گشایش های حداقلی در فضای مجازی کره شمالی

گردش در باغ محصورِ کُره

جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی)، سرکوبگرترین حکومت کمونیستی در جهان، به تازگی دسترسی شهروندان خود به اینترنت را بسط داده است. این اصلاحات کند اما پاینده بوده اند. اصلاحاتی که از اکتبر سال ۲۰۱۰، در جریان شصت و پنجمین سالگرد تاسیس حزب حاکم کارگران کره و با حضور خبرگزاری مرکزی کره در فضای وب آغاز شد. وب سایت این خبرگزاری برمبنای نمونه اولیه یک وب سایت دولتی کره، oumation-school.com، طراحی شده است؛ وب سایتی تبلیغاتی که کیم جونگ ایل برای آموزش کمونیسم کره شمالی به جهانیان تاسیس کرد.

پس از مرگ کیم جونگ ایل در سال ۲۰۱۱، پسر او، کیم جونگ اون، آغازگر اصلاحاتی در بخش فناوری اطلاعات شده است که ارتباط نزدیکی با اصلاحات وسیع تر در بخش کشاورزی و اقتصاد که از سال ۲۰۱۲ آغاز شده است دارد. در فوریه ۲۰۱۳ کره شمالی ارتباط اینترنتی نسل سوم موبایل را برقرار کرد؛ اگرچه فقط برای خارجی ها و توریست های خارجی. بعد در اوت ۲۰۱۳ کشور از نخستین تلفنِ هوشمند ساخت داخل پرده برداری کرد؛ گام دوم پس از معرفی تبلت اندرویدی سامجیون در سال ۲۰۱۲، بدون امکان برقراری ارتباط اینترنتی.

این تغییرات نو را می توان در جهت تلاش حکومت برای تبدیل شدن به مقصد برون سپاری فناوری اطلاعات - مثل هند، فیلیپین و ویتنام - دانست؛ کره شمالی می خواهد برای خدمات دولتی رایانه ای و دیگر خدمات فناوری اطلاعاتی اش برای شرکت های خارجی، به ویژه شرکت های اروپایی، بازار کاری با کفایت و ماهر فراهم سازد.

پیونگ یانگ معتقد است که این گامی به سوی مدرن سازی این کشور کمونیستی با پرورش نوآوری و توسعه در بخش اطلاعات و فناوری رسانه است. اما چنین پیشرفت های تکنولوژیک در بستر سانسوری سفت و سخت رخ می دهند. اینترنت کره شمالی شبکه ای بسیار بسته است. کوانمیونگ، یا «باغ محصور»، تنها شبکه اینترنتی است که مردم می توانند به آن دسترسی یابند. این شبکه که به یک اینترنت مرکزی دولتی وصل است، یک شبکه اینترانت ملی است که فعالیت آنلاینِ آن دسته از مردم کره شمالی را که به اینترنت دسترسی دارند، کنترل و نظارت می کند و از این طریق جلوی دسترسی کاربران داخلی کره شمالی به اخبار و وب سایت های خارجی را می گیرد.

به طرق مختلف، سیاست های دولت در زمینه اینترنت مشابه سیاست هایش در صنعت رسانه است. مجلات، روزنامه ها، رادیو و تلویزیون همگی در کنترل و اداره دولت هستند و مردم کره شمالی هیچ راه قانونی برای دسترسی به اخبار خارجی ندارند، بنابراین تعجبی ندارد که پس از کشور اریتره در شرق آفریقا، کره شمالی بدترین کشور به لحاظ آزادی مطبوعات است.

در واقعیت، اینترنت در کره شمالی یک امتیاز محسوب می شود و نه حق. فقط تعداد محدودی از سرآمدان، از جمله دانشگاهیان و دانشمندان، به آن دسترسی دارند. وب سایت های محلی و ملی محدود به مواردی هستند که در بخش دولتی تاثیرگذارند. نفوذ اینترنت در کشوری که بیش از ۲۴ میلیون نفر جمعیت دارد، به برخی مراکز شهری معین وابسته به موسسات دولتی و آموزشی محدود می شود. برای مثال، پیونگ یانگ پایتخت که بیش از دو میلیون نفر جمعیت دارد، فقط یک کافی نت دارد که با مجوز دولت توانسته فعالیت کند. اینترنت آزاد فقط در هتل ها و فقط برای مسافران بین المللی وجود دارد.

این وضعیت در تضاد آشکار با همسایه جنوبی، کشور کره جنوبی قرار می گیرد که رتبه نخست جهان را در دسترسی به اینترنت دارد و در زمینه نفوذ اینترنت پرسرعت هم در میان رتبه های نخست جهان است.

به لحاظ محتوایی در فضای آن لاین، کره شمالی یکی از سختگیرترین سیستم های فیلترینگ را در جهان دارد. این کشور در مجموع سی وب سایت دارد. مردم عادی کره شمالی به شبکه های اجتماعی دسترسی ندارند؛ جز حساب دولتی یوریمینزوک در توییتر و شبکه یوتیوب که انباشته از پیام های تبلیغاتی و شعاری در حمایت از حکومت هستند.

بیشتر شرکت های فناوری اطلاعات در کره شمالی که تحت نظارت شدید حکومت هستند وب سایت هایی تجاری دارند که فقط می توان در داخل کشور و از طریق شبکه اینترانت بهشان دسترسی داشت؛ و اغلبِ محتوای مورد پذیرش حکومت در فضای اینترنت نخست پروپاگاند حکومت و ترویج شخصیتِ معطوف به رهبر کره شمالی است. برای مثال هر گاه نام رهبر کره شمالی در جایی ظاهر می شود، کمی بزرگتر از دیگر کلمات اطرافش نوشته شده است تا از باقی کلمات متمایز باشد.

در ۲۸ فوریه ۲۰۱۳ که ژان اچ. هی، خبرنگار آسوشیتدپرس، نخستین پست توییترش از پیونگ یانگ را با تلفن همراه ساخت کره شمالی اش و با استفاده از خدمات تازه تاسیس اینترنت موبایل، ارسال کرد از تغییری انقلابی در تکنولوژی ارتباطات این کشور خبر می داد؛ اگرچه نه از منظر یک شهروند عادی کره شمالی که در مقام خبرنگاری خارجی. در نتیجه پرسش این است که: چطور یک نظام اقتصادی می تواند درب های خود را به روی جهان بگشاید در حالی که شبکه ای بسته از ارتباطات را حفظ می کند؟ چطور یک کشور می تواند دست به نوآوری در عرصه تکنولوژی بزند وقتی راه بروز خلاقیت محدود به عده ای انگشت شمار است؟ این همچنان بزرگترین چالش کره شمالی است که بدون دموکراتیزه کردن فناوری رسانه ای اش می خواهد در جهت مدرن شدن گام بردارد.