دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
ریشه ایرانی لغت کشیش
لغت هند و ایرانی کشیش را چون در زبانهای آرامی و سریانی یافته اند، آن را لغتی سامی به شمار آورده اند در حالی که اگر چنین بود در زبانهای سامی شناخته شده دیگر یعنی اکدی، آشوری، عبری و عربی ریشهً واضحی برای این نام پیدا میشد. در حالی که این معنی لفظی و ریشه واضح آن را در زبانهای ایرانی پیدا میکنیم: برای نشان دادن آن کلمات اوستای چیش (دانش) از ریشه "چی" (علم دین، دانش آیین معادل چیه پهلوی) را در دست داریم که علی القاعده صورتی از کلمه فارسی کیش است. نام کهن پارسی هخامنشی چیش پیش در واقع به معنی پیرو کیش و آیین است. لغت اوستایی "ای" (دانستن) و "ش" علامت پسوند حالت اسمی است. از همینجاست که موسی خورنی مورخ ارمنی عهد قباد ساسانی از هوخشتره (کی آخسارو، کیخسرو) ویرانگر آشور و فاتح اورارتو تحت نام کسیسو تریوس (کِش-ای- سوتروس) یعنی شاه روحانی منجی نام برده است. می دانیم که لغت اوستایی "کی" عنوان فرمانروایان ماد که متضمن مقام روحانی آنان بوده است. از نامهای اساطیری کی آخسارو یا همان کی خشثرو که در سمت کردستان می توان به دو نام خضر (خشثره، خسرو، شاه) و دقوقی (دخیوکی یعنی شاه روحانی کشور) نام برد. که هر دو در مقام منجی کشتی داستان طوفان بزرگ دریا (در واقع به آب بستن نینوا و شهر آشورمراکز امپراطوری آشور) هستند. در تصویر دخمه کی آخسارو در دره شهر زور کردستان عراق کی اخسارو را با کمانی که به حالت عصا بر دست دارد، در کنار آتشدان برجسته خورشیدی معبدی دخمه ای شکل مهری می بینیم که در سمت دیگر آتشدان موبدی با همان حالت کمان به دست مراسم نیایش را به جای می آورد. همان لغت نامه دهخدا اطلاعات ناقص ولی مفیدی در باب لغت کیش و کشیش داده است:
کیش (اِ) :دین و مذهب . (فرهنگ رشیدی ). به معنی دین و مذهب و ملت هم آمده است . (برهان ). مرادف آیین و مذهب است . (آنندراج ). ملة. (دهار) (ترجمان القرآن ) (منتهی الارب ). در اوستا، تکئشه
ارمنی ، کش اعتراف ، عهد). پهلوی ، کِش)
در اوستا، تکئشه درمورد آیین اهریمنی استعمال شده ، در مقابل دئنا (دین ). ولی در فارسی کیش به معنی مطلق آیین و دین آمده . حاشیه ٔ برهان چ معین
دقیقی: چار خصلت برگزیده ست
به گیتی از همه خوبی و زشتی
لب یاقوت رنگ و ناله ٔ چنگ
.می خون رنگ و کیش زردهشتی
آرامی: قس . (ناظم الاطباء)،.کشیش [ ک َ / ک ِ ](اِ): پیشوا و راهنمای ترسایان و عالم آنان . قسیس (برهان) یادداشت مؤلف: . پیر، کاهن . شیخ ، کاهن (حاشیه ٔ برهان مصحح دکتر معین)
از چه سعید اوفتاد و از چه شقی شد
.زاهد محرابی و کشیش کنشتی
ناصرخسرو
کشیشان را کشش بینی و کوشش
به تعلیم چو من قسیس دانا
خاقانی
وین طرفه که موبدی گرفته ست
با یک دو کشیش رنگ کشخان
خاقانی
ز خارا بود دیری سال کرده
کشیشانی بدو در سالخورده
نظامی
قسیسی مست که کشیش می خوانند از نزدیک ... (جهانگشای جوینی)
حلقه گرد او چو زر گرد عریش
همچنانکه بت پرستان بر کشیش
مولوی
کشیشان هرگز نیازرده ز آب
بغلها چو مردار در آفتاب
سعدی
علی مفرد
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران آمریکا رهبر انقلاب شورای نگهبان انتخابات مجلس شورای اسلامی دولت حسین امیرعبداللهیان حجاب دولت سیزدهم جنگ حسن روحانی
هواشناسی شهرداری تهران سلامت سیل قتل تهران فضای مجازی آموزش و پرورش سازمان هواشناسی باران سامانه بارشی شهرداری
قیمت دلار قیمت خودرو خودرو قیمت طلا بانک مرکزی ایران خودرو بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان مسکن تورم یارانه
محمدعلی علومی برنارد هیل تئاتر تلویزیون نمایشگاه کتاب سینمای ایران مسعود اسکویی دفاع مقدس صدا و سیما موسیقی سینما مهران غفوریان
دانش بنیان
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین غزه حماس جنگ غزه روسیه اوکراین طوفان الاقصی نوار غزه نتانیاهو ایالات متحده آمریکا
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر نساجی جواد نکونام رئال مادرید سپاهان لیگ برتر ایران بازی بارسلونا لیگ برتر انگلیس
اپل اینستاگرام آیفون مایکروسافت باتری گوگل سامسونگ
سازمان غذا و دارو رژیم غذایی کاهش وزن بیمه توت فرنگی سیگار فشار خون اعتماد به نفس