یکشنبه, ۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 26 January, 2025
زندگانی حضرت امام محمد باقر ع
● حضرت امام محمد باقر ( ع )
نام مبارك امام پنجم محمد بود . لقب آن حضرت باقر یا باقرالعلوم است ،بدین جهت كه : دریای دانش را شكافت و اسرار علوم را آشكارا ساخت . القاب دیگری مانند شاكر و صابر و هادی نیز برای آن حضرت ذكر كردهاند كه هریك باز گوینده صفتی از صفات آن امام بزرگوار بوده است .
كنیه امام " ابوجعفر " بود . مادرش فاطمه دختر امام حسن مجتبی ( ع ) است . بنابراین نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اكبر حضرت امام حسن ( ع ) و از سوی پدر به امام حسین ( ع ) میرسید . پدرش حضرت سیدالساجدین ، امام زین العابدین ، علی بن الحسین ( ع ) است .
تولد حضرت باقر ( ع ) در روز جمعه سوم ماه صفر سال ۵۷ هجری در مدینه
اتفاق افتاد . در واقعه جانگداز كربلا همراه پدر و در كنار جدش حضرت سید
الشهداء كودكی بود كه به چهارمین بهار زندگیش نزدیك میشد .
دوران امامت امام محمد باقر ( ع ) از سال ۹۵ هجری كه سال درگذشت امام زین العابدین ( ع ) است آغاز شد و تا سال ۱۱۴ ه . یعنی مدت ۱۹ سال و چند ماه ادامه داشته است . در دوره امامت امام محمد باقر ( ع ) و فرزندش امام جعفر صادق ( ع ) مسائلی مانند انقراض امویان و بر سر كار آمدن عباسیان و پیدا شدن مشاجرات سیاسی و ظهور سرداران و مدعیانی مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراسانیو دیگران مطرح است ، ترجمه كتابهای فلسفی و مجادلات كلامی در این دوره پیش میآید ، و عدهای از مشایخ صوفیه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه خلافت پیدا میشوند . قاضیها و متكلمانی به دلخواه مقامات رسمی و صاحب قدرتان پدید میآیند و فقه و قضاء و عقاید و كلام و اخلاق را - بر طبق مصالح مراكز قدرت خلافت شرح و تفسیر مینماید ، و تعلیمات قرآنی - به ویژه مسأله امامت و ولایت را ، كه پس از واقعه عاشورا و حماسه كربلا ، افكار بسیاری از حق طلبان را به حقانیت آل علی ( ع ) متوجه كرده بود ، و پرده از چهره زشت ستمكاران اموی و دین به دنیا فروشان برگرفته بود ، به انحراف میكشاندند و احادیث نبوی را در بوته فراموشی قرار میدادند . برخی نیز احادیثی به نفع دستگاه حاكم جعل كرده و یا مشغول جعل بودند و یا آنها را به سود ستمكاران غاصب خلافت دگرگون مینمودند . اینها عواملی بود بسیار خطرناك كه باید حافظان و نگهبانان دین در برابر آنها بایستند . بدین جهت امام محمد باقر ( ع ) و پس از وی امام جعفرصادق ( ع ) از موقعیت مساعد روزگار سیاسی ، برای نشر تعلیمات اصیل اسلامی و معارف حقهبهره جستند ، و دانشگاه تشیع و علوم اسلامی را پایهریزی نمودند . زیرا این امامان بزرگوار و بعد شاگردانشان وارثان و نگهبانان حقیقی تعلیمات پیامبر ( ص ) و ناموس و قانون عدالت بودند ، و میبایست به تربیت شاگردانی عالم و عامل و یارانی شایسته و فداكار دست یازند ، و فقه آل محمد ( ص ) را جمع و تدوین و تدریس كنند . به همین جهت محضر امام باقر ( ع ) مركز علماء