مروری بر تاریخچه اسپم

اواخر دهه ۹۰ میلادی شخصی در حدود ۲۰ هزار دلار در روز از یک دستگاه کامپیوتر درآمد داشته است, چه شغلی را برای او تصور می کنید

● ایمیل‌های ناخواسته‌یی که تغییر شکل می‌دهند

اواخر دهه ۹۰ میلادی شخصی در حدود ۲۰ هزار دلار در روز از یک دستگاه کامپیوتر درآمد داشته است، چه شغلی را برای او تصور می‌کنید؟ لباس‌هایش مارک جورجیو آرمانی بود، ماشین‌های لوکس سوار می‌شد و حساب بانکی‌اش از معتبرترین حساب‌ها. او کسی نیست جز رابرت سولوی، مردی که اف‌بی‌آی او را سلطان هرزنامه می‌نامد و بدون شک در اواخر دهه ۹۰ یکی از موفق‌ترین ارسال‌کنندگان هرزنامه بود. سولوی که چند ماه پیش و پس از گذراندن یک دوره محکومیت چهار ساله در زندان اورگان آزاد شده معتقد است که در سال۲۰۱۱ به لحاظ اقتصادی درآمد حاصل از کسب و کار با اسپم‌ها حتی نمی‌تواند هزینه قبض‌های شما را تامین کند. روزی روزگاری اوضاع اینگونه نبود، او با هرزنامه شرکت بازاریابی اینترنتی خود را تبلیغ می‌کرد که انواع متفاوتی از سرویس‌ها را ارایه می‌داد. به عنوان نمونه یک سرویس ۱۹۵ دلاری داشت که در آن طی ۱۵ روز ۲میلیون هرزنامه برای تبلیغ ارسال می‌شد یا مشتری‌هایی که پولدارتر بودند سرویس ۴۹۵ دلاری را انتخاب می‌کردند و سلطان هرزنامه برای آنها ۲۰ میلیون صندوق نامه را هدف می‌گرفت. اما سولوی می‌گوید: «حتی پیش از دستگیری چهار سال پیش توسط اف بی آی نیز او با وجود داشتن ۱۰سال تجربه در زمینه هرزنامه و دانستن تمامی راه‌های ممکن برای ارسال آنها، در حال ورشکست شدن بود».

● مشکل کجا بود؟

در سال ۱۹۹۷ سلطان هرزنامه با یک خط اینترنت کابلی (دایل آپ) و یک سرویس‌دهنده ایمیل، روزانه ۲۰هزار دلار درآمد به جیب می‌زد. ۱۰ سال بعد با داشتن صدها و بلکه هزاران سرویس ایمیل و چندین دستگاه کامپیوتر و اینترنت پرسرعت او ناگزیر به بازی موش و گربه با برنامه‌های ضد هرزنامه‌یی بود که درصدد جلوگیری از کار او بودند. آنتی اسپم‌ها بسیار قوی شده بودند، تا جایی که وقتی در ۲۰۰۷ دست از کار کشید تنها روزی ۲۰ دلار درآمد داشت. این قدرت روزافزون نرم‌افزارهای مقابله با هرزنامه را نشان می‌دهد.

