افسانه رای دهنده عاقل: چرا دموکراسی‌ها خط مشی‌های نامناسبی را برمی‌گزینند

برایان کاپلان، استاد اقتصاد دانشگاه جرج مسون ویرجینیاست. وی مدرک دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه پرینستون اخذ نمود و هم اکنون در مورد فلسفه لیبرتاریانیسم و سرمایه‌داری …

برایان کاپلان، استاد اقتصاد دانشگاه جرج مسون ویرجینیاست. وی مدرک دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه پرینستون اخذ نمود و هم اکنون در مورد فلسفه لیبرتاریانیسم و سرمایه‌داری بازار آزاد پژوهش می‌کند. وی دراثر اخیر خویش با بررسی اقتصاد عمومی، مفروض «رای دهنده عقلایی» که مبنای نظریه «انتخاب عمومی» می‌باشد را مورد نقد قرار داده است.

از نظر کاپلان، بزرگترین مانع در برابر سیاستگذاری صحیح، منافع خاص یا لابی‌گری نیست. بلکه سوء برداشت‌های عام، باورهای غیر عقلانی و تعصبات فردی رای دهندگان عادی می‌باشد. وی با نظرسنجی ‌از مردم و اقتصاددانان آمریکایی این مسائل که چگونه مصرف کنندگان عاقل، اغلب رای‌های غیر عقلانی می‌دهند چرا و سیاستمداران نیز به این عدم عقلانیت دامن می‌زنند را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

کاپلان استدلال می‌‌کند که رای دهندگان به‌طور مستمر، سیاستمدارانی را انتخاب می‌کنند که یا تعصبات آنان شریکند و یا اینکه این گونه وانمود می‌نمایند و این امر به سیاست‌های نامناسبی منجر می‌شود که بارها و بارها با خواست عمومی، پیروز می‌گردد.

کاپلان با به چالش کشیدن مفروضات اساسی راجع به سیاست آمریکا، ادعا می‌کند که دموکراسی از آنجایی که خواسته‌های رای دهندگان را انجام می‌دهد، با شکست نیز مواجه می‌شود. وی از طریق بررسی عملکرد انتخاباتی مردم آمریکا و نظرات آنان راجع به طیف گسترده‌ای از مسائل سیاسی، ادعا دارد که غیر اقتصاددانان از چهار پیش داوری فراگیر، رنج می‌برند: آنان عقلانیت مکانیسم بازار را دستکم می گیرند، به بیگانگان سوء‌ظن دارند، مزایای محافظت از کار را کم ارزش می‌دانند، و بطور بدبینانه‌ای معتقدند که اقتصاد در حال حرکت از بد به سوی بدتر است. وی همچنین راه‌هایی را برای بهبود عملکرد دولت‌های دموکراتیک ارائه می‌دهد- بعنوان نمونه، از آموزگاران اقتصاد می‌خواهد که بر تصحیح سوء برداشت‌های عمومی، تمرکز کنند و توصیه می‌کند که دموکراسی‌ها کمتر فعالیت کنند و اجازه دهند که بازار، فعالیت بیشتری انجام دهد.

«افسانه رای دهنده عاقل» با شجاعت تمام نشان می‌دهد که چگونه مردم تحت نفوذ باورهای غلط رای داده و دولت‌هایی را بر روی کار می‌آورند که اقدامات شرم آوری را مرتکب می‌شوند. از نظر کاپلان، دموکراسی به گونه‌ای که هم اکنون عمل می‌کند، قابل نجات نیست و این موضع وی بر یک برداشت ساده مبتنی است: دموکراسی یک نیاز است نه یک بازار.

کاپلان با بحث درباره دموکراسی با توجه به نظریه انتخاب عمومی نشان می‌دهد که این نظریه با یک تنگنا مواجه است. افراد عقلانی و منفعت طلب، انگیزه‌ای برای مطالعه مسائل سیاسی ندارند و این وضعیت، به عنوان «غفلت عاقلانه» شناخته می‌شود، ولی کاپلان ادامه می‌دهد که واقعیت، تلخ‌تر از اینهاست. وی نشان می‌دهد که رای دهندگان نه تنها ناآگاهند بلکه به طور مرتب بر دیدگاه‌های غلط، پافشاری می‌کنند.

کتاب ۲۹۶ صفحه‌ای «افسانه‌ رای دهنده عاقل» در آگوست سال ۲۰۰۸ توسط انتشارات دانشگاه پرینستون، منتشر شده است.

برایان کاپلان

معرفی: یعقوب نعمتی وروجنی