شناخت درمانی یعنی چه؟

درمان‌های شناختی رفتاری از شیوه‌های خیلی موفق در روان‌درمانی است که سابقه ۵۰-۴۰ ساله دارد. در واقع «شناخت‌درمانی» یکی از روش‌های روان‌درمانی است که در سطوح مختلف به حل مشکلات …

درمان‌های شناختی رفتاری از شیوه‌های خیلی موفق در روان‌درمانی است که سابقه ۵۰-۴۰ ساله دارد. در واقع «شناخت‌درمانی» یکی از روش‌های روان‌درمانی است که در سطوح مختلف به حل مشکلات روانی افراد می‌پردازد...

رویکرد درمانی و اصول و تکنیک‌های آن مبتنی بر روان‌شناسی شناختی است که اهمیت زیادی در شناخت‌ افکار انسان دارد. بر این اساس، در جریان شناخت‌، درمانگر تلاش می‌کند با شناسایی افکار و باورهای فرد، به تصحیح آنها بپردازد و او را برای داشتن شناخت‌های مفیدتر یاری دهد. درمانگران برای آگاه‌سازی بیماران در مورد شناخت‌های منفی و خطاهای خود، از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند. برای این کار لازم است ابتدا فرد به خطاهای شناختی خود پی ببرد و سپس تلاش کند شناخت دیگری را جایگزین آن کند. بیمار در مراحل اولیه، این کار را به کمک شناخت‌درمانگر انجام می‌دهد که تلاش می‌کند او را در این کار به خود نهایی برساند. در حقیقت گاهی برداشت‌هایی که در فکر ما از مسایل مختلف وجود دارد و باورهایی که داریم، به صورت یک اختلال تظاهر می‌کنند و در درمان رفتاری شناختی تاکید روی تغییر این افکارهاست. به‌طور کلی این افراد باورهایی دارند که عزت نفس آنها را مرتب در هم می‌کوبد و وجود آنها را به سرزنش می‌گیرد. در این حالت، شناخت‌درمانگر تلاش می‌کند با استفاده از تکنیک‌های مختلف به بیمار نشان دهد که این باورها، خطاهای شناختی هستند و نمی‌توانند صحت داشته باشند. مثلا لازم نیست ما همه توانایی‌ها و مهارت‌هایی را که دیگران دارند، داشته باشیم و هرکس به‌عنوان یک انسان، توانایی‌ها و مهارت‌های خاص خود را دارد که باید آنها را شناسایی کند. تمام لحظات زندگی ما با خوشی تمام نمی‌گذرد، گاه ممکن است خوشحال نباشیم و حتی ممکن است احساس غم کنیم. درمانگر سعی می‌کند با این نوع درمان، بیمار به‌طور منطقی‌تری به مساله نگاه و مشکلاتش را حل کند. این نوع درمان در بیماری‌هایی مثل افسردگی، اضطراب، وسواس، اختلالات خوردن، ناتوانی‌ها و حتی در روابط بین فردی کاربرد دارد.

دکتر بهروز بیرشک

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران