معمای القاعده و اسرائیل

چرا «القاعده» تاکنون حتی یک عملیات علیه اسرائیل انجام نداده است این اقدام با وجود آن همه آه و ناله یی که رهبر «القاعده» اسامه بن لادن یا معاونش ایمن الظواهری نسبت به فلسطین ابراز می دارند چه معنایی می تواند داشته باشد

چرا «القاعده» تاکنون حتی یک عملیات علیه اسرائیل انجام نداده است. این اقدام با وجود آن همه آه و ناله یی که رهبر «القاعده» اسامه بن لادن یا معاونش ایمن الظواهری نسبت به فلسطین ابراز می دارند چه معنایی می تواند داشته باشد؟ تا امروز یعنی از زمان ظهور سازمان «القاعده» و هم پیمانی بن لادن و الظواهری در کوه های هندوکش و امضای توافقنامه جهاد علیه یهود و هم پیمانانشان در ۱۹۹۸، القاعده علیه همه کس اقدام به عملیات تروریستی کرده است جز اسرائیل، راز غیبت القاعده از میدان جهاد در فلسطین چیست؟ چرا القاعده حتی برای یک بار هم که شده دست به عملیاتی نمی زند که اهدافی را در داخل اسرائیل یا خارج از آن هدف قرار دهد؟ معنای این حرف تحریک القاعده برای انجام عملیات تروریستی بیشتر در منطقه یا جهان نیست بلکه منظور این است که چگونه کسی که حتی یک عملیات بر ضد اسرائیل انجام نداده، می تواند فتوا صادر کند و فلسطینی های واقعی را که سال ها است با ابزارهای گوناگون از جنگ گرفته تا گفت وگوهای صلح می کوشند سرزمین خود را پس بگیرند، خائن معرفی کند. یک بیننده یا خواننده چگونه می تواند بپذیرد کسی که هیچ کاری برای فلسطین نکرده، با چنین روشی فتوای خیانت صادر کند؟ در آخرین نوار پخش شده از سلسله نوارهای صوتی القاعده در شبکه تلویزیونی «الجزیره» دیدیم که الظواهری ظاهر شد و تمام دولت های شرکت کننده در کنفرانس آناپولیس را به مزدوری و فروختن فلسطین متهم ساخت. مشکل در الظواهری یا حتی گفتمان «القاعده» نیست. مشکل در این هرج و مرج کلامی است که تمام کشورهای خاورمیانه را فرا گرفته است، به گونه یی که نمی توانیم بین زبان القاعده و زبان بعضی از افراد یا رسانه ها تفکیک قائل شویم. چگونه فردی یا نهادی یا موسسه یی رسانه یی خود را مخالف «القاعده» معرفی می کند و در همان حال از همان واژه ها و زبان بهره می گیرد؟ پخش نواری از الظواهری ایرادی ندارد اما باید ارزش خبری چنین کاری سنجیده شود و موضوع به دقت مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال این پذیرفتنی نخواهد بود که یک شبکه تلویزیونی که خود را طرفدار خلاقیت و راستی و برتری می داند در خبری از بیروت خبرنگارش بگوید؛ «عملیات ترور فرانسوا الحاج به وسیله اتومبیلی صورت گرفت که چهل و هشت ساعت پیش خریداری شده بود.» چه کسی آن را خریداری و چه کسی فروخته است؟ آیا در لبنان هیچ موسسه یی نیست که خرید و فروش اتومبیل ها را ثبت کند. کاوش در این امور وظیفه رسانه های جدی است. اما وقتی خبر بر مبنای یک فعل مجهول بنا می شود این در واقع به معنای گمراه کردن شنونده یا بیننده است و معنای کار رسانه یی نمی دهد. اکثر کانال های ماهواره یی عربی در برخورد با موضوع القاعده از همین شیوه استفاده می کنند. آیا این رسانه ها زمانی که نوار سخنان الظواهری را پخش می کنند که در آن دولت ها را به خیانت و فروختن فلسطین متهم می کند، نمی توانند برای مثال و برای ایجاد توازن، عملکرد این گروه را در رابطه با فلسطین نشان دهند تا معلوم شود در راه جهاد برای فلسطین چه کرده اند؟ یا حداقل مطالبی درباره شخصیت الظواهری و میزان ارتباط او با مساله فلسطین را در معرض قضاوت بینندگان خود بگذارند. چون این چیزی که او امروزه می گوید نشان دهنده تغییری در شخصیت اوست. آیا این تغییر از زمان الحاق او به القاعده پیش آمده یا از همان ابتدا جزء تکوین فکری او در سازمان الجهاد مصر بوده است؟ نکته جالب توجه حکایت تحلیلگران و مفسرانی است که به این کانال ها دعوت می شوند تا در این باره توضیح دهند. آنها هم از همان لحن و واژه هایی استفاده می کنند که الظواهری استفاده می کند. همان جملات و توصیفات را به کار می برند و با گفتمانی شبیه او این قضایا را بررسی می کنند. این مسائل به نحوی پخش می شود و همه را متهم می سازد که گویی اگر همه ما گفتمان القاعده را نپذیریم خیانتکار خواهیم بود.اگر ما خواهان برقراری صلح و ثبات در این منطقه پرتنش جهان هستیم، این سادگی سیاسی خواهد بود که هنگام صحبت کردن از قضایای مربوط به جنگ و صلح از گفتمان القاعده استفاده کنیم.

صلح احتیاج به مردمانی دارد که از آن حمایت کنند، حال آنکه گفتمان الظواهری و افراد مشابه او در جهت فتنه انگیزی و برخلاف روند صلح است. اینگونه برخوردها کسانی را دچار معضل می کند که می کوشند آینده سیاسی را به طرف ثبات هدایت کنند. در چنین فضایی وارد کردن گفتمان القاعده بدون تفکیک آن، در واقع آشفته کردن اذهان است. آیا وقت آن نرسیده که اینگونه رسانه ها احساس مسوولیت کنند؟ امروزه دیگر زمان آن رسیده است که همه بدانند القاعده یک گروه تروریستی افراطی است. القاعده و الظواهری تا امروز هیچ قدمی برای فلسطین برنداشته اند جز اینکه به شکل روزمره نوارهایی سیاسی تولید کنند که در تلویزیون ها پخش شود؛ مبارزه یی ارزان که هیچ هزینه یی برای القاعده ندارد. چگونه می توان تصور کرد که رسانه های وابسته به یک دولت سیاست های القاعده را ترویج کنند و طوری وانمود کنند که برای مبارزه با امریکا و اسرائیل باید دست به دامن القاعده شد. پس چه کسی می خواهد به این پرسش های اساسی پاسخ دهد که القاعده طی این چند سال چه کرده است؟ آیا کشتن افراد بیگانه در الجزایر مبارزه با امریکا است. آیا سربریدن عراقی ها در این کشور مبارزه با امریکا معنی می دهد. چرا القاعده با امریکایی ها در افغانستان مقابله نمی کند و از همه مهم تر اینکه چرا القاعده تا این لحظه دست به یک عملیات بر ضد اسرائیل نزده است. این معمایی است که هیچ کس از آن رازگشایی نمی کند و هر کس به این پرسش پاسخ دهد باید سپاسگزار او بود.

مامون فندی

منبع؛ الشرق الاوسط