نی و حسن ناهید

نای در زبان پهلوی بصورت "ناز" (naz) و در زبان عربی به صورت "النای" آمده و در اشعار شعرای بسیاری به آن اشاره شده است.
نی از ساده ترین و طبیعی ترین سازهای موسیقی بادی است که با روییدن …

نای در زبان پهلوی بصورت "ناز" (naz) و در زبان عربی به صورت "النای" آمده و در اشعار شعرای بسیاری به آن اشاره شده است.

نی از ساده ترین و طبیعی ترین سازهای موسیقی بادی است که با روییدن در نیستان از زمین همواره به آسانی در دسترس انسان بوده و با مختصر تصرفی و ایجاد سوراخ در آن قابل استفاده است. در دوره های مختلف نی را سرمشق قرار داده و از روی آن سازهای بادی مختلف بوجود آورده اند.

در ایران مشهورترین نای، "نی هفت بند" است که بصورت عمودی نواخته میشود و تا آنجایی که میدانیم نواختن نی به این صورت، که بی زبانه است و بصورت عمودی لای دو دندان قرار میگیرد و صداهای رنگارنگ از آن استخراج میشود مختص ایرانیان است.

نای بخاطر صدای مخصوص و بسیار متنفذش در مجامع متصوفه و عرفا دارای ارج و قرب خاصی است و مولانا جلال الدین رومی به آن اشارتهای فراوانی دارد. در موسیقی نواحی ایران انواع نای استفاده می شود و به باور خیلی نی هفت بند کامل ترین نای هاست.

نی هفت بند مناسبترین نای برای نواختن موسیقی ردیفی است که از بوته نی ساخته میشود، هفت بند آن شش سوراخ دارد که پنج تای آن در روی سطح استوانه و دیگری در پشت تعبیه شده است.

ساز نی مصداق کامل "سهل ممتنع" که در عین سادگی از دشوارترین سازهاست.

این ساز پر رمزو راز به وسیله سلاله ای معتبر از استاد به شاگرد تحویل و تا به امروز حفظ و حراست گردیده و نوازندگان قابل ملاحظه ای در نسل امروز فعالند که در دانشگاه ها و هنرستان ها و آموزشگاه ها مشغول تربیت استادان آینده این ساز میباشند.

حسن ناهید استاد و صاحب سبک معتبر و نامداری که زمان قاجار سر سلسله و "مکتب دار" نی بوده و و اصول بی بدیلی را بنا نهاد نایب اسدالله اصفهانی استاد مسلم نی است که در اواخر عصر قاجار میزیسته و حتی نوازندگان کنونی نی از دست پروردگان و تربیت شدگان آن مکتبند.

از سخنان قصار او چنین روایت است که گفته: " من نی را از اغل گوسفندان به دربار پادشاه برده ام"

یکی از شاگردان معتبر ایشان استاد مهدی نوایی که به استادی در نوازندگی نی شهرت بسزائی دارد. از شاگردان مهم و صاحب نام ایشام استاد حسن کسائی است که نی را بامهارت و قدرت و سلیقه مخصوص به خود مینوازد. و بالاخره از شاگردان معتبر استاد کسایی که گرد همایی و نکوداشت امروز به مناسبت تجلیل از ایشان ترتیب داده شده است، استاد حسن ناهید است.

حسن ناهید از فعال ترین و چیره دست ترین نوازندگان نی در ایران است. او نه تنها در ایران بلکه در خارج از کشور نیز از محبوبیت خاصی برخوردار است.

حسن ناهید با ایجاد هرگونه تحول در ساختار کنونی نی مخالف بوده و می گوید در کنسرتهایی که در سایر کشورها به اجرا پرداخته ام نوازندگانی که با ساز بادی آشنا هستند از سادگی نی حیرت کرده و از صدای ان همراه با لذت در تعجب بوده اند.

اگر ما در ساز نی دگرگونی ایجاد کنیم سازی شبیه به فلوت ناقص ایجاد کرده ایم.

حسن ناهید شصت و دومین بهار زندگی را تجربه کرده و همکار صمیمی و مهربان دانشگاهی ماست.

انسانی با اخلاق و فداکار در امر تدریس بوده و هنرمندی متواضع و فروتن در گروهنوازیست.