تلمود (تورات شفاهی)

از زمان نزول تورات به حضرت موسی همراه با فرامین مختلف بیان شده در متن تورات، نحوه اجرای آن دستورات و سنت‏ها، به صورت شفاهی به بنی‏اسرائیل توسط آن حضرت آموزش داده شد که تورات …

از زمان نزول تورات به حضرت موسی همراه با فرامین مختلف بیان شده در متن تورات، نحوه اجرای آن دستورات و سنت‏ها، به صورت شفاهی به بنی‏اسرائیل توسط آن حضرت آموزش داده شد که تورات شفاهی یا هلاخا نام گرفت. زیرا در بسیاری از موارد، خداوند در تورات – کتبی – دستوری می‏دهد، اما نحوه انجام دادن آن را به طور صریح بیان نمی‏کند. مثلاً در تورات گفته می‏شود: همانطور که به تو دستور دادم ذبح کن ... اما چگونگی انجام ذبح، شرایط فرد ذابح، محل ذبح و ... به وضوح بیان نمی‏شود. نحوه صحیح اجرای دستورات خداوند را حضرت موسی طی چهل سال به بنی‏اسرائیل آموزش داد که این آموزه‏ها به صورت شفاهی، سینه به سینه از استاد به شاگرد یا از پدر به فرزند منتقل می‏گردید تا اینکه پس از ویرانی معبد دوم بیت‏المقدس و پراکندگی یهودیان و سختی در این نحوه آموزش در حدود ۱۸۰۰ سال پیش تورات شفاهی توسط دانشمندی بزرگ ربی یهودا هناسی با همکاری بسیاری از علمای زمانه در شش جلد شامل ۶۳ رساله به نام میشنا جمع ‏آوری گردید.

میشنا طوری تنظیم نشده بود که بتواند به تمام پرسشهای عامه مردم درباره قوانین دین یهود پاسخ قطعی بدهد، بلکه ‎برای آن تدوین شد تا کمکی جهت دانشمندان یهود به هنگام تصمیم‌‌گیری و صدور فتوا درباره یک مسئله دینی باشد.

این مجموعه، قوانین و نتیجه بحثهای دانشمندان را به صورت کوتاه، مختصر، مفید و بدون ذکر استدلال و اثبات آنها بیان می‌‌کند. بنابراین به زودی پس از تدوین میشنا، گردآوری تفسیرهایی که حاوی توضیح مطالب میشنا و اثبات قوانین آن با استفاده از آیات تـورای کتبی بودند، در دانشگاههای دینی آن زمان شروع شد و سرانجام، کتابی به نام گمارا- Gemara - مکمل) در دسترس دانش‌‌پژوهان قرار گرفت. مؤلفان گمارا را امورا (E-mora- توضیح دهنده یا مفسر) می‌‌گویند.

به مجموعه میشنا و گمارا، تلمود گفته می‌‌شود که به معنای آموزش و تعلیم است. دو نوع تلمود وجود دارد:

۱. تلمود یروشلمی (Ye-Ro-Shalmi- اورشلیمی) که در مدتی کمتر از ۱۰۰ سال پس از تدوین میشنا در بیت‌‌المقدس (اورشلیم) تدوین شد.

۲. تلمود بابلی ‎(Ba-Beli)‎ که نزدیک دو قرن پس از تلمود یروشلمی و در حدود ۱۵۰۰ سال پیش (۴۲۶۰ عبری) راو آشه (Rav-A-she) و راوینا در۳۷ جلد در بابِل و ایران گردآوری و تألیف کردند. تلمود بابلی مفصل‌تر و در بحث‏ها، غنی‌‌تر از تلمود یروشلمی‌‌است، بنابراین بیشتر مورد مطالعه قرار می‌‌گیرد.

با تألیف تلمود، مطالب تـورای شفاهی که از زمان حضرت موسی، پیامبران و رهبران مذهبی یهود، آن را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده بودند، تدوین گشت و احتمال نابودی و فراموش شدن آنها از میان رفت.