جعاله چیست آیا نوعی قرارداد است

جُعاله قراردای است که به موجب آن جاعل یا کارفرما در مقابل انجام عمل معین توسط عامل باید به آن مُزد پرداخت کند

جعاله، عقدی است که به موجب آن جاعل یا کارفرما درمقابل انجام عمل معین (طبق قرارداد) توسط عامل، ملزم به پرداخت مبلغ یا اجرت معلوم می شود.

به طرفی که عمل یا کار را انجام می دهد «عامل» یا پیمانکار می گویند همچنین عقد جعاله از جمله تسهیلات میان مدت و بلندمدت اعتباری است که در سیستم بانکداری ایران برای گسترش امور تولیدی، بازرگانی و خدماتی، صنعت و معدن، کشاورزی و مسکن به مشتریان اعطا می شود و موضوع آن باید در طول مدت قرارداد به اتمام برسد.

جعاله در سیستم بانکداری ایران به منظور ایجاد تسهیلات لازم برای گسترش امور تولیدی، بازرگانی و خدماتی بانک ها اجازه داد تا از جعاله در نظام بانکداری استفاده شود.

شورای پول و اعتبار ایران در سال ۱۳۶۳، دستورالعمل اجرایی جعاله را به تصویب رساند و پس از آن جعاله در نظام بانکی ایران مورد استفاده قرار گرفت.

هم اکنون خرید و فروش سهام، گشایش اعتبارات اسنادی، تعمیر و احداث راه و ساختمان و صدور ضمانت نامه های بانکی می تواند در قالب جعاله در بانک ها انجام شود.

در نخستین مادّه این دستورالعمل، از جعاله به عنوان قرارداد نام برده شده است که نشان می دهد این جعاله در نظام بانکداری تنها به شکل جعاله خاص منعقد می شود.

در این جعاله، بانکِ طرفِ قرارداد، عامل است و انجام دادن کار مذکور در قرارداد را تعهد می کند و جاعل، جُعل قرارداد را طی اقساطی به بانک می پردازد.

برطبق مادّه چهارم، بانک این اختیار را دارد که انجام دادن قسمتی از کار را با عنوان «جعاله ثانوی»، یا هر عنوان دیگر، به کسی دیگر واگذار کند، از جمله به طرف عقد در قرارداد نخست.

به موجب این مادّه، بانک نمی تواند انجام دادن تمامِ کارِ مورد جعاله را به دیگری واگذار کند، زیرا این کار با ماهیت جعاله اول منافات دارد.

همچنین بستن معامله صوری جعاله با بانک، مثلاً برای تعمیر ساختمان و سرمایه گذاری پول دریافتی در جایی دیگر (مثلاً در یک عمل تجاری)، ممنوع و موجب بطلان جعاله می گردد.

در این میان، بانک حق دارد علاوه بر استرداد جُعل، اجرت المثل کارهایی را که انجام داده است، بگیرد.

بر طبق ماده ۷۰ قانون عملیات بانکی بدون ربا، بانک ها اجازه دارند قسمتی از مبلغ قرارداد جعاله را، به عنوان پیش دریافت یا پیش پرداخت، با رعایت ضوابط مقرر از سوی شورای پول و اعتبار، دریافت کنند یا بپردازند.

منبع:میزان