و دانشمندان و راویان حدیث و خطیبان و شاعران بنام بود . در مكتب تربیتی امام باقر ( ع ) علم و فضیلت به مردم آموخته میشد . ابوجعفر امام محمد باقر ( ع ) متولی صدقات حضرت رسول ( ص ) و امیرالمؤمنین ( ع ) و پدر و جد خود بود و این صدقات را بر بنی هاشم و مساكین و نیازمندان تقسیم میكرد ، و اداره آنها را از جهت مالی به عهده داشت . امام باقر ( ع ) دارای خصال ستوده و مؤدب به آداب اسلامی بود . سیرت و صورتش ستوده بود . پیوسته لباس تمیز و نو میپوشید . در كمال وقار و شكوه حركت میفرمود . از آن حضرت میپرسیدند : جدت لباس كهنه و كم ارزش میپوشید ، تو چرا لباس فاخر بر تن میكنی ؟ پاسخ میداد : مقتضای تقوای جدم و فرمانداری آن روز ، كه محرومان و فقرا و تهیدستان زیاد بودند ، چنان بود . من اگر آن لباس بپوشم در این انقلاب افكار ، نمیتوانم تعظیم شعائر دین كنم . امام پنجم ( ع ) بسیار گشادهرو و با مؤمنان و دوستان خوش برخورد بود . با همه اصحاب مصافحه میكرد و دیگران را نیز بدین كار تشویق میفرمود . در ضمن سخنانش میفرمود : مصافحه كردن كدورتهای درونی را از بین میبرد و گناهان دو طرف - همچون برگ درختان در فصل خزان - میریزد . امام باقر ( ع ) در صدقات و بخشش و آداب اسلامی مانند دستگیری از نیازمندان و تشییع جنازه مؤمنین و عیادت از بیماران و رعایت ادب و آداب و سنن دینی ، كمال مواظبت را داشت . میخواست سنتهای جدش رسول الله ( ص ) را عملا در بین مردم زنده كند و مكارم اخلاقی را به مردم تعلیم نماید . در روزهای گرم برای رسیدگی به مزارع و نخلستانها بیرون میرفت ، و با كارگران و كشاورزان بیل میزد و زمین را برای كشت آماده میساخت . آنچه از محصول كشاورزی - كه با عرق جبین و كد یمین - به دست میآورد در راه خدا انفاق میفرمود . بامداد كه برای ادای نماز به مسجد جدش رسول الله ( ص ) میرفت ، پس از گزاردن فریضه ، مردم گرداگردش جمع میشدند و از انوار دانش و فضیلت او بهرهمند میگشتند . مدت بیست سال معاویه در شام و كارگزارانش در مرزهای دیگر اسلامی در واژگون جلوه دادن حقایق اسلامی - با زور و زر و تزویر و اجیر كردن عالمان خود فروخته - كوشش بسیار كردند . ناچار حضرت سجاد ( ع ) و فرزند ارجمندش امام محمد باقر ( ع ) پس از واقعه جانگداز كربلا و ستمهای بیسابقه آل ابوسفیان ، كه مردم به حقانیت اهل بیت عصمت ( ع ) توجه كردند ، در اصلاح عقاید مردم به ویژه در مسأله امامت و رهبری ، كه تنها شایسته امام معصوم است ، سعی بلیغ كردند و معارف حقه اسلامی را - در جهات مختلف - به مردم تعلیم دادند " تا كار نشر فقه و احكام اسلام به جایی رسید كه فرزند گرامی آن امام ، حضرت امام جعفر صادق ( ع ) دانشگاهی با چهار هزار شاگرد پایهگذاری نمود ، و احادیث و تعلیمات اسلامی را در اكناف و اطراف جهان آن روز اسلام انتشار داد . امام سجاد ( ع ) با زبان دعا و مناجات و یادآوری از مظالم اموی و امر به معروف و نهی از منكر و امام باقر ( ع ) با تشكیل حلقههای درس ، زمینه این امر مهم را فراهم نمود و مسائل لازم دینی را برای مردم روشن فرمود .
رسول اكرم اسلام ( ص ) در پرتو چشم واقع بین و با روشن بینی وحی الهی وظایفی را كه فرزندان و اهل بیت گرامیاش در آینده انجام خواهند داد و نقشی را كه در شناخت و شناساندن معارف حقه به عهده خواهند داشت ، ضمن احادیثی كه از آن حضرت روایت شده ، تعیین فرموده است . چنان كه در این حدیث آمده است : روزی جابر بن عبدالله انصاری كه در آخر عمر دو چشم جهان بینش تاریك شده بود به محضر حضرت سجاد ( ع ) شرفیاب شد . صدای كودكی را شنید ، پرسید كیستی ؟ گفت من محمد بن علی بن الحسینم ، جابر گفت : نزدیك بیا ، سپس دست او را گرفت و بوسید و عرض كرد :
روزی خدمت جدت رسول خدا ( ص ) بودم . فرمود : شاید زنده بمانی و محمد بن علی بن الحسین كه یكی از اولاد من است ملاقات كنی . سلام من را به او برسان و بگو : خدا به تو نور حكمت دهد . علم و دین را نشر بده . امام پنجم هم به امر جدش قیام كرد و در تمام مدت عمر به نشر علم و معارف دینی و تعلیم حقایق قرآنی و احادیث نبوی ( ص ) پرداخت . این جابر بن عبدالله انصاری همان كسی است كه در نخستین سال بعد از شهادت حضرت امام حسین ( ع ) به همراهی عطیه كه مانند جابر از بزرگان و عالمان با قوا و از مفسران بود ، در اربعین حسینی به كربلا آمد و غسل كرد ، و در حالی كه عطیه دستش را گرفته بود در كنار قبر مطهر حضرت سیدالشهداء آمد و زیارت آن سرور شهیدان را انجام داد . باری ، امام باقر علیه السلام منبع انوار حكمت و معدن احكام الهی بود . نام نامی آن حضرت با دهها و صدها حدیث و روایت و
كلمات قصار و اندرزهایی همراه است ، كه به ویژه در ۱۹ سال امامت برای ارشاد مستعدان و دانش اندوزان و شاگردان شایسته خود بیان فرموده است . بنا به روایاتی كه نقل شده است ، در هیچ مكتب و محضری دانشمندان خاضعتر و خاشعتر از محضر محمد بن علی ( ع ) نبودهاند .
در زمان امیرالمؤمنین علی ( ع ) گوئیا ، مقام علم و ارزش دانش هنوز - چنان كه باید - بر مردم روشن نبود ، گویا مسلمانان هنوز قدم از تنگنای حیات مادی بیرون ننهاده و از زلال دانش علوی جامی ننوشیده بودند ، و در كنار دریای بیكران وجود علی ( ع ) تشنه لب بودند و جز عدهای معدود قدر چونان گوهری را نمیدانستند . بیجهت نبود كه مولای متقیان بارها میفرمود : سلونی قبل از تفقدونی پیش از آنكه من را از دست بدهید از من بپرسید . و بارها میگفت : من به راههای آسمان از راههای زمین آشناترم . ولی كو آن گوهرشناسی كه قدر گوهر وجود علی را بداند ؟ اما به تدریج ، به ویژه در زمان امام محمد باقر ( ع ) مردم كم كم لذت علوم اهل بیت و معارف اسلامی را درك میكردند ، و مانند تشنه لبی كه سالها از لذات آب گوارا محروم مانده و یا قدر آن را ندانسته باشد ، زلال گوارای دانش امام باقر ( ع ) را دریافتند و تسلیم مقام علمی امام ( ع ) شدند ، و به قول یكی از مورخان : " مسلمانان در این هنگام از میدان جنگ و لشكر كشی متوجه فتح دروازههای علم و فرهنگ شدند " .
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست