نقش موثر ماهی در پیشگیری از کمبود ید، به مناسبت هفته جهانی تیروئید

به دلیل فواید غذایی آبزیان بسیاری از کشور‌ها در جهت افزایش سهم آبزیان در سبد غذایی مردم برنامه ریزی نموده‌اند.

به مناسبت هفته جهانی تیروئید سوم تا دهم خرداد

تغییر الگوی بیماری‌ها و عوامل مرگ و میر در جوامع امروزی نشان می‌دهد که بیماری‌های غیرواگیردار که ناشی از سبک زندگی و رفتار‌ها و عادات غذایی و غیر غذایی هستند نقش کلیدی در بروز چنین بیماری‌ها و عوارض ناشی از آنها دارند. بروز سکته‌های قلبی و گرفتگی عروق و همچنین تغییرات فشار خون از جمله عوارضی است که می‌توان با کمک اصلاح شیوه‌های تغذیه‌ای آنها را مهار و کنترل کرد. علاوه بر این موارد نقش موثر مصرف آبزیان در جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها و اثرات درمانی آن توسط بسیاری از مراکز علمی و تحقیقاتی جهان مورد تائید قرار گرفته است. البته هنگامی که صحبت از اثرات مصرف ماهی بر سلامتی می‌شود قطعا مقصود ماهی سالم و باکیفیت و عاری از هرگونه مواد آلاینده و باقی مانده‌هایی است که ورود آن‌ها به بدن انسان مخاطرات اساسی در پی خواهد داشت و لزوم کنترل و پایش کیفی و ایمنی محصولات شیلاتی را دو چندان می‌کند.

از جمله اثرات مثبت مصرف ماهی در سلامتی اثر آن بر کارکرد غده تیروئید و تضمین کارکرد سالم آن از طریق تامین عنصر ضروری ید است. غده تیرویید که غده‌ای پروانه‌ای شکل و کوچک است و در بخش جلویی گردن قرار دارد و با وجود کوچکی اندازه‌اش، نقش بسیار بزرگی در سلامت انسان دارد؛ به طوری که ترشح منظم هورمون‌های آن بسیاری از اعمال بدن ما را از میزان ضربان قلب گرفته تا ساختار پوست، تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. وقتی ترشح هورمون‌های تیروییدی از تعادل خارج می‌شوند، مبتلا به پرکاری یا کم‌کاری تیرویید خواهیم شد و از آنجا که کارکرد این غده بر عملکرد سایر دستگاه‌ها هم تأثیر می‌گذارد، ابتلا به این اختلالات با علایمی بسیاری همراه خواهد شد.

افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی باید رژیم خاصی داشته باشند. برخی از مواد غذایی، فعالیت این غده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی از مواد غذایی با عملکرد تیروئید تداخل دارند. البته مشکلات تیروئیدی تنها با پیروی از یک رژیم خاص قابل برطرف کردن نیستند اما پیروی از رژیم غذایی خاص بخش لازم در فرآیند درمانی آنهاست. اگر کم‌کاری ناشی از کمبود ید باشد، بهترین توصیه مصرف‌‌ همان نمک یددار است ولی منابع دیگر ید فرآورده‌های دریایی هستند ماهی‌ها علاوه بر ید مملو از اسیدهای چرب امگا۳ نیز هستند. ‌جالب است بدانید که وجود این نوع از اسید چرب به جذب ید هم کمک می‌کند؛ یعنی شما با خوردن ماهی با یک تیر، دو نشان می‌زنید!

وضعیت مصرف آبزیان و محصولات آن‌ها در کشور و مقایسه آن با جهان

به دلیل فواید غذایی آبزیان بسیاری از کشور‌ها در جهت افزایش سهم آبزیان در سبد غذایی مردم برنامه ریزی نموده‌اند لکن با وجود مزیت‌های فراوان سهم مصرف آبزیان و فراورده‌های شیلاتی در سبد غذایی خانوار در کشورمان کمتر از سایر منابع گوشتی دیگر است. آن چنان که میانگین سرانه مصرف آبزیان در دنیا در سال ۲۰۱۱میلادی ۸ /۱۸ کیلو گرم در حالیکه در ایران در‌‌‌‌ همان سال ۹ /۸ کیلوگرم گزارش شده است.

سهم پروتئین با منشاء آبزیان روزانه به مقدار ۲۳ /۳ گرم که تقریباً نصف میزان متوسط جهانی یعنی ۹/ ۵ گرم است. البته تلاش‌هایی در جهت کاهش این تفاوت طی سالیان اخیر در کشور صورت گرفته ولی این مقدار هنوز هم با متوسط جهانی فاصله بسیاری دارد.

افزایش سرانه مصرف آبزیان در یک جمعیت تابع عوامل مختلفی از قبیل تامین آبزی به مقدار کافی و با کیفیت مطلوب، قیمت مناسب، در دسترس قرار گرفتن، تبلیغات و فرهنگ سازی مناسب و تولید محصولات متنوع از آبزیان برای جوابگویی به نیاز‌های مصرف کنندگان با سلایق و خواسته‌های متفاوت است.