دولت الکترونیک در خدمت توسعه

ایجاد دولت الکترونیک میتواند تاثیرات بسیار شگرف و عمیقی بر ساختار جامعه برای نیل به توسعه و خروج از توسعه نیافتگی بوجود اورد

● دولت الکترونیک در خدمت توسعه

دولت الکترونیک (EG)*، به معنای استفاده آسان از فناوری اطلاعات (ICT)* به منظور توزیع خدمات دولتی به صورت مستقیم و شبانه روزی، از سالها قبل مورد بحث در سطح جامعه و دولت قرار گرفت و نهایتا با توجه به ضرورت ایجاد آن و لزوم استفاده از مفاهیم و کارکردهای فناوری دیجیتال در سطح جامعه و دولت، در تاریخ ۲۲/۴/۸۱ از سوی شورای عالی اداری تصویب و جهت تحقق به سازمانهای زیر مجموعه دولت ابلاغ شد.

مفهوم کلی دولت الکترونیک در استفاده گسترده و مؤثر بخشهای مختلف دولت و سازمانهای تابعه از فناوریهای دیجیتالی برای ارائه خدمات سریع تر، بهتر، باکیفیت تر و کارآمدتر به عموم مردم می باشد.

خدماتی همچون آموزش الکترونیک، بهداشت الکترونیک، تجارت الکترونیک و ... . بنابراین زمانی می توان به تحقق این دولت امیدوار بود که عموم مردم به زیر ساخت های پیشرفته ارتباطات و اطلاعات دسترسی داشته باشند و به مهارت های لازم برای بهره گیری از این زیر ساخت‌ها نیز مجهز شده باشند.

سازمانهای دولتی و خصوصی نیز با بهره گیری از ICT، ساختارها و فرایندها و سیستم های خود را متحول ساخته و بتوانند کالاها و خدماتی به مراتب بهتر و سریع تر در اختیار مردم قرار دهند.

آیا هم اکنون که بیش از هفت سال از ابلاغ دستور العمل تحقق دولت الکترونیک گذشته است، سازمانهای دولتی کشور تا چه حد توانسته اند اهداف آن را محقق کرده و از قالب سنتی ارائه خدمات به مردم بیرون آمده و خود را به اتوماسیون اداری، ارائه الکترونیکی خدمات و ... مجهز نمایند؟

آنچه واضح است تأثیرات بسیار شگرف و عمیق دولت الکترونیک بر ساختار عمومی جامعه برای نیل به توسعه و رشد روز افزون و خروج از توسعه نیافتگی است.

مسلح شدن دولت و سازمانهای تابعه آن به فناوریهای نوین ارتباطی که با سرعت نور در حال گسترش و به‌روز شدن هستند می‌تواند اثرات گوناگونی در جامعه ایجاد کند که در نهایت با صرفه جویی در بسیاری از نیازهای روزمره عمومی، باعث ایجاد بهره وری در انرژی، زمان، هزینه، غذا و ... خواهد شد.

خدماتی که از طریق دولت الکترونیک و ایجاد پایگاههای تابعه در یک سازمان و یا سازمانهای زیرمجموعه می‌تواند صورت پذیرد شامل پرداخت مالیات و عوارض، دریافت و تجدید گواهینامه، دریافت و تجدید جواز کسب، ثبت شرکتها، عقد قرارداد، ثبت ازدواج و طلاق، ثبت تولد و مرگ، انجام فعالیتهای مالی و اعتباری، شرکت در انتخابات، پرکردن فرمهای الکترونیک برای مقاصد مختلف، بازدید از موزه‌های مجازی، استفاده از کتابخانه‌های مجازی، تعامل با نهادهای گوناگون دولتی و اجتماعی، پرداخت صورت حسابهای آب، برق، تلفن، گاز و ...، خرید لوازم مورد نیاز، دریافت اجازه ساخت و ساز، دریافت اطلاعات مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، دریافت پول از بانک، دسترسی به اطلاعات گوناگون در کوتاهترین زمان و هزاران مورد دیگر است که در لحظه و به‌صورت online قابل جستجو، دریافت و اجرا می‌باشد.