● گاردهای هرزنامه، جرایم میانی اینترنتی را کاهش دادند

هر ساله با افزایش توان مقابله با جرایم، این تخلفات اینترنتی نیز با مشکلاتی روبرو می‌شوند و البته راه‌های تازه‌یی را برای درآمد مورد استفاده قرار می‌دهند. گروه‌های خلافکار صدها میلیون دلار از راه دستبرد به حساب‌های بانکی و اطلاعات دزدیده شده کارت‌های اعتباری به دست می‌آورند و جاه طلبی آنها تا دستیابی به اهداف هسته‌یی نیز پیش رفته است و همه اینها به کمک انواع تازه‌یی از کرم‌های کامپیوتری به دست می‌آیند. با این همه بارقه‌هایی از امید هم در این میان به‌چشم می‌خورد، براساس گزارشی از گروه ایرون پورت از زیرمجموعه‌های سیسکو، نرخ هرزنامه از تعداد روزانه ۳۰۰ میلیارد هرزنامه ردیابی و نابودشده در سپتامبر به تعداد ۳۴ میلیارد هرزنامه روزانه در آوریل ۲۰۱۰ کاهش یافت که افت قابل توجهی در تعداد ارسال است و به عقیده یکی از مدیران سیسکو یکی از عمده دلایل این کاهش نابود شدن بزرگ‌ترین ارسال‌کنندگان هرزنامه‌های دارویی بوده است. این کنار رفتن هم خود به دلیل بلوکه شدن آدرس‌های مورد استفاده آنها بود. ناظران امور هرزنامه‌های اینترنتی معتقدند گرچه دستگیری‌های گسترده در سال۲۰۱۰ باعث شد در تجارت هرزنامه‌ها حفره‌یی ایجاد شود، ولی این افت به دلیل تجاری نیز بوده است، چرا که این تجارت دیگر مانند ابتدای پیدایش آن سودآور نیست. جو استوارت، محقق امور امنیتی شرکت Dell می‌گوید: «دیگر مانند گذشته هر سال به تعداد هرزنامه‌نویسان افزوده نمی‌شود». وی که با توجه به شغل خود هر ساله یا هر دو سال یک بار تحقیقات جامعی روی هرزنامه‌ها و محتویات آنها و سرورهای هک‌شده‌یی که از آنها استفاده می‌کنند دارد، می‌گوید خبر جالب امسال این بود که «خبری نیست» یعنی هیچ هرزنامه‌نویس یا برنامه تولید‌کننده تازه‌یی در شبکه به وجود نیامده است. او این مطلب را به‌همراه آخرین گزارشش در ماه فوریه اعلام کرد و افزود که تمامی هرزنامه‌های موجود در شبکه در حال حاضر توسط همان برنامه‌ها یا هرزنامه‌نویسانی تولید می‌شود که از دو سال پیش در شبکه وجود داشته‌اند.

● تاریخچه

روزگاری بود که از آن به دوره طلایی بدون مزاحم یاد می‌شود، دوره‌یی که پایان آن با آلوده شدن کامپیوترهای آرپانت (آژانس پروژه‌های پیشرفته تحقیقاتی) به هرزنامه‌های تبلیغاتی آغاز شد. در آن زمان شرکت تامین‌کننده کامپیوترهای دانشگاهی و آرپانت برای فروش املاکی در لس‌آنجلس و یکی دیگر از شهرهای امریکا اطلاعیه‌یی را در شبکه کوچک سال ۱۹۷۸ منتشر و به این وسیله شرکت‌گری تثورک نخستین هرزنامه را ارسال کرد. بعدها با گسترش اینترنت و همه‌گیر شدن آن در دهه۹۰ میلادی - عصر طلایی کسب و کار سولوی- و افزایش ناگهانی کاربران شبکه، زمینه بسیار مستعدی برای رشد و تکثیر هرزنامه‌ها فراهم آمد و این پدیده را به پرتعدادترین نامه‌های در جریان در اینترنت تبدیل کرد. با گذشت زمان بیشتر نرم‌افزارهای محافظ با دریافت این هرزنامه‌ها مقابله کردند و در این راه نیز موفقیت‌های زیادی به دست آوردند.

ابتدا این نامه‌ها به میزان زیادی محدود شد، اما اگر از هر یک میلیون نامه یک درصد آنها اسپم باشد باز هم تعداد کل به عددی قابل توجه می‌رسد. دستگیری‌های سال۲۰۱۰ و حکم زندان برای ترتیب‌دهندگان هرزنامه نیز در کاهش تعداد نامه‌ها و همچنین کاهش بزرگان این بزهکاری مجازی، تاثیر خوبی داشته است اما باید توجه کرد که این پایان راه نیست، چرا که تنها روند بازی تغییر کرده است و بزهکاری اینترنتی در روش‌های تازه باز هم تجارتی پر سود برای افراد و گروه‌ها به‌حساب می‌آید.