جمعه, ۲۸ دی, ۱۴۰۳ / 17 January, 2025
فقدان تفكر دانش مدار
۱۷ دسامبر سال ۱۹۰۳ روزی بود كه برادران رایت در تپه‌یی نزدیكی شهر كیتی هاك به رویای پرواز انسان در آسمان تحقق عینی بخشیدند. اولین پرواز توسط اوریل رایت ۱۲ ؤانیه به‌طول انجامید و هواپیمای او تا ارتفاع ۱۲۰ پایی آسمان را درنوردید.اما در عصر آن روز برادرش ویلبر، وقتی به پرواز درآمد، تا ارتفاع ۸۵۰ پایی و حدود یك دقیقه پرواز كرد. اكنون كه حدود ۱۰۰ سال از اولین پرواز بشر می‌گذرد در پرتو فناوری‌های نوین چنان پیشرفت‌هایی به دست‌آمده كه نه تنها مدت‌زمان و ارتفاع پرواز غول‌های آهنین ساخت بشر به صدها برابر افزایش یافته است بلكه از سال‌ها قبل فضاپیماها با شكافتن آسمان آبی و عبور از لایه‌های مختلف اتمسفر آسمان سایر كرات را نیز مسخر كرده‌اند.اكنون اگرچه بحث پروازهای آزاد و فارغ از محدودیت‌های راهها و مسیرهای هوایی تا حدودی تئوریك و آرمانی به نظر می‌رسد اما نگاهی عمیق به سیر پرشتاب و اعجاب‌انگیز تحولات صنعت هوانوردی بسرعت ما را به عملی‌بودن این بحث ها در آینده‌یی نه‌چندان دور مجاب می‌كند.
صنعت‌هوانوردی ایران در دوران تحولات صنعت هوانوردی پیشینه تحولات صنعت هوانوردی به آغاز دگرگونی‌های ایجاد شده در خطوط هوایی‌سال ۱۹۷۸ باز می‌گردد. مهندس رحمت‌الله میرآبادی معاون خدمات فرودگاهی كشور در این خصوص می‌گوید: «این واقعه كه نقطه عطف و مادر تحولات صنعت به حساب می‌آید دقیقا مصادف با دوران وقوع انقلاب اسلامی در كشور ما است. بسیاری از دیگر تحولات ایجاد شده در این دوران نیز مصادف با دوران تثبیت انقلاب، جنگ تحمیلی، محاصره اقتصادی و سال‌های اولیه دوران بازسازی كشور پس از پایان دوران هشت‌ساله دفاع مقدس به وقوع پیوسته است. به گفته میرآبادی متاسفانه در چندین سال گذشته نیز كه تا حدودی شرایط كشور برای بازسازی بخش‌های مختلف صنعتی و خدمات مناسب‌تر شد و در پرتو آن بسیاری از صنایع كشور از جمله صنایع هسته‌یی، نظامی، خودروسازی و كشتی‌سازی به رشد چشمگیری دست یافتند صنعت حمل‌ونقل هوایی به دلایل مختلف از جمله فقدان استراتژی، معین نبودن متولی، بی‌ثباتی ناشی از تغییرات پی‌درپی مدیران صنعت خصوصا در سازمان هواپیمایی كشوری و شركت فرودگاه‌ها و تحمیل تنش‌های مختلف از ناحیه مدیران ناآشنا با اصول مدیریت نه تنها نتوانست مانند سایر صنایع از این شرایط ودوران طلایی به نحو مطلوب استفاده كند، بلكه حتی نابسامانی‌های آن با تبدیل‌شدن به چالش های ملی فضای صنعت و وقایع آن را به سوژه‌هایی جذاب برای ژورنالیست‌ها مبدل كرد.
شرایط مذكور كه متاسفانه كماكان ادامه دارد منجر به این شد كه صنعت حمل و نقل هوایی كشور حتی در حفظ استانداردهای دو دهه گذشته نیز با چالش‌های جدی روبرو باشد.عدم مدیریت دانش صنعت هوایی و تاثیر آن در بخش‌های مختلف صنعت عدم شركت كارشناسان هوانوردی كشور در برخی سمینارهای آموزشی و دوره‌های توجیهی كوتاه‌مدت و دوره‌های تخصصی مربوط به آخرین دستاوردهای فنی و تكنولوژیكی یا عدم اعزام نفرات به دوره‌های مهم بازآموزی و تربیت استاد در زمینه‌های تخصصی، مانند استاد رادار، استاد طراحی، دستورالعمل‌های فرودگاهی از دیگر نمونه‌های بی‌توجهی به این بخش به شمار می‌رود. به گفته معاون خدمات فرودگاهی كشور نیازمندی‌های بخش‌های متولی نظارت بر فعالیت فرودگاه ها و شركت‌های هواپیمایی به كارشناسان آشنا و مسلط بر آنكس ۱۴و سایر ضوابط و دستورالعمل‌ها یكی از معضلات موجود در بخش است. بدون تردید در صورت عدم اتخاذ تدابیر جهت حل این مشكلات با خروج قریب‌الوقوع بخش عمده‌یی از كارشناسان موجود این مشكل در آینده‌یی نزدیك به شكل حادی جلوه‌گر شده و انجام وظایف روزمره را نیز مختل خواهد كرد. اگر می‌بینیم در شرایطی كه كشوری چون بوتسوانا یا دیگر كشورهایی كه جمعیتی كمتر از چندصد هزار نفر داشته و تعیین موقعیت جغرافیایی آنها در نقشه جهان، كاری بس مشكل است به عضویت شورای ایكائو در آمده‌اند وكشوری پهناور مانند ایران در تاریخ ایكائو حتی یك بار به عضویت شورای این سازمان در نیامده، باید علت را در كجا جست‌وجو كنیم؟ عدم برخورداری ایران از هر جایگاهی در شورای منطقه‌یی را چگونه توجیه می‌كنیم؟ آیا تصاحب جایگاه معاونت سازمان جهانی هواشناسی از سوی كشورمان ارزشی بسیار پایین‌تر از پذیرش ایران در شورای ایكائو داشته یا سازمان هواشناسی كشورمان كه موفق به كسب این افتخار بزرگ برای كشورمان شده، با همین موانع روبرو نبوده است.بی‌تردید اگر بخواهیم نگاهی بی‌طرفانه به موقعیت نامناسب و وضعیت نابسامان صنعت هوانوردی كشورمان در فضای بین‌المللی داشته و دلایل آن را تحلیل كنیم می‌بایست علت قرارگرفتن صنعت در این شرایط بسیار ناهنجار را در سیستم خمود، مدیریت متزلزل و بی‌ؤبات و عدم حاكمیت تفكر دانش‌مدار در صنعت هوانوردی كشور جست‌وجو كرد.
خروج منابع دانشی، تهدیدی ناشناخته
اما در صنعت هوانوردی ما، ارزش دانش و منابع دانش سازمانی و به عبارت دیگر دانش ضمنی صنعت برمتولیان و تصمیم‌گیران روشن نیست.این امر سبب شده تا طی چند سال گذشته بسیاری از سرمایه‌های دانش ما به خارج از كشور مهاجرت كنند.معاون خدمات فرودگاهی كشور در ادامه می‌گوید: موج عزل و نصب مدیران و صاحبنظران صنعت كه طی دو دهه گذشته بطور گسترده و ویرانگرانه‌یی موجودیت صنعت را مورد حمله قرارداده سبب شد بسیاری از نیروهای ارزشمند و صاحبان تجربه از حوزه‌های مهم اصلی صنعت هوانوردی كناره‌گیری كرده و جذب ساختارهای دیگر صنعت شوند.
