شنبه, ۲۹ دی, ۱۴۰۳ / 18 January, 2025
نوروز و بخت گشایی
یکی از باورها و مراسم در ایام نوروز، آیین بختگشایی است که معمولا از چهارشنبه آخر سال تا سیزده اجرا میشود. بختگشایی تقریبا سراسر ایران و تمامی اقوام ایرانی رایج است. دخترانی که باور دارند بخت آنها بسته شده است، در شب چهارشنبهسوری رسم گرهگشایی را برپا میکنند.
● آیین کوسهگردی
یکی از ایلهای کرد در کشورمان «کوسه» نام دارد، که در مناطق مختلف کردستان کوسه یا «کوسه وه وی» (Kosewewi) (کوسهگردی، کوسه برنشین) در دو زمان از سال برگزار میشود. کوسه فردی از اهالی روستاست(معمولا شبان روستا) که در هنگام نوروز با قیافه و هیبتی غیرعادی و مضحک در حالی که لباسهای زیادی را روی هم پوشیده و پالتوی بلندی به تن کرده است باگذاشتن شاخهایی از چوب یا داس و ریشی از پنبه یا پشم و سبیل درازی از موی بز به میان مردم میآید. برای اجرای این مراسم، نقش زن کوسه را نیز یکی دیگر از جوانان روستا برعهده گرفته که او نیز لباس زنانه کردی پوشیده و سرخاب سفیداب میمالد. کوسه و زنش همراه جمع جوانان در داخل روستا شروع به گشتزنی میکنند و به شوخی و گاه جدی با هم به مناظره میپردازند و با نکتهپردازی مضحک و حرکات خندهدار موجب شادی و خنده مردم میشوند. کوسه به هر خانهای که وارد میشود، اهالی آن خانه بهاستقبالش میروند و به مناسبت نوروز خشکبار و گاهی روغن و کره و تخممرغ به او هدیه میدهند.
● عروس گوله
نمایش عروس گوله یکی از آیینهای استقبال از نوروز است. آروس یا اوروس به معنای الهه زیبایی است که به عربی رفته و الف به عین تبدیل شده و دوباره با شکل جدید به زبان فارسی بازگشته است. زمان اجرای این نمایش آیینی از نیمه دوم اسفند آغاز میشود و تا فرارسیدن نوروز ادامه دارد. عروس گوله معمولا در تمام نقاط گیلان و برخی مناطق مازندران با تفاوتهایی اندک اجرا میشود. این آیین بازماندهای از اعمال نیایش کشاورزی است. در نمایش آیینی عروس گوله تعدادی از آدمها در نقشهای مختلف از جمله سرخون(خواننده) کاس خانم، ناز خانم، پیر بابا، غول، دایره زن و ساززن.. خانه به خانه آبادی میروند و در حالی که گروهی از مردم آنها را همراهی میکنند شعر عروس گوله را در استقبال از نوروز میخوانند و مردم را شاد میکنند، نمایش عروسگوله با شیرینکاریهای کاس خانم و ناز خانم آغاز میشود و برای تصاحب این دو عروس نبردی بین پیرمرد و غول آغاز میشود. سرنانواز نیز با یک خواننده افراد را همراهی میکنند.