تصور کنید فردی برای انجام هر یک از موارد بایستی چه مقدار زمان و هزینه صرف کرده و با مراجعه حضوری و فیزیکی و استفاده از وسایط نقلیه گوناگون و دیگر خدمات به انجام آنها بپردازد در حالی که با توسعه شبکه اینترنت و ایجاد کافی‌نت‌ها و مراکز گوناگون خدماتی می‌توان از مراجعه حضوری جلوگیری و در وقت و هزینه صرفه‌جویی نمود که این امر باعث بروز نتایج شگفت انگیز بسیاری در سطح جامعه می‌شود از جمله:

کاهش فساد اداری، شفافیت در خدمات رسانی، تسریع در انجام امور، بالا رفتن میزان مسئولیت‌ها، دائمی شدن بهبود روندها و فرایندها، راحتی انجام کار، رشد منابع، کاهش هزینه خدمات، نزدیکی ارتباط مراکز خدماتی و مشتری، صرفه‌جویی در وقت و هزینه مردم و دولت، صرفه‌جویی در استفاده از انرژی، دسترسی به امکانات و خدمات در تمامی ساعات شبانه‌روز و همه ایام هفته، عدم نیاز به مراجعه حضوری جهت انجام خدمات و انجام امور، توانایی آموزش از راه دور، صرفه‌جویی در استفاده از کاغذ و انرژی، ارتباط سریع و دقیق کارشناسان سازمانهای گوناگون با یکدیگر، قابلیت شناسایی خدمات مورد نیاز و مکانهای مرتبط با آن در کمترین زمان و قبل از مراجعه حضوری و ...

بنابراین با این همه ظرفیتی که در تحقق دولت الکترونیک در جامعه وجود دارد « که در صورت تحقق باعث توسعه کشور شده و سازمانها را از بسیاری موارد دست و پاگیر رها می‌کند » لازم است دولت محترم و همه دست اندرکاران برای دستیابی هر چه سریعتر به دولت الکترونیک گام‌های مهم و مثبتی برداشته و سازمانهای تابعه خود را ملزم به اجرا نمایند.

● برای تحقق دولت الکترونیک راهکارهای بسیاری وجود دارد از جمله:

۱-ایجاد یک زیرساخت قوی و دقیق با قابلیت برنامه‌ریزی طولانی مدت

۲-معرفی دقیق نقش فناوری اطلاعات در ارتباط با رابطه بین دولت و شهروندان و اثرات مثبت آن در تسهیل امور و توسعه کشور

۳-دیجیتالی کردن وزارتخانه‌ها و سازمانها در تمام شئون و ارکان

۴-توسعه آموزش استفاده از فناوری اطلاعات به عموم مردم از جمله خانواده‌ها و شهروندان

۵-الزام سازمانها و نهادها و عموم مردم به استفاده از خدمات دولت الکترونیک

۶-تغییر از نگاه سنتی ارائه و دریافت خدمات به ارائه و دریافت خدمات الکترونیکی با کیفیت بهتر و سرعت بیشتر و آسانتر

۷-گسترش استفاده از اینترنت و تقویت شبکه اینترنتی کشور

۸-نظارت بر چگونگی ارائه خدمات الکترونیکی سازمانها و وزارتخانه‌ها و سایتهای وابسته به آنها

سخن آخر اینکه: آنچه مهم است و باید به آن ایمان آورد این است که فناوری‌های جدید با حجمی بسیار فراوان، زندگی و محیط کار و حتی ابعاد وجودی ما را تحت تأثیر خود قرار داده و بشر بدون فن‌آوری و بهره‌گیری از آن امکان عملی برای ادامه حیات خود ندارد و ما امروزه شاهد انقلابی جدید در زمینه اطلاعات، اطلاع‌یابی، اطلاع‌رسانی و ارتباطات در فضای مجازی هستیم و دهکده جهانی به یک ذهنیت جهانی تبدیل و انقلاب اطلاعات به انقلاب ارتباطات و انفورماتیک تغییر شکل داده است.

مجید بوجارزاده

کارشناس ارشد تحقیق در ارتباطات

منابع و مأخذ:

۱-دولت الکترونیک، ماهنامه علمی آموزشی تدبیر ۱۴۶، تیرماه ۸۳، حمیدرضا رضایی، علی داوری

۲-کیفیت زندگی و شاخص خوشبختی و چند مقاله، شرکت روابط عمومی و تبلیغات هفت تبلیغ ۸۸، دکتر شهیندخت خوارزمی

۳-تکنولوژی‌های کار بردی روابط عمومی الکترونیک ۲، شرکت روابط عمومی و تبلیغات هفت تبلیغ ۸۸، دکتر حمید ضیایی‌پرور

* EG: Electronic Government

* ict: information and Communications Technologies