کیهانشناسی؛ بازگشتی به آغاز جهان

بهرام مبشر یکی از کیهان‌شناسان مشهور ایرانی در جهان است. آقای مبشر، عضو عالی مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی هابل و نماینده سازمان فضایی اروپا (ESA) در ناساست.
او عضو گروهی است که توانستند …

بهرام مبشر یکی از کیهان‌شناسان مشهور ایرانی در جهان است. آقای مبشر، عضو عالی مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی هابل و نماینده سازمان فضایی اروپا (ESA) در ناساست.

او عضو گروهی است که توانستند موقعیت تغییر کهکشان‌های کوچک را به تصویر بکشند.

این محقق و کیهان شناس ۵۲ ساله، مدت هاست که در آمریکا زندگی می‌کند و برای برنامه‌های مختلف علمی و سخنرانی در کنفرانس‌ها، تقریبا به شکل مرتب به ایران سفر می‌کند.

بهرام مبشر، کیهان‌شناس درباره آخرین تحقیقات او به عنوان نماینده سازمان فضایی اروپا می‌گوید:

- کارهای مختلفی انجام می‌دهند، از جمله جستجو برای دورترین کهکشان‌هایی که در دنیا وجود دارد. ما از روی آن فرماسیون، کهکشان‌ها را مطالعه می‌کنیم و اینکه این کهکشان‌ها چطور پیدا شده‌اند، فرم گرفته‌اند، تغییر کرده‌اند و به صورتی رسیده‌اند که امروز می‌توانیم آنها را به آن شکل مشاهده کنیم.

آخرین کهکشان‌هایی که شما در دورترین نقطه شما پیدا کرده‌اید، کدام بوده و در چه زمانی بوده است؟

- ما هر چه دورتر به جهان نگاه کنیم، درحقیقت در زمان به عقب بازگشته‌ایم. در نتیجه اگر کهکشانی را پیدا کنید که متعلق به ۱۲ میلیارد سال پیش بوده است، در واقع ۱۲ میلیارد سال نوری با ما فاصله دارد.

حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون سال بعد از پیداش جهان و واقعه بیگ بنگ ( به فارسی مه بانگ یا انفجار بزرگ) آن کهکشان عمر پیدا کرده، و این یکی از دورترین کهکشان‌هایی است که تا کنون پیدا شده است.

با تلسکوپ‌های تازه و تکنولوژی به‌روزی که شما استفاده می‌کنید، آیا کشف کهکشان‌های تازه همچنان ادامه دارد؟ آیا ممکن است برای کشف کهکشان‌های جدیدتری مجبور باشید مدتی منتظر تلسکوپ‌های تازه‌تر بمانید؟

- این کشف‌ها همچنان ادامه دارد. شما هنوز هم می‌توانید کهکشان‌های تازه را پیدا کنید، منتها اینها همگی روزنه‌هایی هستند برای کهکشان‌هایی که در فواصل دورتری وجود دارند.

این که صد در صد بتوانید ثابت کنید که این کهکشان‌ها در جهان وجود دارند، کار مشکلی است؛ پیشرفت در این جا بسیار کند صورت می‌گیرد.

این پیشرفت‌ها نیاز به تلسکوپ‌های بزرگتری دارد. ما در حال حاضر از تلسکوپ‌های بسیار بزرگتری به نسبت گذشته، مانند تلسکوپ هابل استفاده می کنیم که در فضا هستند. تلسکوپ‌هایی که قطرشان حدود ۱۰ متر است.

احتمالا در طول چهار یا پنج سال آینده باز هم تلسکوپ‌های تازه‌ای به فضا پرتاب می‌شوند، تلسکوپ‌هایی که می‌توانند خیلی عمیق‌تر به جهان نگاه کنند و ما به این وسیله ثابت می‌کنیم که واقعا کهکشان‌ها همانقدرند که ما در تخیلمان فکر می‌کنیم و آن را دقیقا اندازه می‌گیریم.

اصولا این نوع تحقیقات و بررسی فعل و انفعالات کهکشان‌ها چه تاثیری در زندگی معمول مردم می‌تواند داشته باشد؟

- در زندگی معمولی و روزمره مردم تاثیری ندارد. اما کاری می‌کند که فرهنگ علمی جدیدی به مردم هدیه شود.

این سوال همیشه برای بشر مطرح بوده است که ما از کجا آمده‌ایم؟ اینجا چه می‌کنیم؟ آسمان‌ها چگونه به وجود آمده‌اند؟ این سوال‌ها و صدها سوال دیگری که بشر دائما به آنها فکر می‌کرده و قوی‌ترین مغزهای انسانی را به خودش مشغول کرده است. ما الان در موقعیتی هستیم که بتوانیم به این سوالات پاسخ دهیم. بنابر این در واقع پاسخ به این سوالات تاثیرغیر مستقیمی بر زندگی مردم می‌گذارد و در واقع یک نوع پاسخگویی به سوالات فلسفی انسان است؟

- مقداری از آن پاسخگویی به سوالات فلسفی انسان است و مقداری هم بشر را به تفکر وا می‌دارد. باعث می‌شود که بشر به مسائل مهمتر که همان مسائل عالم وجود است، فکر کند.

تصور کنید علم کیهان‌شناسی، جزوی از فلسفه وجود بود که امروز از فلسفه جدا شده و به علمی مستقل تبدیل شده است. ما دقیقا می‌توانیم محابسات کیهانی را اندازه‌گیری کنیم، دقیقا می‌توانیم ببینم که چند ثانیه بعد از پیدایش جهان چه اتفاقی رخ داده است.

می توانیم بفهمیم که آینده جهان به کجا می‌رسد. می‌توانیم این را پیش‌بینی کنیم که چه به سر بشر خواهد آمد. می توانیم کهکشان‌ها را در حالت به وجود آمدن ببینیم. این کاری است که ما در حال انجام آنیم.