فرودگاه‌های ضرر ده
براساس استنباط جهانی از فرایند خصوصی‌سازی، فرودگاه‌هایی قابلیت واگذاری به بخش خصوصی را دارند كه از پتانسیل رشد مناسبی برخوردار بوده ضمن اینكه در شرایط كنونی اندكی سوددهی داشته باشند.محمدباقرملایك، استاد دانشكده هوافضای دانشگاه صنعتی شریف بحث خصوصی‌سازی فرودگاه‌ها را یكی از مشكلات صنعت حمل و نقل هوایی می‌داند و می‌گوید: متاسفانه مدیران ما اینگونه تصور می‌كنند كه هرگاه بخش‌هایی از بدنه دولت نظیر آموزش و پرورش، فرودگاه یا دانشگاه كارایی درستی نداشته باشد باید به بخش خصوصی واگذار شوند یا درصورتی كه با كارخانه‌یی ضررده مواجه می‌شوند فورا آن را به بخش خصوصی واگذار می‌كنند.به گفته این استاد دانشگاه به منظور خصوصی‌سازی فرودگاه‌ها ابتدا باید بدانیم چه كسانی قابلیت تحویل فرودگاه را دارند زیرا اگر بازنشستگان دولتی بخواهند عهده‌دار این وظیفه شوند با توجه به اینكه از فرهنگ دولتی یعنی تفكرخصوصی‌سازی دولت برخوردارند بنابراین خصوصی‌سازی را پیاده نخواهند كرد.وی با مقایسه فرودگاه‌های ایران با كشوری نظیر كره جنوبی كه تغییرات اجتماعی آنها همزمان با ایران رخ داده می‌گوید:درحال حاضر ایران بالغ بر ۶۵ فرودگاه دارد در حالی كه در كشور كره جنوبی ۱۷ فرودگاه فعالیت می‌كنند و این آمار نشان دهنده درایت ما نیست چرا كه داشتن تعداد فرودگاه‌های بیشتر نشان دهنده افتخار و قدرت ما نخواهد بود.براین اساس در ایران مادامی كه شركت‌های دولتی سوددهی داشته باشند در دستان پرقدرت دولت باقی می‌مانند اما پس از اعلام ورشكستگی و زیان ده بودن آنها به بخش خصوصی سپرده می‌شوند.تامین قطعات هواپیما توسط دلالان، هزینه‌ها را ۲۰ درصد افزایش می‌دهد.براساس گزارش‌های موجود هزینه عملیات اورهال هواپیما در داخل كشور حدود ۴۰ درصد ارزان تر از سایر كشورها برآورد شده است.در حال حاضر تهیه وتامین قطعات بویژه قطعات ابیونیك سیستم الكترونیك و برخی موتورهای ساخت شركت جنرال موتورز به صورت غیرمستقیم و از طریق دلالان صورت می‌گیرد كه این روش برمشكلات تامین قطعات هواپیما افزوده بطوری كه به این ترتیب قیمت این قطعات را حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد گران‌تر از قیمت تولیدكننده كرده است.مهندس سیدمحمدمیرباقری مدیر عامل شركت تعمیرات هواپیمایی فجر آشیان در این خصوص می‌گوید: بنابر گزارش‌های موجود، طی سال گذشته، توسط متخصصان شركت فجر آشیان، عملیات اورهال هشت فروند بوئینگ ۷۴۷ و ۵ فروند ایرباس انجام شد.وی می‌افزاید:تامین قطعات هواپیما در داخل كشور حدود ۴۰ درصد ارزان‌تر از سایر كشورها برآورد شده است.به هر حال باید اذعان كرد اگرچه صنعت هوایی كشور طی سال‌های اخیر با انطباق ساختارهای خود با موازین سازمان بین‌المللی هوایی سعی در همگام شدن با سایر كشورهای دنیا كرده اما هنوز به نقطه مطلوب دست نیافته است. از سویی دیگر ورود ایران در سازمان تجارت جهانی نقطه عطفی در تحول و دگرگونی این صنعت به شمار می‌رود. این درحالی است كه باید اندكی صبر پیشه كنیم و ببینیم آیا وعده‌های سخنگوی وزارت امور خارجه امریكا درخصوص فروش قطعات یدكی هواپیماهای امریكا چه زمان تحقق خواهد یافت چرا كه بنا به پیش‌بینی كارشناسان این بخش، لغو تحریم امریكا و آزادسازی فروش قطعات هواپیماهای امریكایی نظیر بوئینگ راه را برای خرید هواپیماهای امریكایی هموار كرده و آینده این صنعت را روشن‌تر و شفاف‌تر از گذشته خواهد كرد.
فاطمه رمضان‌زاده
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست