مردم بودجه بنویسند

تب واگذاری امور به مردم, در سال های اخیر بسیار بالا گرفته و در طرح شعارهای مرتبط با افزایش نقش مردم در فعالیت های عمومی به صورت عام و خصوصی سازی اقتصادی به صورت خاص, گروههای سیاسی با یکدیگر مسابقه گذاشته اند

تب واگذاری امور به مردم، در سال‌های اخیر بسیار بالا‌ گرفته و در طرح شعارهای مرتبط با <افزایش نقش مردم در فعالیت‌های عمومی> به صورت عام و <خصوصی سازی اقتصادی> به صورت خاص، گروههای سیاسی با یکدیگر مسابقه گذاشته‌اند. اما آنچه در عمل مشاهده می‌شود نشانگر علا‌قه وافر اکثر سیاستمداران برای حفظ و توسعه نقش خود در عرصه‌های گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. امروز برخی کارگزاران حکومتی، تنها نگران نحوه استفاده مردم از کانال‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اینترنتی نیستند و دخالت‌های آنها فقط به رفتارهای بعضاً سلیقه‌ای برای کنترل ماهواره و اینترنت محدود نمی‌شود بلکه حتی در مردمی‌ترین امور همچون اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر نیز شاهد طراحی‌های حکومتی هستیم.

در عرصه انتقاد هم که از طبیعی‌ترین عرصه‌های فعالیت مردم و نهادهای غیردولتی است، دولتمردان به خود حق می‌دهند <منتقدان خوب> را شناسایی و از سایر منتقدان بخواهند که <انصاف> را از منتقدان <دولت پسند> یاد بگیرند. دخالت‌های دولتی در حوزه‌های اقتصادی نیز علیرغم شعارهای فراوان، همچنان با شدت ادامه دارد، به طوری که حتی پس از واگذاری سهام کارخانجات دولتی در قالب سهام عدالت، صاحبان سهام نه تنها نقشی در اداره واحد واگذاری شده ندارند، بلکه دست‌اندرکاران مربوطه به خود اجازه می‌دهند که سود تعلق یافته به تمام سهام واگذار شده را در یک صندوق تجمیع کرده و آن را به صورت مساوی میان همه سهامداران تقسیم کنند. در حالی که اگر با خصوصی‌سازی واقعی، انتقال مالکیت انجام شده بود هر کس باید سود تعلق گرفته به سهام خود را دریافت می‌کرد. البته نگارنده مخالفتی با پرداخت کمک‌نقدی از سوی دولت به اقشار آسیب‌پذیر جامعه ندارد، بلکه مقصود آن است که روش فعلی، معنایی جز ضایع کردن مفهوم <خصوصی‌سازی> و تداوم حاکمیت مطلق دولت بر واحدهای اقتصادی - که ظاهراً واگذار شده‌اند - ندارد.

درست در همین شرایط بسیاری از کارگزاران حکومتی به گونه‌ای سخن می‌گویند که گویی انجام برخی وظایف حاکمیتی، به عهده مردم است! در هفته‌های اخیر موضوع تغییر شیوه بودجه نویسی، از سوژه‌های مهمی بوده است که مطبوعات و رسانه‌ها به آن پرداخته‌اند. تعدادی از نمایندگان از فراکسیون‌های مختلف مجلس هم دیدگاههای خود در مورد شیوه جدید بودجه نویسی دولت را مطرح کرده‌اند که شاه بیت همه اظهار نظرها، ابراز نگرانی از کاهش نقش نظارتی مجلس در صورت تصویب بودجه مورد نظر دولت بوده است. یک عضو کمیته تدوین برنامه پنجم - که مسئولیت اصلی آن تعیین چارچوب‌های اصلی برای برنامه نویسی‌های کلا‌ن کشور می‌باشد - نیز نسبت به روند بودجه‌نویسی دولت هشدار می‌دهد و از مبهم بودن مقصد نهایی بودجه جدید ابراز نگرانی می‌کند!

از سوی دیگر بعضی از نمایندگان مجلس به مردم یادآوری می‌کنند که اشکالا‌ت موجود در بودجه سال‌های ۸۵ و ۸۶، از عوامل تورم و گرانی بوده است. یک مقام مهم اقتصادی کشور هم از مردم می‌خواهد که برای تنظیم و کنترل نقدینگی تلا‌ش کنند. همه این حرف‌ها در حالی بیان می شود که در آزادترین کشورها به لحاظ اقتصادی نیز هیچ کس،تردید ندارد که مسئولیت تهیه و تنظیم بودجه و اجرای دقیق آن برعهده مجموعه حاکمیت می‌باشد. اما در کشور ما-که حتی واگذاری مردمی‌ترین امور به مردم نیز با مقاومت‌های آشکار و نهان مواجه است- بعضی مسئولا‌ن اجرائی و گروهی از نمایندگان مجلس، به جای استفاده از اختیارات قانونی خود برای رفع اشکالا‌ت موجود در بودجه نویسی، تنها به بیان پیامدهای منفی آن در مصاحبه‌های عمومی اکتفا می‌کنند! این در حالی است که هیچ یک از این اشکالا‌ت مخفی نبوده و مردم نتایج برنامه‌ریزی‌های اقتصادی را در افزایش مستمر قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید خود و برخی تحولا‌ت دیگر اقتصادی، لمس می‌کنند.

حتی بسیاری از اشکالا‌تی که به دلا‌یل متعدد - از جمله لزوم حفظ اتحاد اصولگرایان- ! از طرح آنها در مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای عمومی سیاستمداران خودداری می‌شود، برای آحاد ملت ملموس است و مردم، مسئولیت آن را بیش از هر کس متوجه نمایندگان مجلس می‌دانند که نه تنها از اختیارات قانونی خود به خوبی استفاده نمی‌کنند بلکه گاه حتی از اطلا‌ع‌رسانی قطره چکانی علنی در مورد ضعف‌های برنامه‌ریزی نیز خودداری می‌نمایند. در چنین شرایطی، مردم حق دارند که دلیل طرح تریبونی دیدگاههای نمایندگان مجلس در موضوعات مختلف - به ویژه در خصوص روش تنظیم و اجرای بودجه توسط دولت - را از وکلا‌ی خود سوال کنند و از آنها بپرسند که <چرا این دیدگاهها را در برخورد رسمی خود با دولت دخالت نمی‌دهید و از اختیارات قانونی خویش برای رفع نگرانی‌های موجود در تنظیم بودجه استفاده نمی‌کنید!؟>

راستی آیا نمایندگان مجلس و برخی از سیاستمداران با تریبونی کردن این موضوعات، می‌خواهند بودجه نویسی را به مردم محول کنند تا خود از برخی رودربایستی‌های موجود با دولت نیز خلا‌صی یابند؟