افغانستان ومعضل مواد مخدر

درهرسال روزی به عنوان روز مبارزه بامواد مخدر نام گذاری شده است, دراین روز کار نامه مبارزاتی حکومت ها, سازمان ها واداره های مختلف دست اندرکار امر مبارزه با مواد مخدر ارزیابی می شود, پیروزی وشکست آنان مورد سنجش قرار می گیرد, نقطه های قوت وضعف شان برملا می گردد وراهبردهای جدیدی روی دست گرفته می شود, اما علی رغم این همه تدابیر ومصارف هنگفت درجهان نه کشت وتولید مواد مخدرکاهش یافته است ونه تقاضای جهانی نقصان پذیرفته است

درهرسال روزی به عنوان روز مبارزه بامواد مخدر نام‌گذاری شده است، دراین روز کار نامه مبارزاتی حکومت ها، سازمان ها واداره های مختلف دست اندرکار امر مبارزه با مواد مخدر ارزیابی می‌شود، پیروزی وشکست آنان مورد سنجش قرار می‌گیرد، نقطه‌های قوت وضعف شان برملا می‌گردد وراهبردهای جدیدی روی دست گرفته می‌شود، اما علی رغم این همه تدابیر ومصارف هنگفت درجهان نه کشت وتولید مواد مخدرکاهش یافته است ونه تقاضای جهانی نقصان پذیرفته است.

درافغانستان نیز ازاین روز تجلیل می‌شود، اما امسال این روز درحالی گرامی داشته شدکه کارنامه حکومت افغانستان سیاه وکدر بود واعمالنامه حکومت ازسوی خداوندان مبارزه بامواد مخدر به دست چپ حکومت سپرده شده است وکارشناسان معتقد اند که بیش ازنود درصد مواد مخدر جهان در افغانستان کشت وتولید می‌شود وبعدازپنج سال تلاش درراه محو ونابودی مواد مخدرمتأسفانه هیچ نتیجه قابل قبول ومثبتی درکارنامه حکومت افغانستان به ثبت نرسیده است.

ناکامی ها باعث گردیده که فرافگنی ها شدت یابد، حکومت افغانستان ضعف ها وناکامی های خود را به نیروهای بین‌المللی نسبت دهد، ومجامع بین‌المللی نیز حکومت افغانستان را مقصر بداند که جدیت لازم را به کار نه بسته است، تاکشت وتولید مواد مخدر کاهش یابد. اما علت یاعلل شکست حکومت افغانستان ونیروهای متحد حکومت درامر مبارزه با مواد مخدر چیست؟

۱) عدم جدیت حکومت ومتحدان آن؛ بررغم شعارهایی که داده می‌شود وتبلیغاتی که صورت می‌گیرد، عمل ها متناسب باشعارها نیست نه حکومت افغانستان دراین کار جدی است ونه هم مجامع بین‌المللی؛ مبارزه با مواد مخدر بسیار شباهت به مبارزه برضد طالبان دارد وبعد از پنج سال واندی تلاش، نه تنها فعالیت طالبان کاهش نیافته که خیلی قدرتمندتر ازگذشته شده است، علت اساسی آنست که حکومت افغانستان وخصوصاً مجامع بین‌المللی؛ جدیت وارد نشده اند و در راه ریشه کنی تروریستان برنیامده اند، لذا تلاش ها ناکام شده است، مبارزه بامواد مخدر نیز شباهت به مبارزه ضد تروریسم پیدا کرده است، شعار فراوان داده می‌شود، اما عمل کم تر صورت می‌گیرد.

۲) نبودن کشت بدیل؛ جایگزین نشدن کشت بدیل نیز می‌تواند یکی از علت های اصرار واستمرار کشت تریاک درافغانستان باشد شعارهایی دراین راستا داده شده است، بدیل هایی درنظرگرفته شده اما بعداز مدتی مقامات دولت خود اعلام کرده اند که کشت های بدیل متناسب با موقعیت افغانستان نیست این شعارهای بدون عمل باعث گشته است که اعتماد مردم نیز ازحکومت سلب شود به گفته‌های دولت اعتماد نکنند وبه کارخود ادامه دهند.

