چگونه با صداهای مزاحم کنار بیاییم

منابع تولید استرس برای فرد یا بیرونی هستند یا درونی استرس های درونی به شخصیت فرد مربوط هستند ولی استرس های بیرونی از عوامل بیرونی مانند صداهای آزاردهنده و دست ساز بشر منشأ می گیرند

منابع تولید استرس برای فرد یا بیرونی هستند یا درونی. استرس‌های درونی به شخصیت فرد مربوط هستند ولی استرس‌های بیرونی از عوامل بیرونی مانند صداهای آزاردهنده و دست‌ساز بشر منشأ می‌گیرند...

صداهایی مثل صدای رعدوبرق نیز می‌توانند استرس‌زا باشند ولی نه به اندازه صداهایی که بشر تولید می‌کند.

هر چه صداهای مزاحم در طول زمان بیشتر و غیرمترقبه‌تر با شدت و مدت بیشتر باشند و مخصوصا اگر در زمان استراحت به گوش برسند، آثار روان‌شناختی‌شان شدیدتر خواهد بود زیرا روی روان بیشتر تاثیر می‌گذارند و مکانیسم‌های دفاعی را شدیدتر به هم می‌ریزند و اضطراب، اختلال‌های روان‌تنی مانند سردرد، سرگیجه و منگی و اختلال‌های روانی مانند عصبانیت شدید، خشم، زودرنجی و کم شدن آستانه تحمل را به دنبال دارند. حتی می‌توانند باعث تشدید ناراحتی‌های روانی، قلبی، تپش قلب و... شوند.

وقتی تحریک‌پذیری بیشتر می‌شود، در روابط بین فردی تاثیر عمیق‌تری می‌گذارد مخصوصا اگر عوامل جنبی مانند گرما، ترافیک و... هم در میان باشند، ممکن است حتی درگیری هم بروز کند.

● چه کسانی بیشتر در معرض خطرند؟

افراد کم‌تحمل به‌خصوص سالمندان، کودکان، کسانی که دچار مشکلات روان‌شناختی (مضطرب، افسرده و...) هستند، خانم‌های باردار و بیماران، مخصوصا بیماران قلبی بیشتر آزار می‌بینند. به همین دلیل هم در جوار بیمارستان‌ها بوق زدن ممنوع است.

● چه می‌توان کرد؟

همیشه لازم نیست مشکلی حذف شود و بهتر است آن را مدیریت کنیم زیرا مثلا نمی‌توان تمام ساخت و سازها را در سطح شهر به دلیل صدایی که دارند، تعطیل کرد. بهترین کار استفاده از وسایلی است که جلوی صدا را می‌گیرند ولی از این وسایل و گوشی‌ها نباید هنگام تردد در خیابان یا رانندگی استفاده کرد چون ممکن است باعث شوند صداهای اطراف مثل بوق‌ اتومبیل‌ها را نشنویم و حادثه‌آفرین شود.

از طرفی ساخت ساختمان‌ها با مواد عایق صدا نیز بسیار موثر خواهد بود؛ با این روش صداها کمتر باعث آزار می‌شوند و در محل کار و خانه آسایش بیشتری خواهیم داشت.

بهتر است خود را از صداها مصون کنیم مثلا در اوج ترافیک و شلوغی روز تا جایی که ممکن است از منزل خارج نشویم یا مثلا اگر در اتومبیل هستیم، شیشه آن را بالا بکشیم یا پنجره‌های منزل و محل کار را باز نکنیم تا صداها کمتر به گوشمان برسد. روش دیگر این است که خودمان رعایت دیگران را بکنیم تا دیگران هم رعایت ما را بکنند. به عبارتی، هرچه برای خود نمی‌پسندیم برای دیگران هم نپسندیم.

نکته مهم دیگر این است که هرکدام از ما باید از نظر دفاعی و روانی خود را تقویت کنیم و آستانه تحملمان را بالا ببریم تا کمتر آسیب ببینیم؛ مثلا نگوییم چرا صدا هست یا چرا فلانی فلان صدا را تولید کرد؟ باید تا حدودی خود را با محیط وفق دهیم و ایده‌آل‌گرا نباشیم. درست است که دیگران باید مراعات کنند ولی اگر آنها فرهنگ این کار را ندارند، ما باید انتظارمان را کم کنیم و مهارت فردی‌مان را بالا ببریم.

ورزش و خواب مناسب و کم کردن مشغله‌های فکری نیز قدرت انطباق را بالا می‌برد و از فشارهای روحی می‌کاهد. گوش دادن به موسیقی‌های آرام‌بخش و با کلام تاثیرگذار با هدفون‌های استاندارد نیز می‌تواند باعث شود صداهای آزاردهنده کمتر روانمان را به هم بریزند، البته نه در زمان رانندگی!

دکتر محمدرضا خدایی

روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی