قلعه‌ای با راهروهای نهانی

در گذشته رسم بر این بود که دور شهر برج و بارویی می‌ساختند تا حافظ شهروندان باشد. این کهن‌دژها عموما پیش از اسلام و بر بالای بلندی ساخته می‌شدند تا احاطه و اشراف نگهبانان بر اطراف بیشتر شود.

در گذشته رسم بر این بود که دور شهر برج و بارویی می‌ساختند تا حافظ شهروندان باشد. این کهن‌دژها عموما پیش از اسلام و بر بالای بلندی ساخته می‌شدند تا احاطه و اشراف نگهبانان بر اطراف بیشتر شود.

نارین قلعه میبد نیز یکی از این کهن‌دژهاست. درباره زمان ساخت این دژ سخنان بسیار گفته شده، به عنوان مثال محمد شبانکاره‌ای آن را همان «دژ سفید» شاهنامه خوانده یا احمد کاتب نارین قلعه را به سلیمان نبی نسبت داده است. اما آنچه مشهود است قدمت بالای این اثر است که در گذر ایام گرچه صدمه فراوان دیده اما هنوز پابرجا است. نارین قلعه که در جنوب شرقی میبد بر فراز تپه‌ای قرار گرفته در پنج طبقه ساخته شده است. این طبقه‌ها از هم جدا نیستند و بخش‌های بالا و پایین آن را چند دربند از هم جدا می‌کردند. تمام سازه‌های موجود در این دژ باستانی از خشت و گل ساخته شده و ساخت دیوارها نیز به صورت چینه یا خشت وگلی بوده است که گاه از ترکیبی از آنها بهره گرفته‌اند. بخش اصلی این دژ شامل قسمت فوقانی است که در گذر ایام بارها تعمیر و مرمت شده و در آن از خشت استفاده کرده‌اند. در دالان اصلی این قلعه برج نگهبانی و سایر تاسیسات دفاعی تعبیه شده است که از آن برای حفاظت استفاده می‌شده است.

در این بخش علاوه بر روزنه‌هایی برای تیراندازی و دیده‌بانی سوراخ‌های عمودی نیز به چشم می‌خورد که در آن پاسداران و دژبانان با فرو ریختن روغن یا آب داغ و آتش بر سر مهاجمان از قلعه خویش محافظت می‌کردند. علاوه بر این نارین قلعه دارای راهروهای پنهانی نیز هست که هنوز پژوهش‌های جامعی در مورد آنها انجام‌نشده است. این راهروهای زیرزمینی محلی برای ارتباط پنهانی و تامین نیازها به ویژه در زمان جنگ و گریز بوده است که نشان از حساسیت اقتصادی و اجتماعی این شهر دارد. اگر گذارتان به یزد خورد، در میبد سری هم به نارین قلعه بزنید، به‌ویژه در پاییز که بهترین زمان برای گردشگری در این منطقه است.

زهرا آزموده