۳) فقر؛ فقر، بیکاری مردم نیز می‌تواند یکی علت های دیگر باشد، بازهم درایجاد کار واشتغال کارنامه حکومت افغانستان سیاه است، وعده های بازسازی ونوسازی حکومت تحقق نمی یابد، ومردم آینده ای درخشانی را برای خود نمی بینند.

لذا می کوشند ازهر طرق ممکن به زندگی خویش ادامه دهند یکی از راه های سهل الوصــول کشت مواد مخدر است که مردم مبـــادرت به آن می‌کنند.

۴) نبود امنیت ؛ یکی ازعلــت های دیگر است که بازهم دولت افغانستان درتامین آن ناکام بوده است، گفته می‌شود که درولایت های شمالی کشور کشت مواد مخدر کاهش یافته است، اما نقصان وکمبود آن در ولایت های جنوب کشور جبران شده است ومناطق تحت کنترول طالبان افزایش چشم گیری یافته است. ازسوی دیگر طالبان درهرجا تسلط یافته اند مردم را ملزم به کشت موادمخدر وحتا تهدید به مرگ کرده است تامردم مبادرت به کشت تریاک نمایند، بنابراین هیچ دور از انتظار نیست که حامیان مرگ وکشتار ازهرراه ممکن برای بقا ودوام خویش دست به عمل زنند ومردم را قربانی مطامع وزندگی مزلت بار خود نمایند، همانگونه که فرزند شش ساله این مردم را وادار به حمله انتحاری می‌کنند، کشت مواد مخدر نیز همان تشویق کردن به مردن است، مردنی که بدون ریختن خون انجام می‌شود.

۵) عدم اعتماد میان مردم وحکومت؛ دراین چندسال وعده های مختلفی از سوی حکومت درراه بازسازی وبهبود وضعیت اقتصاد ومعیشت مردم داده شده است، اما همین وعده ها کم تر عملی شده است، همین بی عملی حکومت سبب آن شده است که اعتماد میان مردم وحکومت ازمیان برود ومردم به کارهایی که لازم می بینند بپردازند ونقش دولت را درسرنوشت وآینده خود کم رنگ وحتا بی رنگ احساس کنند وحتا این بی اعتمادی را می‌توان درسطح عمیق تر آن شاهد بود، آن این که مردم افغانستان دردینداری وسنتی بودن شهره اند ولیکن دیده شده است که فتاوای علمای دینی مبنی بر ضد شرع خواندن کشت وتولید مواد مخدر راه به جایی نبرده است، این امرمی رساند که اعتماد مردم نه تنها نسبت به دولت کاهش یافته است که نسبت به مراجع دینی واجتماعی نیز کاهش یافته است، این فضا می‌تواند آسیب های جدی را هم برمردم وهم برحکومت وارد آورد.

۶) وجودلابی ها در دولت؛ وجود لابی های قدرت مند وپرنفوذ دردستگاه های دولتی یکی ازعلت تداوم واستمرار کشت تریاک درکشور است حدود پنج سال پیش که کارمبارزه بامواد مخدر دررأس برنامه ها دولت قرارگرفت. این شایعه وجود داشت (و دارد) که لابی های نیرومند درداخل دستگاه دولت وجود دارد که از کشت مواد مخدرنفع می برند ومقامات دولتی نیز اذعان کرده اند، ولیکن برغم گذر زمان آن نام ها افشا نشده است وحتاگفته می‌شود که آن نیروها چنان ریشه دار ونیرومندند که افشای نام شان برای دولت هزینه بر است لذا دولت افغانستان مانند خیلی ازمصلحت های بی پایه ی دیگر مراعات این مصلحت رانیز جزیی ازاصول ووظایف حکومت قبول کرده است، لذا ازذکر نام وبه محاکمه کشاندن آنان ابا می ورزند. به هرحال کشت تریاک بنابر علل وعواملی که برشمردیم وعلت های فراوان دیگر هم چنان درافغانستان ادامه دارد، وتاحکومت گام های متین تر واستوارتری درراه بهبود امنیت ومعیشت مردم برندارد، وفضای اعتماد میان مردم ودولت ایجاد نشود، ومردم به ضرر وزیان های جسمی وروحی که ازکشت مواد افیونی متوجه شان می‌شود آگاهی نیابند. روند کشت ادامه خواهند یافت مردم افغانستان ودنیا باچالش های جدی مواجه خواهند بود.

شمس الله جاوید