سه شنبه, ۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 28 January, 2025
مجله ویستا

بی‌سلیقگی در ترجمه - بی‌سلیقگی در سانسور


بی‌سلیقگی در ترجمه - بی‌سلیقگی در سانسور

فیلم سینمایی «راتاتویل»، محصول ۲۰۰۷ استودیو پیکساردیزنی ، یکی از درخشان‌ترین آثار انیمیشن سالهای اخیر محسوب می‌شود. این فیلم در سال ۸۶ و همزمان با اکران جهانی‌اش در کشورمان …

فیلم سینمایی «راتاتویل»، محصول ۲۰۰۷ استودیو پیکساردیزنی ، یکی از درخشان‌ترین آثار انیمیشن سالهای اخیر محسوب می‌شود. این فیلم در سال ۸۶ و همزمان با اکران جهانی‌اش در کشورمان دوبله و بصورت CD و DVD با نام «موش سرآشپز» از طریق شبکه رسمی در سراسر کشور توزیع شد و مورد استقبال خانواده‌ها هم قرار گرفت.

این اثر علاوه بر داشتن یک داستان فوق‌العاده خلاقانه، سرشار از استعاره‌ها و جذابیت‌های نگارشی است که پختگی و زیبایی اثر را دو چندان کرده است. خوشبختانه CD توزیع شده در شبکه ویدئویی نسخه خانگی از ترجمه و دوبله‌ای جذاب برخوردار است و زیبایی و جذابیت درخشان اثر اصلی را به بیننده فارسی زبان منتقل می‌کند.

روز پنجشنبه ۲۹ اسفند ۸۷ شبکه دو سیما این فیلم را با دوبله‌ای جدید پخش کرد. درباره فیلم پخش شده چند نکته قابل تامل وجود دارد:

۱) نگارنده ، گوینده‌ها یا تهیه کننده نسخه دوبله شده در VCDخانگی «موش سرآشپز» را نمی‌شناسد اما شهادت می‌دهد آن نسخه، انصافا هنرمندانه ترجمه و دوبله شده بود. اما ترجمه نسخه‌ای که از شبکه دو پخش شد، حقیقتا عاری از خلاقیت و سرشار از سهل‌انگاری بود بطوری که خلاقیت‌های ادبی – هنری یک اثر درخشان را ضایع کرد.

ای کاش مسوولان دوبلاژ سیما وقتی تصمیم گرفتند بودجه بیت‌المال را صرف دوبلاژ مجدد فیلم راتاتویل کنند، حداقل ترجمه زیبای نسخه قبلی را مبنا قرار می‌دادند.

۲) نسخهVCD موجود به شکلی هوشمندانه برخی صحنه‌ها و تعابیر مغایر فرهنگ ملی – اسلامی ما را به هنگام ترجمه و دوبله تغییر داده بود اما در نسخه دوبله شده در سیما نه فقط در سانسور فیلم به شکلی غیرقابل توجیه زیاده‌روی شده، بلکه سانسور تعیین شده هم با بی‌دقتی و بی‌سلیقگی اعمال شده است.

کسی منکر این نیست که صحنه سرو یا نوشیدن مشروب از سیمای جمهوری اسلامی نباید پخش شود اما این سانسور را می‌توان هم هوشمندانه و هنرمندانه اعمال کرد و هم با بی‌سلیقگی و از روی رفع تکلیف.

مسوولان سیما نباید فراموش کنند که سانسور در فیلم‌هایی که خارج از آنتن سیما بارها دیده شده، باید با هنرمندی و نهایت سلیقه اعمال شود.

علاوه بر این، مدیران محترم صدا و سیما که به حق و مجدانه برای جذاب کردن سیما و پیشگیری از اقبال مردم به برنامه‌های ضد فرهنگی و مبتذل ماهواره تلاش می‌کنند، نباید فراموش کنند که افراط در سانسور و بی‌سلیقگی در اعمال آن، بسیاری از مخاطبان سیما را سرخورده و عصبی می‌کند.

ما نمی‌گوییم مصادیق سانسور کم یا حتی مسامحه کارانه شود، می‌گوییم می‌توان سانسور را طوری اعمال کرد که به شعور بیننده توهین نشود.

لیلی محسنی