معجزه قطرات

بزرگی گفته اجداد ما با حفر قنات در واقع حیات را در کویر کاشتند, اما پیشینیان ما قطعا باور نمی کردند در این سرزمین خشک و بیابانی, نوادگانی از جنس من و شما باشند که قدر نعمتی به این بزرگی را ندانند

بزرگی گفته اجداد ما با حفر قنات در واقع حیات را در کویر کاشتند، اما پیشینیان ما قطعا باور نمی‌کردند در این سرزمین خشک و بیابانی، نوادگانی از جنس من و شما باشند که قدر نعمتی به این بزرگی را ندانند.

● قطره قطره جمع گردد...

در طول روز هر یک از ما چنان حجمی از آب را هدر می دهیم که براستی قابل تامل است. به عنوان مثال فرض کنید شیرآب منزل شما در هر ثانیه تنها یک قطره آب هدر دهد، آیا می دانید همین هدررفت ساده در طول یک شبانه روز معادل چه حجمی آب خواهد بود؟ محاسبه آن بسیار ساده است. نسبت های ساده این معادله به این شرح است: در هر ۶۰ ثانیه یا یک دقیقه ۶۰ قطره، در هر ۶۰ دقیقه یا یک ساعت ۳۶۰۰ قطره و در هر ۲۴ ساعت یا یک شبانه روز ۸۶۴۰۰ قطره. از آنجا که هر قاشق چایخوری معادل ۹۲۸۹ / ۴ میلی لیتر است و در هر قاشق چایخوری حدود ده قطره آب جای می گیرد، پس در هر شبانه روز این شیر ۶۹۶ / ۴۲۵۸۵ میلی لیتر که معادل ۵ / ۴۲ لیتر آب است، هدر می دهد.

● آمارهایی تکان دهنده

در این رابطه حساب های ساده تر دیگری هم وجود دارد. به عنوان مثال سوال اینجاست که هر شخص عادی در طول شبانه روز چقدر آب مصرف می کند؟ معمولا هر فرد در طول روز حداقل به هشت لیوان آب که معادل ۱۸ / ۱ لیتر آب است، نیاز دارد، اما جدای از آب آشامیدنی هر فرد نیازهای دیگری هم دارد که اغلب با حجم بالایی از هدررفت همراه می شود. تحقیقات یک محقق ایرلندی ثابت کرده هر فرد عادی در طول روز تقریبا ۱۵۰ لیتر آب مصرف می کند که متاسفانه بخش اعظم آن روانه چاه های فاضلاب می شود. حمام کردن قطعا در این میان سهم بسزایی را به خود اختصاص می دهد چراکه باز بودن شیر دوش به مدت متوسط هفت دقیقه، حجمی معادل ۴۹ لیتر آب را هدر خواهد داد و البته این در شرایطی است که شیرآب در حد متعارف باز باشد، اما اگر آب با حداکثر فشار پمپاژ شود که قطعا برای بسیاری از افراد نیز مطبوع تر است، بیشتر از ۱۷۵ لیتر آب در همان بازه زمانی هدر خواهد رفت. جالب است بدانید اگر هر بار در حین دوش گرفتن خود حداقل یک دقیقه آب را ببندید، می توانید در طول سال حدود ۷۰۰۰ لیتر در مصرف آب صرفه جویی کنید.

● خوره های آب

فاجعه بزرگ تر زمانی رقم می خورد که پای ماشین لباسشویی یا ظرفشویی به میان می آید. یک ماشین لباسشویی متوسط در طول هر بار کار بیشتر از ۶۵ لیتر آب مصرف می کند و این در حالی است که متاسفانه بسیاری عادت دارند، ماشین لباسشویی را حتی زمانی که کاملا پر نشده و تنها برای چند تکه لباس روشن کنند. همان طور که میزان مصرف انرژی توسط یک ماشین لباسشویی مهم است، میزان مصرف آب نیز حائزاهمیت است. معمولا یک ماشین لباسشویی برای شستن هر کیلو لباس نخی، آن هم در شرایط عادی ۴۰ درجه سیلیسیوس، حدود ده لیتر آب مصرف می کند. البته این میزان بسته به نوع ماشین می تواند دامنه ای بین ۵ / ۵ تا ۱۳ لیتر داشته باشد. به همین منظور بهتر است هنگام خرید ماشین لباسشویی حتما به برچسب آن دقت کنید. یک ماشین لباسشویی با ظرفیت هفت کیلوگرم در بهترین شرایط باید تنها ۷ / ۵ لیتر آب برای هر کیلو مصرف کند در حالی که در برخی ماشین ها این رقم به ۸ / ۱۲ لیتر می رسد. تفاوت وقتی محسوس خواهد شد که بدانید اگر در طول یک سال هفته ای چهار بار ماشین خود را بزنید و حداقل ۸۰ درصد از ماشین هم پر باشد، آن گاه تفاوت مصرف این دو ماشین رقمی حدود ۹۶۷ / ۷ لیتر آب خواهد بود. این میزان آب براحتی می تواند صد وان بزرگ را از آب لبریز کند. در عین حال باید توجه داشت که برنامه های مختلف شست وشو نیز در میزان مصرف آب نقش دارند. برنامه هایی که برای شست وشوی لباس های مرکب از مواد مصنوعی تعبیه شده اند، به منظور پرهیز از چروک شدن، آب بیشتری مصرف می کنند در حالی که برنامه شست وشوی لباس های نخی به حجم کمتری آب نیاز دارد.

● الگوهای صحیح مصرف آب

جستجوی الگوهای هدررفت آب در منزل کار چندان سختی نیست. به عنوان مثال کتری ای که بی دلیل ساعت ها می جوشد یا سیفون دستشویی که هر بار حدود ۲۲ لیتر آب را هدر می دهد یا حتی انواع و اقسام نشت در لوله های منزل که گاه حتی از آن خبر هم ندارید می توانند حجم زیادی از آب را هدر دهند. برخی از این موارد را می توان براحتی اصلاح کرد، به عنوان نمونه برای شستن دندان ها واقعا لازم نیست شیر آب را باز بگذارید. با بستن شیر آب در همین مدت زمان اندک می توانید حداقل شش لیتر آب در هر دقیقه صرفه جویی کنید.

تنظیم دوش حمام یکی از مواردی است که می تواند در صرفه جویی بسیار موثر باشد. در واقع هر دوش حمام با توجه به نوعش می تواند در هر دقیقه بین شش تا ۴۵ لیتر آب مصرف کند. استفاده از سرپیچ هایی که مانع قطره قطره هدر رفتن آب می شود نیز عملی پسندیده است.

این سرپیچ ها را در بازار با نام هایی همچون آب پودرکن یا درریز می توان جستجو کرد. در برخی موارد قرار دادن یک بطری نوشابه پر در داخل فلاش تانک ها می تواند از مصرف بی رویه آب جلوگیری کند. این روش برای توالت های فرنگی توصیه نمی شود، اما اگر قصد خرید دارید، می توانید از همان ابتدا توالت فرنگی کم مصرف با سیفون مخصوص بخرید. در آخر توصیه می شود برای شستن ظروف و آبیاری منزل خود نیز انصاف را رعایت کنید.

فرناز حیدری

کارشناس ارشد محیط زیست