دندان‌درد آسمانی!

«با رودنتالژیا» یا دندان درد ناگهانی حین پرواز‌ چیست؟

اگر بخواهیم به تاریخچه دندان‌پزشکی در پرواز اشاره کنیم، باید بدانیم تا پایان جنگ‌جهانی دوم روش‌های غیرمحافظه‌کارانه‌ای برای گروه‌ پروازی در نظر گرفته می‌شد. دندان‌هایی با شکستگی تاج، دندان‌های بدون پالپ و ریشه‌های باقیمانده یا شکسته از دهان خارج می‌شد...

جایگزینی ترمیم‌های پلاستیکی به جای فلزی به‌منظور کاهش فشار در پالپ و کاهش درد دندان هم در طرح درمان قرار می‌گرفت اما با توجه به گذشت ۶ دهه از آموزش دندان‌پزشکان عمومی، هنوز در زمینه دندان‌پزشکی در پرواز اطلاعات کافی در کتاب‌های مرجع دندان‌پزشکان وجود ندارد.

گاهی در دندان‌هایی که بیشتر دچار مرگ عروق دندانی شده‌اند، تغییر فشار اتمسفر به مقدار زیاد، باعث شروع درد ناگهانی می‌شود. در سال ۱۹۳۷، یک دندان‌درد در ارتفاع ۶هزار پایی ثبت شده که با کشیدن دندان درمان شده است! به درد ناگهانی دندان ناشی از تغییرات فشار اتمسفر «بارودونتالژیا» یا «آئرودونتالژیا» می‌گویند. فضانوردان تا ۳ ماه بعد از درمان دندان‌پزشکی، اجازه اعزام به سفر فضایی ندارند. خلبانان(مخصوصا خلبانان هواپیماهای جنگی) از نظر سلامت دندان‌ها قبل از پذیرش و بعد از استخدام مرتب معاینه می‌شوند.

بیشتر موارد بارودونتالژیا، برای افرادی اتفاق می‌افتد که با پروازهای تجاری (که کابین تحت‌فشار است) مسافرت می‌کنند. ممکن است با کاهش ارتفاع هواپیما یا هنگام فرود هواپیما درد از بین برود ولی گاهی تا ساعت‌ها بعد از عادی شدن فشار هوا هم در برخی افراد درد مشاهده می‌‌شود. درواقع درد، اغلب در ارتفاع ۵ تا ۱۵ هزارپایی شروع می‌شود. در هواپیماهای غیرنظامی که حداکثر ارتفاع آن به ۸ هزار پا می‌رسد، شیوع درد دندان کم است. به‌علاوه، شیوع درد ممکن است با سینوزیت قبلی هم مرتبط باشد. اصولا دندان‌درد و سینوزیت با هم ارتباط دارند و می‌توانند علائم هم را تقلید کنند.

در غواصان آب‌های عمیق، ممکن است همین حالت دندان درد ناگهانی و شدید پیش بیاید. کوهنوردانی که به ارتفاعات می‌روند هم با چنین پدیده‌ای به خوبی آشنا هستند. در ارتفاعات بالا، شروع بدون مقدمه چنین درد‌هایی ممکن است اتفاق بیفتد. در واقع، به‌نظر می‌رسد تغییرات فشار (بیشتر از خود فشار بالا یا پایین) علت شروع چنین درد‌هایی باشد.

تشخیص دندان دردناک دشوار است

مشکل اصلی دندان‌پزشکان با بیماران دچار بارودونتالژیا، تشخیص دادن علت درد است! از آنجا که هیچ دندان‌پزشکی در ارتفاع بالا یا عمق آب طبابت نمی‌کند، تکرار علائم درد برای تشخیص علت درد غیرممکن است! بیشتر بیماران هنگام مراجعه علامتی ندارند. دندان‌پزشکان از تست‌های حرارتی و تحریک الکتریکی دندان برای تشخیص عامل درد استفاده می‌کنند. برعکس چیزی که ممکن است به ذهن بیاید، پاسخ ندادن دندان به این تست‌ها، به نفع تشخیص بارودونتالژ‌یا است!

دکتر علی مرسلی

متخصص درمان ریشه