● آیین «آیینه تاودانی»
این آیین یکی از مراسم پیشواز نوروز در غرب گیلان و شهرستان رشت است. شکل آن به این صورت است که با آغاز نوروز چند نفر از نوجوانان در پی تهیه آیینه، گل بنفشه، پامچال و شاخههای کوتاه و شمشاد برآمده و آیینهای را که دورو و مستطیل شکل است با این گلها به گونهای مزین میسازند، سپس آن را به ریسمان بلند وصل کرده و شب بعد از خوردن شام به خانه هم محلیها میروند. خانههای روستایی معمولا با پایههای چوبی محصور است، از این نظر رفت و آمد در آنجا به سهولت امکانپذیر میشود. از آنجا که وسایل گرمازا هیزم بوده، صاحبان خانهها برای بیرون رفتن دود، در اتاق را نیمباز میگذاشتند. این امر برای نوجوانان و پیامآوران نوروز خوشحالکننده بود، چون براحتی میتوانستند آیینه و دستهگل را به داخل اتاق بیندازند، اما اگر در اتاق خانهای بسته میشد، خیلی آرام در را باز میکردند تا کسی از اعضای خانه متوجه حضور آنان نشود. معمولا سعی میشده دستهگل، سبزه و آیینه را به وسط اتاق بیندازند و در پشت در مخفی شوند. زن خانه نیز که در حال پختن حلوا و شیرینی نوروزی بود، آیینه را برداشته و بعد از نگاه به آن به صاحب آیینه سکه یا تخماردک یا مقداری حلوا هدیه میداد.
● نوروز و بختگشایی
یکی از باورها و مراسم در ایام نوروز، آیین بختگشایی است که معمولا از چهارشنبه آخر سال تا سیزده اجرا میشود. بختگشایی تقریبا سراسر ایران و تمامی اقوام ایرانی رایج است. دخترانی که باور دارند بخت آنها بسته شده است، در شب چهارشنبهسوری رسم گرهگشایی را برپا میکنند.مراسم به این شکل است که بعد از پایان مراسم چهارشنبهسوری به گوشهای از دستمال و چارقد خود گرهای میزنند، سپس در کنار کوچه یا سر چهارراه میایستند و از نخستین رهگذر میخواهند که گره دستمال یا چارقدشان را باز کند، به امید آنکه گره از زندگیشان باز شود و در سال نو به خانه بخت بروند.
گردو شکستن: در برخی مناطق ایران، مردم گردو شکستن را در گشودن بخت موثر میدانند. دخترهای دمبخت هفت عدد گردو و مقداری نبات را برمیدارند و به کارگاه کوزهگری میروند. کوزهگر آنها را پشت چرخ کوزهگری مینشاند و هفت بار چرخ را میگرداند و در هر بار یک گردو میشکند و براساس پر یا خالی بودن گردوها و نیز شکستن آنها بخت دختر را پیشگویی میکند.
سبزه گره زدن: رسم باز شدن بخت با گره زدن سبزه در روز سیزده بدر هم که بیشتر مردم با آن آشنا هستند، رواج دارد و دختران دمبخت در این روز با گره زدن سبزه، نیت میکنند تا بختشان در سال جدید باز شود و مردم در این روز به مزاح میخوانند: سیزده به در، سال دگر، خانه شوهر!
● سر زدن به قبور مردگان
یکی از آیینهایی که همواره در بین اقوام ایرانی رایج بوده، رفتن به قبور مردگان در آخرین جمعه سال و دادن هدایایی به صورت خیرات به روح درگذشتگان بوده است. این مراسم ریشه در آیینهای باستانی دارد که مردم بر این باورند که در این روز، روح مردگان در روزهای پایانی سال وارد خانهها میشود.
عید غریبان: در کرمانشاه مرسوم است که آخرین جمعه دو هفته قبل از عید نوروز که به آن عید غریبان گفته میشود، مردم سر قبر مردگانی که غریب هستند و قوم و خویشی ندارند، حاضر میشوند و در این روز شیربرنج، شیرینی، شربت، خرما و حلوا خیرات میکنند.
عید مردیل meradiyal یا عید مردگان: در این روز که آخرین جمعه سال است، مردم همانند عید غریبان برای مردگان خودشان خیرات داده و بعد از فاتحهخوانی به خانه برمیگردند و معتقدند که مردگان هم احساس دارند و چشم انتظارند که عیدی بگیرند. مردم کرمانشاه علاوه بر جمعه آخر سال، یک روز قبل از عید که سال کهنه گفته میشود، خیرات میدهند و در شب عید که به آن شب برات beratمیگویند، سر قبور مردگان حاضر و فاتحه میخوانند.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست