به بچه ها دروغ نگویید

شاید سخت ترین کار پس از مرگ پدر یا مادری جوان, تفهیم شرایط پیش آمده برای فرزند خردسالش باشد توضیح دادن درباره موقعیتی سخت و ناراحت کننده به کودکی که هیچ درکی از آن ندارد او دنیا و ادبیات خودش را دارد و از مشکلات سنگین زندگی و بویژه مرگ تصویری در ذهنش نیست

شاید سخت‌ترین کار پس از مرگ پدر یا مادری جوان، تفهیم شرایط پیش‌آمده برای فرزند خردسالش باشد؛ توضیح دادن درباره موقعیتی سخت و ناراحت‌کننده به کودکی که هیچ درکی از آن ندارد. او دنیا و ادبیات خودش را دارد و از مشکلات سنگین زندگی و بویژه مرگ تصویری در ذهنش نیست. اما این مرحله هر چقدر هم دشوار، باید پشت سرگذاشته و سوال‌های کودک به درستی پاسخ داده شود.

وقتی کودک درباره پدر یا مادرش می‌پرسد، ده‌ها جواب مختلف وجود دارد که معمولا در این شرایط از بزرگ‌ترها می‌شنود: «مامانت رفته پیش خدا!»، «مامان رفته مسافرت»، «بابا وقتی خوابی برمی‌گرده»، «خدا بابات رو دوست داشت، برده پیش خودش» و....

این جواب‌ها شاید از نظر بزرگ‌ترها بهترین پاسخ باشد، ولی متخصصان می‌گویند به هیچ وجه نباید در مورد مرگ والدین به کودکان دروغ گفته شود؛ در واقع بیش از هر چیز نحوه برخورد پدر یا مادری که پس از مرگ همسرش باید موقعیت جدید زندگی را برای کودک توضیح دهد، مهم است.

بنابراین یادتان باشد، در چنین موقعیتی گفتن جملاتی مانند «خدا او را از ما گرفته است» یا این‌که «خدا خواست پدرت پیش او برود» بسیار اشتباه است. با این کارها نه تنها به کودک دروغ می‌گویید، بلکه او نیز متوجه مفهوم حرف شما نمی‌شود.

پدر یا مادر معمولا در این شرایط می‌خواهند مفهوم پرواز روح به سمت خدا را برای کودک توضیح دهند، ولی کودک متوجه حرف آنها نمی‌شود و قطعا برداشت اشتباهی خواهد داشت.

بهترین کار این است که در حد درک و شناخت کودکان، برایشان توضیح دهید چه اتفاقی افتاده و چرا پدر یا مادرش دیگر پیش او نیست. با این‌که این مساله بسیار عمیق است و درک آن برای کودک کاری دشوار خواهد بود، ولی به طور حتم می‌توان این مساله را برای کودک توضیح داد. یقین بدانید این روش بهتر از سایر شیوه‌هاست.

علاوه بر این، هیچ وقت و در هیچ شرایطی به کودک نگویید «او برمی‌گردد» یا این‌که «به سفر رفته است». با گفتن این حرف‌ها فقط کودک را چشم انتظار پدر یا مادری می‌گذارید که هیچ وقت قرار نیست برگردد و همین انتظار می‌تواند مشکلات زیادی را برای کودک و آینده او ایجاد کند. نخستین مشکلی که پیش می‌آید اطمینان نکردن کودک به والدی است که باید بقیه عمرش را کنار او سپری کند و تنها پناهش شده است.

بنابراین همیشه واقعیت را به کودک بگویید و برایش توضیح دهید که مادر یا پدرش دیگر در جمع آنها نیست. البته پس از گفتن این مطلب، باز هم ممکن است کودک سوالات جدیدی بپرسد و بخواهد بداند چرا این وضعیت پیش آمده است.

یکی از بهترین توضیحاتی که برای پاسخ به سوالات بچه‌های بزرگ‌تر از ۶ سال می‌تواند استفاده ‌شود، مساله دست و دستکش است؛ می‌توانید یک دستکش دستتان کنید و حرکات دست و دستکش را به کودک نشان دهید. سپس دستکش را خارج کنید و از کودک بخواهید به بی‌حرکت ماندن آن توجه کند. با این توضیحات می‌توانید مفهوم جسم و روح را برای کودک توضیح دهید و به او بگویید روح مادر یا پدرت پرواز کرده است.

البته این مساله به اعتقادات خانواده هم بستگی دارد و با توجه به آن می‌توانید بهترین توضیحات را به فرزندتان ارائه دهید.

در مورد بچه‌های کوچک‌تر هم باید با توجه به درک و شناخت آنها، برایشان توضیح دهید که مادر یا پدرش دیگر در جمع آنها نیست و هیچ وقت هم برنمی‌گردد. ولی باید به او اطمینان دهید که اگر کاری داشته باشد، شما برای انجام آن حاضر خواهید بود. در واقع در این شرایط معرفی کردن فردی به عنوان جایگزین قدرتمند و توانا نقش مهمی در روحیه کودک دارد؛ به این معنی که او هیچ وقت نباید از تنها ماندن در زندگی بترسد.