ICT و ضرورت انقلاب فن آوری در گردشگری

با وجود اینكه كاربردهای این فن آوری ها با رشد چشمگیری در سایر صنایع ایران در حال توسعه و بهره برداری است اما متاسفانه صنعت گردشگری در این زمینه بسیار كند و بی برنامه حركت كرده و نتوانسته است از فواید این فن آوریها برای بسترسازی های آتی و روند توسعه و بهبود خود بهره لازم و كافی ببرد

مقوله‌ای كه در محافل گردشگری ایران چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی همچنان نسبت به آن بی توجهی می شود تا برگی بر كمبودها و مشكلات در زیرساختها و بسترهای صنعت توریسم ایران افزوده شده باشد.

با وجود اینكه كاربردهای این فن‌آوری‌ها با رشد چشمگیری در سایر صنایع ایران در حال توسعه و بهره‌برداری است اما متاسفانه صنعت گردشگری در این زمینه بسیار كند و بی برنامه حركت كرده و نتوانسته است از فواید این فن‌آوریها برای بسترسازی‌های آتی و روند توسعه و بهبود خود بهره لازم و كافی ببرد.

اگرچه گناه این موضوع بیشتر بر گردن سیاست سازان و مدیران ارشد دولتی متولی گردشگری است كه فاقد هرگونه استراتژی راهبردی، برنامه‌ریزی، سیاست و ساختار اجرایی مناسب در این راستا هستند، اما سهم صاحبان و فعالان گردشگری در بخش خصوصی نیز در عقب ماندگی تكنولوژیكی صنعت بسیار چشمگیر و پر اهمیت است.

باور كنیم كه در دنیای امروز كه از آن به عصر ارتباطات و اطلاعات یاد می‌شود، هیچ صنعتی بدون بهره‌برداری از فن‌آوریهای مدرن ICT و همسو شدن با تحولات دیجیتال، نمی‌تواند راه پویایی و توسعه در اقتصاد پر رقابت جهانی و حتی محلی را بپیماید و صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نیست.

همین امروز هم در عرصه‌ی توریسم جهانی، ICT بعنوان ركن اساسی، نقش تعیین كننده‌ای در رقابت‌های ملی و فرا ملی كشورها ایفا می‌كند و كیفیت و میزان بهره‌برداری از كاربردهای آن تا حد قابل توجهی در برندگی‌های رقابتی تاثیرگذار بوده و هر روز نقش این فن‌آوریها با سرعت غیر قابل باوری در حال تعمیم و گسترش است. به استدلال آمارهای منتشر شده توسط سازمان جهانی توریسم (WTO) در آینده‌ای بسیار نزدیك، كشورهای فاقد زیرساختهای مناسب ICT، عملا از چرخه رقابتهای جهانی و منطقه‌ای گردشگری حذف خواهند شد.

در چنین شرایطی، دردآور اینكه صنعت توریسم در یكی از ده كشور پر چاذبه جهان، فارغ از این واقعیات و فاقد كمترین امكانات و زیر ساختها در این زمینه است و دردآورتر آنكه حتی استراتژی و برنامه مدون و مشخصی در آینده برای پر كردن شكاف موجود، پیوستن به عرصه‌ی توریسم الكترونیك جهانی و تعمیم كاربردهای فن‌آوریها در زیرساختهای خود ندارد.

با این ترتیب، باور كنیم حتی اگر تمامی موانع و مشكلات كنونی صنعت توریسم ایران در همه‌ی عرصه‌ها مرتفع شود، بدون زیرساختهای مناسب از فن‌آْوریهای ICT و جاری و همه گیر شدن كاربردهای آن در تمامی بخشهای صنعت، امیدی به برندگی رقابتی و كسب سهم فراخور از اقتصاد توریسم جهانی و حتی منطقه‌ای در آینده نخواهد بود.

تركیه ، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و ...استراتژیهای توریسم الكترونیك خود را تدوین و دیری است كه به مرحله‌ی اجرا گذاشته‌اند و همگی تا سال ۲۰۱۰ به نظام مدرن توریسم جهانی خواهند پیوست، و هم اكنون نیز با درك درست از شرایط جهانی و با سرمایه گزاریهای كلان درحال بهره‌برداری و توسعه‌ی سریع فن‌آوریها در ساختار گردشگری خود هستند و در این عرصه حتی افغانستان نیز استراتژیهای خود را با كمك WTO و شركتهای بزرگ و سرشناس ICT آمریكا و انگلستان طراحی و آماده اجرا نموده است !

آیا متولیان صنعت گردشگری در كشور این واقعیات را مورد نظر و این هشدارها را جدی نمی‌گیرند؟!

آیا می دانیم یكی از ۱۰ عامل مهم در عدم تمایل به سرمایه‌گذاری‌های خارجی در صنعت گردشگری ایران، فقدان یا ضعف ساختارهای فن‌آوریها ی ICT در كشور است؟

آیا می‌دانیم یكی از اصلی‌ترین موانع ورود گردشكران خارجی به ویژه در قشر گردشگران متمول، فقدانهای تكنولوژیكی موجود است؟

آیا می‌دانیم سهم ایران در نظام توزیع الكترونیكی امكانات وخدمات گردشگری جهان كه ۵۰ درصد گردش مالی توریسم جهانی را در برمی‌گیرد، دقیقا عدد صفر است؟

آیا می‌دانیم گردشگری ایران، بدون پورتال ملی گردشگری، هیچ هویتی در گردشگری جهان ندارد و سالها است كه به اسرارها و هشدارهای WTO در این مورد بی‌توجهیم؟

آیا می‌دانیم، صنعت هتلداری كشور با روشهای توزیع و فروش سنتی و عدم پیوستن به روشهای توزیع الكترونیكی حتی در عرصه‌ی داخلی، متحمل چه خسارتهای فراوانی است؟

آیا از فواید بی‌بدیل بازاریابی‌های الكترونیكی كه ۱۰ سال است در جهان، ابزار اول بازاریابی است و گردشكری ما همچنان از فقدان آن خسارت می‌بیند با خبریم؟

آیا می‌دانیم كه در گردشگری ایران حتی از جمع آوری آمار دقیق و درست و روزآمد گردشگران با استفاده از ساده ترین و كم هزینه‌ترین فن‌آوریها ناتوانیم و به همین دلیل اطلاعات، آمار و ارقامی كه تحلیل‌های آن می‌بایست مهمترین عامل برای سیاست سازی های كلان گردشگری كشور باشد، تا چه حد بی‌دقت و غیر واقعی است؟

آیا در عصر اطلاعات و ارتباطات هنوز هم باید هزینه‌های اقتصاد و صنعت مبتنی بر عادتها و باورهای سنتی و این تفكر غلط كه "ICT صرفا یك فن‌آوری لوكس و گران و كم اهمیت است!" را بپردازیم؟

وضع موجود بهره‌گیری از فن‌آوریها در صنعت گردشگری ایران محدود به استفاده‌های پراكنده از كامپیوتر و نرم افزارهای كاربردی است كه آن ها هم بیشتر خارج از استانداردهای قابل قبول تخصصی می‌باشند و متاسفانه تعاریف و كاربردهای گسترده‌ی فن‌آوریهای اطلاعات و ارتباطات ناشناخته و مهجور مانده و از این رو حتی بخش خصوصی نیز كه در حركت به سمت تكنولوژی قالبا راحت‌تر و جسورتر رفتار می‌كند، قابلیت استفاده‌های ابزاری و ابتكاری از این فن‌آوریها را در راستای بهره‌وری بیشتر از سرمایه‌گذاری‌های خود مورد توجه جدی قرار نداده است.

سازمانهای دولتی متولی گردشگری نیز وضعی اسفناك‌تر دارند، همین نكته بس كه حتی هنوز هم قالب مدیران لااقل به استفاده از كمترین امكانات فن‌آوری نیز به عنوان بخشی از فرهنگ شغلی و شخصی علاقه چندانی نشان نمی دهند و پر واضح است كه استفاده از فن آوری و بسط و توسعه آن در سازمانها و ارگانهای تحت مدیریتشان چه سرنوشتی دارد!

بدون شك برای برون رفت از وضعیت كنونی تمامی اهالی گردشگری می‌بایست با درك شرایط جدید توریسم جهانی و میزان وابستگی آن به فن‌آوریهای نو، انقلاب الكترونیكی در صنعت گردشگری ایران را رقم بزنند و در این رهگذر قبل از هر چیز بسط فرهنگ عمومی ICT در میان این اهالی بسیار حایز اهمیت است.

برای تحقق این مهم تغییر نگاه متولیان و مدیران دولتی گردشگری به این فن‌آوریها و توجه به تدوین و اجرای سیاستهای راهبردی در آماده سازی زیرساختها از یك سو و همچنین افزایش میزان دانش و اطلاعات صاحبان و مدیران و متولیان بخش خصوصی در تمامی زیر صنایع گردشگری و تعمیم فرهنگ و باورهای مبتنی بر تكنولوژی در میان این اهالی و جلب توجه آنان به سرمایه‌گذاری‌های منطقی در توسعه فن‌آوریظهای ICT در حوزه عملكرد خود بسیار حایز اهمیت خواهد بود.

به همین منظور برآنیم تا از این پس مباحث مرتبط با ICT و كاربردهای آن در صنعت توریسم را در قالب سلسله مقالاتی با محورهای زیر دنبال نماییم:

• اطلاع‌رسانی در خصوص كاربردهای ICT در صنعت گردشگری و صنایع وابسته

• معرفی فن‌آوریهای جدید و نحوه بكارگیری آنها

• بررسی مشكلات و كمبودهای ساختاری گردشگری كشور در موضوعات ICT و پیشنهاد راهكارها

• معرفی توریسم الكترونیك (e- Tourism) و اهمیت و كاربردهای آن

• اطلاع‌رسانی و بررسی وضعیت ICT در توریسم جهانی

از نظر نگارنده، با توجه به دلایل بسیار كه برخی از آنان ذكر شد، ایجاد انقلاب ICT در صنعت توریسم ایران یك ضرورت انكارناپذیر است و همت عالی همه‌ی اهالی گردشگری به ویژه صاحبان صنعت، فعالان و دست اندركاران دلسوخته این عرصه را می‌طلبد. امیدواریم با همكاری تمامی مطبوعات، كارشناسان و صاحب نظران عرصه‌ی صنعت گردشگری و ICT در این خصوص توفیق مطلوب حاصل شود.

سعید خلیلی