بترس از حق‌الناس...‏

حق الناس در اسلام خیلی اهمیت دارد. به اندازه‌ای اهمیت دارد که علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌فرماید: اگر از اول شب تا به صبح مرا برهنه روی خارها بکشانند، بهتر از این است که خدا را ملاقات …

حق الناس در اسلام خیلی اهمیت دارد. به اندازه‌ای اهمیت دارد که علی (ع) در نهج‌البلاغه می‌فرماید: اگر از اول شب تا به صبح مرا برهنه روی خارها بکشانند، بهتر از این است که خدا را ملاقات کنم و یک حق الناس بر گردن من باشد. در دعای دیگری عرض می‌کند: "اللهم انی اعوذ بک من نقاش الحساب؛ خدایا در روز قیامت راجع به حق الناس خیلی سخت می‌گیری". نقاش حساب، معنایش این است که اگر تیغی در دست شما رفته باشد و نتوانید با دستتان یا ناخنتان بگیرید، با منقاش می‌گیرید، یعنی این قدر دقیق است.

باز در نهج البلاغه می‌فرماید: "به خدا قسم اگر جهان هستی را به من بدهند و بگویند که ظلم کن و یک پوست جو را از دهان مورچه‌ای بگیر، من نمی‌کنم". نه برای ریاست و نه برای مال دنیا و نه برای اینکه به نوایی برسد، حاضر نیست به یک مورچه ظلم کند و پوستی را که در دهان مورچه است، بیجا بگیرد. ‏ان ربک لبالمرصاد؛ خدا در کمینگاه است. معنایش این است که در روز قیامت حساب و سئوالهایی است و اول مطلبی که می‌پرسند، از نماز است. دوم حساب و کتابی که می‌پرسند، حق الناس است. مال مردم خوری یا نه؟ تقلب و حقه یازی کردی یا نه؟ موجب شدی که گرانی کاذب پیدا شود یا نه؟ حق زنت را دادی یا نه؟ حق شوهرت را دادی یا نه؟ حق اولادت را دادی یا نه؟ حق پدر و مادرت را دادی یا نه؟ غیبت کردی یا نه؟ تهمت زدی با نه؟ شایعه پراکنی کردی یا نه؟ امام صادق (ع) می‌فرماید: در مرحله اول ماموران خدا از تو سئوال می‌کنند. اما در مرحله دوم خدا در کمینگاه است و سئوال و جواب مال خداست و قسم هم خورده که به عزت و جلالم سوگند از همه چیز ممکن است بگذرم اما از حق مردم نخواهم گذشت. ‏کسی که مال مردم را خورده و حق الناس به گردنش است، خوبیهایش را می‌دهند به مظلوم و او مثل آدمهای ورشکسته می‌شود.

در آن دنیا، گناهان کسانی را که حقی بر گردنش دارند، به او می‌دهند. مسئله حق الناس خیلی مشکل است و متاسفانه همه ما گرفتاریم و باید مواظب باشیم. در روایات می‌خوانیم آن کسی که قطع رحم کرده و می‌توانسته به خواهرش برسد و نرسیده، کارش مشکل است. معنای صله رحم این نیست که بروی منزل خواهر فقیرت و هزار تومان کف دستش بگذاری و برگردی. نه؛ معنایش این است که اگر خانه ندارد و تو توان مالی داری، خانه برایش بخری، دعای کسی که قطع رحم کند مستجاب نمی‌شود، یعنی قطع رحم مانع بزرگی است. غیبت هم مانع بزرگی است و اصلا حق الناس مانع بزرگی است. تارک الصلوه هر چه بگوید خدا مثل کسی است که در یک اتاق در بسته که منفذ هم ندارد، داد بزند. معلوم است که هیچ کس نمی‌شنود. ما خودمان را فریب می‌دهیم یعنی خودسرانه کار می‌کنیم و هر چه دلمان می‌خواهد انجام می‌دهیم. آقا به جای اینکه دختر برادرش را، پسر خواهرش را، خویش و قومش را که فقیر است کمک کند، جهازیه درست کند و دختر را شوهر بدهد و پسر را زن بدهد، مرتب مکه می‌رود. اینها هوی و هوس است، یعنی واجب را ترک کرده و مستحب را بجا آورده است.‏

از مواعظ ارزشمند حضرت آیت الله حسین مظاهری

جواد پوریا