زمستان و خشکی پوست

یکی از علل مهم مراجعه بسیاری از بیماران بخصوص افراد میانسال و مسن به درمانگاه‌های پوست در فصل زمستان بروز خشکی، خارش و گاهی ترک‌های پوستی بخصوص در دست، پا، ساق، ساعد و صورت …

یکی از علل مهم مراجعه بسیاری از بیماران بخصوص افراد میانسال و مسن به درمانگاه‌های پوست در فصل زمستان بروز خشکی، خارش و گاهی ترک‌های پوستی بخصوص در دست، پا، ساق، ساعد و صورت است و مطمئنا این خشکی و خارش زمانی در پوست بیشتر خواهد شد که با عوامل شیمیایی، تحریک‌کننده و حتی آلاینده‌های ناشی از آلودگی هوا مواجه شوند. زیرا ذرات آلاینده به راحتی در منافذ، شیارها و ترک‌های پوستی نفوذ نموده و به همراه سرما بر شدت خشکی، خارش و حتی بروز اگزمای در افراد مستعد از هر سنی می‌افزاید.

براساس مطالعات انجام شده، سرما ضمن کاهش دمای پوست بخصوص در انتهای اندام‌ها و صورت موجب کاهش تعریق و ترشحات غدد سباسه که تامین‌کننده رطوبت و چربی طبیعی پوست هستند، می‌شود. از سوی دیگر این خشکی در افراد مسن، اطفال و کسانی که سوابقی از اگزما و حساسیت‌های پوستی را دارند، بیشتر خواهد بود.

قبل از بیان نحوه درمان باید بدانیم که پوست خشک از منافذ کوچک با کاهش قابل ملاحظه در نوعی ماده چربی به نام «sebum» که نقش محافظ و نرم‌کننده پوست را دارد، مشخص می‌شود و به همین علت (کمبود رطوبت طبیعی)، پوست نواحی خشک اغلب پوسته‌پوسته می‌شود. این نوع پوست‌ها ظاهر ظریف و شکننده دارند و نسبت به تغییرات اقلیمی مانند باد، دما و رطوبت آسیب‌پذیر هستند و برای تشخیص آن کافی است صورت خود را با آب شسته و آن را خشک کنید. سپس به مدت چند دقیقه دستمال کاغذی را روی پوست خود قرار دهید. اگر دستمال کاغذی به وسیله چربی پوست تغییر رنگ نداد یعنی پوست شما خشک است.

مهم‌ترین و اولین توصیه به چنین افرادی در فصل زمستان، پرهیز از حضور در مکان و ساعات بسیار سرد است و در صورت ضرورت پوشش کامل بدن به منظور حفظ دمای بدن با لباس، دستکش و جوراب کاملا نخی ضروری است. دیگر آن که از شستشوی مکرر دست، صورت و بدن با صابون خودداری و تلاش کنید از مایع یا نوعی صابون به نام پن استفاده کنید که آلودگی و کثیفی پوست را بدون حذف چربی آن پاک می‌کند. مصرف نرم‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌ها در حالی که سطح پوست مختصر مرطوب است، بسیار مفید خواهد بود. زیرا این رطوبت به همراه کرم‌های نرم‌کننده همانند یک لایه محافظت‌کننده بتدریج جذب پوست شده و بر طراوت و مقاومت آن می‌افزاید، اما مصرف مایعات فراوان (نوشیدنی گرم) و آبمیوه و پرهیز از استعمال دخانیات از توصیه‌های مهم دیگر است که رطوبت بیشتری را در سطح پوست تامین و حفظ می‌کند. مصرف بیش از اندازه داروهای تقویتی همانند قرص‌های ویتامین E و ویتامین A که از دسته ویتامین‌های محلول در چربی هستند، می‌توانند موجب خشکی بیشتر پوست شوند. توصیه آخر: اگر چنانچه دچار اگزما یا زخم‌های سطحی یا بیماری‌های بافت همبند و کلاژن مانند برگر، سیانوز، واسکولیت، لوپوس و بیماری‌های سرمایی پوست در نواحی صورت، دست، پا و ساق هستید و بخصوص اگر دیابت دارید، باید بدانید که در صورت عدم رعایت این دستورها و حضور مستمر در هوای سرد مبتلا به زخم‌های عمیق در همان نواحی خواهید شد که به مراتب درمان آن مشکل‌تر از قبل خواهد بود و در صورت بروز کبودی و زخم، ایجاد گرمای ملایم در اطراف پوست آسیب‌دیده به منظور جریان خون بیشتر و مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک موضعی با دستور پزشک مورد توصیه است.

دکتر سید ناصر عمادی

متخصص پوست و مو