها نباشیم .

حسین پیوندی

فارغ التحصیل سال ۱۳۶۸ از دانشکده معماری و شهرسازی

دانشگاه شهید بهشتی(ملی تهران)

عضو هئیت مدیره مهندسین مشاور پیوند بافت

در تهیه مقاله فوق از سایت های زیر نیز اقتباس شده است:

۱-سایت شرکت سرمایه گذاری مسکن

۲-سایت خبری آب و فاضلاب کشور.

۳- سایت /www.civilica.co