باورهای نادرست درباره تنظیم خانواده

یادم می آید زمانی که کارورز بخش بهداشت بودیم, بهورزها از خاطرات خود درباره آموزش تنظیم خانواده به افراد مختلف می گفتند

یادم می‌آید زمانی که کارورز بخش بهداشت بودیم، بهورزها از خاطرات خود درباره آموزش تنظیم خانواده به افراد مختلف می‌گفتند. نکات زیادی در صحبت‌های آنان نهفته بود که یکی از مهم‌ترین آنها موضوع استفاده نادرست یا استفاده نکردن از کاندوم بود؛ موضوعی که برمی‌گشت به باورهای نادرست افراد درباره این وسیله پیشگیری. اما هنوز هم این باورها به‌خصوص در بعضی جوانان وجود دارد که به چند مورد اشاره می‌کنیم. در ضمن چند سوال هم از آقای دکتر محمدرضا رزاقی، جراح و متخصص اورولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پرسیده‌ایم که می‌خوانید...

▪ در چه صورتی استفاده از کاندوم در پیشگیری از بارداری موثرتر است؟

کلا کاندوم‌های مردانه در صورتی که درست استفاده شوند، موثر هستند. وقتی در هر عمل زناشویی به درستی و به صورت مداوم استفاده شوند، فقط دو زن از هر صد زن که همسرشان از کاندوم استفاده می‌کنند، ممکن است در سال نخست استفاده، باردار شوند. به هر حال تعداد زیادی از مردم در هر مقاربت از کاندوم استفاده نمی‌کنند یا به طرز صحیح استفاده نمی‌کنند.

▪ تاثیر حفاظتی کاندوم‌ در مقابل عفونت ایدز(اچ‌آی‌وی) چقدر است؟

به طور میانگین، کاندوم‌ها ۸۰ تا ۹۵ درصد در صورتی که به طور صحیح استفاده شوند، در پیشگیری از عفونت اچ‌آی‌وی موثرند. یعنی کاندوم‌ها می‌توانند ۸۰ تا ۹۵ درصد از انتقال اچ‌آی‌وی جلوگیری کنند. احتمال اینکه شخصی که در معرض ویروس اچ‌آی‌وی قرار می‌گیرد، عفونی شود، می‌تواند خیلی زیاد باشد، این احتمال به مرحله‌ای از عفونت که یک فرد در آن قرار دارد بستگی دارد. در مراحل ابتدایی و انتهایی فاز، واگیری بیشتر است؛ مثلا این مهم است که شخص در معرض دیگر بیماری‌های منتقله از راه جنسی بوده است یا خیر.

▪ آیا استفاده گاه‌به‌گاه از کاندوم جهت پیشگیری از بیماری‌های منتقله جنسی پیشنهاد می‌شود؟

برای محافظت بهتر، کاندوم باید در هر عمل مقاربت استفاده شود. در بعضی از موارد می‌تواند هرچند وقت یک بار استفاده شود.

▪ آیا کاندوم‌های پلاستیکی برای پیشگیری از بیماری‌های منتقله جنسی از جمله اچ‌آی‌وی موثر هستند؟

بله، به نظر می‌رسد که پیشگیری کاندوم‌های پلاستیکی همانند حفاظت ایجاد شده توسط کاندوم‌های لاتکس باشد. اما در مورد آنها به‌طور کامل مطالعه نشده است. اداره غذا و داروی ایالات‌متحده توصیه کرده که کاندوم‌هایی که از پلاستیک ساخته و استفاده می‌شوند برای جلوگیری از عفونت‌های منتقله از راه تماس جنسی از جمله اچ‌آی‌وی فقط در صورتی که شخص نمی‌تواند از کاندوم لاتکس استفاده کند، مصرف شوند. کاندوم‌هایی که از پوست حیواناتی همچون پوست بره ساخته می‌شوند، اثری بر جلوگیری از بیماری‌های منتقله از راه فعالیت زناشویی شامل اچ‌آی‌وی ندارند.

▪ لیز خوردن یا پارگی کاندوم حین مقاربت چقدر شایع است؟

به‌طور میانگین در حدود ۲ درصد کاندوم‌ها در طول مقاربت ممکن است پاره شده و یا لیز بخورند. دلیل عمده آن عدم استفاده صحیح از کاندوم است. مهم است که به افراد روش صحیح بازکردن، جاگذاری و خارج کردن کاندوم و همچنین اجتناب از کارهایی که خطر پاره شدن کاندوم را افزایش می‌دهد، یاد بدهیم.

▪ چه اقداماتی را زنان و مردان می‌توانند انجام دهند تا خطر بارداری و ابتلا به بیماری‌های منتقله طی فعالیت زناشویی در هنگامی‌که کاندوم لیز خورده یا پاره شده، کاهش یابد؟

اگر کاندوم لیز خورده و درآمده و خراب شده باشد، دادن قرص‌های ضدبارداری اورژانس می‌تواند خطر بارداری را کاهش دهد و تا حدودی خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله جنسی‌، به‌جز ایدز، به همین ترتیب کاهش می‌یابد. دوش واژینال خیلی در پیشگیری از بارداری موثر نیست و خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی و بیماری‌های التهابی لگن را افزایش می‌دهد.

● ۴ باور نادرست درباره یک روش پیشگیری

۱) کاندوم اثر ندارد.

۲) کاندوم تاثیر و کارکرد خیلی خوبی دارد به شرطی که به صورت صحیح و مداوم و مرتب از آن استفاده شود.

۳) کاندوم اغلب پاره می‌شود.

کمتر از ۲ درصد کاندوم‌ها پاره می‌شوند. از لیزکننده‌های روغنی استفاده نکنید. دو تا کاندوم را روی هم سوار نکنید و کاندوم‌هایی را که تاریخ مصرف‌شان سپری شده استفاده نکنید.

۴) ویروس اچ‌آی‌وی ۱۰۰ درصد از لایه کاندوم عبور می‌کند.

ویروس عامل ایدز می‌تواند از لایه کاندوم نفوذ کند. اما اگر جنس کاندوم از لاتکس باشد، خطر سرایت تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. تاکنون عمده‌ترین و موثرترین وسیله جلوگیری از آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی، کاندوم بوده است. درست است که امکان نفوذ ویروس ایدز از لایه کاندوم هست ولی این نفوذ همیشه صورت نمی‌گیرد ولی استفاده نکردن از کاندوم باعث سرایت ۱۰۰ درصد می‌شود.

کاندوم‌ها به وسیلهHIV دچار آسیب می‌شوند و کاندوم‌ها سوراخ‌هایی دارند که به ویروس اجازه عبور می‌‌دهند.

واقعیت این است که تمام کاندوم‌هایی که در ایران توزیع می‌شوند از جنس پلی‌اورتان یا لاتکس است که حتی از تراوش آب به بیرون جلوگیری می‌کنند. ویروس‌ها بسیار بزرگ‌تر از مولکول‌های آب هستند و ممکن نیست بتوانند از چنین سدی عبور کنند.