بختک؛ بیماری خواب

خواب یک نیاز فیزیولوژیکی بسیار مهم است و اگر نظم عادی آن بویژه با خواب شبانه برقرار نشود سبب پیدایش بیماری‌های گوناگون می‌شود.
مقدار خواب به عواملی مانند سن، زمینه ژنتیکی، …

خواب یک نیاز فیزیولوژیکی بسیار مهم است و اگر نظم عادی آن بویژه با خواب شبانه برقرار نشود سبب پیدایش بیماری‌های گوناگون می‌شود.

مقدار خواب به عواملی مانند سن، زمینه ژنتیکی، وضعیت جسمی و روانی افراد بستگی دارد. نوزادان به ۱۶ تا ۲۰ ساعت، کودکان به ۱۰ ساعت و بزرگسالان به ۷ ساعت خواب در شبانه‌روز احتیاج دارند. از ۳۵ سالگی به بعد ساعات خواب خانم‌ها بیشتر از آقایان می‌شود و با افزایش سن، دفعات بیدار شدن از خواب شبانه افزایش می‌یابد.

کاهش مدت یا تغییر ساعت خواب به هر علت از جمله شب‌کاری‌ها پیامدهای مختلف دارد، مانند کاهش حافظه و دقت، تحریک‌پذیری، خستگی مداوم، کاهش وزن، سردرد، استرس، اختلال در روابط اجتماعی، سوء‌هاضمه، التهاب معده و روده، بیماری‌های قلبی ـ عروقی و در خانم‌های باردار سبب افزایش خطر زایمان زودرس و کم شدن وزن نوزاد می‌شود.

خواب دارای دو بخش مهم و متناوب REM و Non REM است.

بخش Non REM مهم‌ترین بخش و حدود ۷۵ درصد از کل خواب را تشکیل می‌دهد و حدود ۹۰ دقیقه طول می‌کشد و دارای ۴ مرحله است که در مراحل سوم و چهارم، مغز به استراحت وآرامش کامل می‌رسد و افرادی که از این مرحله محروم شوند هنگام صبح احساس نارضایتی و خستگی خواهند داشت.

خواب REMحدود ۲۵ درصد از کل خواب را تشکیل می‌دهد و همراه با رویاهای به یاد مانده است.

بیماری‌های خواب

فلج خواب (بختک):

به علت خستگی جسمی و فکری عارض می‌شود. شخص در هنگام خواب یا بیدارشدن نمی‌تواند دست و پای خود را حرکت دهد.

اختلال خواب در بیماران روحی:

افراد مضطرب و پریشان دیر به خواب می‌روند و افراد افسرده اغلب نیمه شب یا صبح زود بیدار می‌شوند. اختلال خواب از نشانه‌های مهم در این گونه افراد است.

حملات میوکلونیک شبانه:

پرش اندام‌ها بخصوص پاها که بیشتر در افراد میانسال دیده می‌شود و درمان دارویی دارد از دیگر بیماری‌های خواب به شمار می‌رود.

سندرم تاخیر فاز خواب:

زمان شروع خواب و بیدار شدن دیرتر از وقت معمول است که به علل مختلف از جمله خواب‌های نامنظم و مکرر قبلی ایجاد شده است. بیشتر در جوانان دیده می‌شود و ممکن است برای بازگشتن به ساعات خواب طبیعی نیاز به نوردرمانی باشد.

وقفه‌های کوتاه تنفسی در خواب:

بیشتر در کودکان و جوانان دیده می‌شود و ممکن است به علت چاقی بیش از حد، بزرگ شدن لوزه‌ها و اختلال در غده تیروئید باشد.

توصیه‌ها

یک تا ۲ ساعت قبل از خواب از مصرف چای، قهوه و دخانیات خودداری کنید، یک لیوان شیرعسل گرم بنوشید، قدری نرمش کنید و دوش بگیرید. میزان مصرف مواد حاوی تریپتوفان مانند موز، انجیر، خرما، ماست و ماهی را افزایش داده و مصرف مواد حاوی تیرامین مثل ادویه، پنیر، شکلات، بادمجان، کلم، سوسیس، اسفناج و گوجه‌فرنگی را کاهش دهید.

عوارض داروهای خواب‌آور: وابستگی به دارو برای کسانی که دچار اختلال در خوابیدن هستند، موجب خواب‌آلودگی، سرگیجه، اختلال در حفظ تعادل، خارش منتشر، افت فشارخون، تاری دید و مصرف همزمان با الکل سبب وقفه تنفسی، اغماء، تشنج و مرگ می‌شود.

دکتر مهرانگیز توتونچی

پزشک عمومی