ارتباط اثربخش

در اهمیت سخن و سخن گویی

سخن گفتن عامل تفهیم و تفاهم در زندگی اجتماعی آدمی است و هر چه اجتماع بزرگتر و روابط گسترده‌¬تر باشد نیاز به خوب صحبت کردن و مقید به آداب گفتگو بودن بیشتر احساس می‌شود. لذا بهره‌مندی از این توانایی عاملی است در دست‌یابی سریعتر به اهداف و به عبارت دیگر سخنوری هنری اجتماعی و نشان از طرز تفکر و شخصیت انسان دارد. سخن گفتن بخش عظیمی از فرایند ارتباطات حتی در عصری که به اصطلاح جامعه اطلاعاتی نامیده می‌شود را در برگرفته و هر روز ابزار جدیدی به انسان امروز، برای رساندن پیام و صدای خود به دیگران عرضه می‌شود.

سخن گفتن بیانگر عواطف، شخصیت، فرهنگ و پیچیدگی‌های ذهن انسان بوده و در ابعاد وسیعتر بیانگر فرهنگ و تمدن جوامع است از این روست که پیوسته شاهد پیامهای شخصیت‌های شناخته شده برای دیگر ملت‌ها به مناسبت‌ها گوناگون هستیم.

نکته‌ای که در مورد سخن گفتن باید یاد آور شد این است که کنترل زبان و شیوه سخن گفتن با میزان رشد و بلوغ فکری انسان در ارتباط بوده از این روست که همواره توصیه می‌شود که عنان زبان را به دست داشته باشیم چنانچه حضرت علی (ع) می‌فرمایند:

"زبان همانند حیوان درنده‌ای است که اگر آزاد گذارده شود زخم می‌زند و مجروح می‌سازد و مصیبت به بار می‌آورد." نکته‌ای که شاید همه ما در زندگی اجتماعی، خانوادگی و حتی در سطوح کلان سیاسی و... مشاهده کرده و شاهد نتایج مصیبت بار در نظر نداشتن این موضوع بوده‌ایم.

از این رو در این مقاله سعی شده که به بخشی از نکاتی که می‌تواند در فرایند ارتباطات موفق موثر واقع شود اشاره گردد:

۱) تقویت مهارتهای ارتباطی

▪ توانایی صحبت کردن و خوب شنیدن

▪ باور داشتن و همنوایی با دیگران

▪ رفتار و عملکرد مناسب نشان دادن نسبت به موضوع

۲) شناخت مخاطبان

▪ مخاطبان خود را بشناسیم (ویژگی‌های فردی، موقعیت اجتماعی، قدرت یادگیری، سطح تحصیلات و...

▪ علایق و نگرشها و ارزشهای دیگران را بشناسیم و به آن احترام بگذاریم.

۳) توجه به ارتباطات غیرکلامی:

ارتباطات غیر کلامی برگرفته از محدوده‌های فرهنگی بوده اغلب مبهم و دارای ارزشهای چندگانه می‌و بخشی قابل توجهی از ارتباطات ما را تشکیل می‌دهند و به طور کلی این موارد را شامل می‌گردد:

▪ ارتباط چشمی: بیان دردها، احساسات، علاقه‌مندی، شوق، نیت و...

▪ تن صدا: منعکس‌کننده عکس‌‌العمل درونی و حالات گوینده، تقویت پیامهای چشمی و...

▪ تماس: نحوه دست دادن، استقبال کردن و...

▪ ژست‌ها: حالات و حرکات

▪ وضعیت بدن: محل قرار گرفتن بازوها، دستها، پاها و نحوه نشستن و...

▪ ظاهر فیزیکی: روش لباس پوشیدن، حمل وسایل خاص و...

▪ حریم و فاصله شخصی: حفظ فاصله و ایجاد فضایی که در آن مخاطب احساس آرامش کند.

▪ بیان چهره: تغییر چهره به اشکال مختلف برای ارسال پیامهای گوناگون

▪ زبان بدن: علائم رمزگونه نظیر نشان دادن مشت به نشانه اعتراض و یا علامت پیروزی

▪ گوش دادن: نحوه توجه و تمرکز شما در فرایند ارتباطات دوسویه

۴) موانع ارتباطات موثر:

▪ خجالتی بودن

▪ ترس از رد شدن

▪ فشار دیگران

▪ تفکر سازمان نیافته

▪ ناتوانی‌های جسمی، ذهنی و روانی

▪ ارتباط با افراد تندخو وعصبی

در پایان باید گفت، ارتباطات اجتماعی فرایندی پویا است که متاثر از تجربیات ما بوده از این رو بهره‌گیری ازآموخته‌های فردی شاید بهترین منبع برای داشتن ارتباطی اثربخش باشد اما احترام به خویشتن، داشتن روحیه انعطاف‌پذیر، همگام شدن با دیگران و در صورت لزوم هم سطح شدن با آنها می‌تواند بسیاری از تنشهای ناشی از ارتباطات اجتماعی را کاسته و به ما برای داشتن ارتباطی موثرتر و در عین حال زندگی آرامتر یاری رساند. (فاطمه عسگری پور کارشناس ارتباطات اجتماعی)

فاطمه عسگری پور