آمریكای لاتین و تلاش برای هسته ای شدن

برخی از كشورهای آمریكای لاتین نیز از سه دهه گذشته تلاشهای خود را برای دستیابی به این منابع آغاز كرده اند و استفاده از انرژی هسته ای را به عنوان جایگزینی برای نفت در دستور كار خود قرار داده اند

افزایش قیمت سوخت های فسیلی بویژه در سالهای اخیر، بهای سنگین استخراج این سوختها ، آلاینده بودن و گرم كردن كره زمین و همچنین تجدید ناپذیر بودن این منابع انرژی موجب شده تا كشورها به جستجوی منابع جدید انرژی های پاك و ارزانتر بپردازند .

در این میان برخی از كشورهای آمریكای لاتین نیز از سه دهه گذشته تلاشهای خود را برای دستیابی به این منابع آغاز كرده اند و استفاده از انرژی هسته ای را به عنوان جایگزینی برای نفت در دستور كار خود قرار داده اند.به عنوان مثال ونزوئلا كه ذخایر نفتی عظیمی نیز در اختیار دارد در نظر دارد فعالیتهای خود را در زمینه تحقیق و ساخت راكتورهای هسته ای بمنظور تولید انرژی آغاز كند و هدف خود را تنوع بخشیدن به منابع انرژی و جلوگیری از تاثیر منفی گازهای گلخانه ای بر جو زمین اعلام كرده است.

سه كشور آژانتین ، مكزیك و برزیل سردمداران آغاز این راه بودند و به موفقیتهای زیادی نیز دست یافتند ، البته كوبا نیز در جمع این كشورها قرار داشت اما به علت كمبود منابع مالی نتوانست این راه را ادامه دهد.آرژانتین كه پیشقراول این كشورها بود در سال ۱۹۶۴ ساخت نیروگاه آتوچا یك را آغاز كرد كه ده سال بعد به بهره برداری رسید. سپس نیروگاه هسته ای ـ الكتریكی امبالسا را ساخت كه در سال ۱۹۸۴ فعالیت خود را شروع كرد.

این دو راكتور در بخش جنوبی آرژانتین در ایالت ریونگرو فعالیت می كنند و ۹ درصد از انرژی مصرفی كشور را تامین می كنند. البته آرژانتین نفت مورد نیاز خود را تولید می كند اما به علت كاهش سرمایه گذاری در بخش اكتشاف و استخراج و مشكلاتی كه برای تامین گاز طبیعی دارد موجب شده این كشور به توسعه برنامه هسته ای خود سرعت بیشتری بدهد.هم اكنون آرژانتین تلاش می كند ساخت سومین راكتور هسته ای خود و طراحی چهارمین راكتور را به اتمام رساند. این راكتور از نسل چهارم راكتورهای اتمی است و بوئنوس آیرس امیدوار است این راكتور جدید را به كشورهای جهان صادر كند.

آرژانتین تاكنون صادركننده راكتورهای تحقیقاتی بوده و در این راستا راكتورهای مختلفی را به استرالیا ، مصر، الجزایر و پرو صادر كرده است. كه به جز راكتور استرالیا كه ساخت آن به اتمام نرسیده دیگر راكتورها با موفقیت راه اندازی شده وفعالیت می كنند.این كشور در گذشته تولید كننده سوخت اتمی نیز بود اما به علت شكست در جنگ فالكلند (مالویناس) در برابر انگلیس و آمریكا ، كشورهای پیروز ضربات مهلكی بر صنایع اتمی و هوافضای آرژانتین وارد آوردند، بطوریكه طی دهه نود میلادی آمریكا موفق شد طرح موشكهای میانبرد این كشور را تعطیل كند و تاسیسات آن را به كشور خود منتقل كند و همچنین تولید سوخت هسته ای را نیز متوقف كند.

مكزیك در پی آرژانتین ، ساخت نیروگاه لاگونا را در سال ۱۹۶۹ آغاز كرده و براساس اطلاعات سازمان فدرال انرژی اتمی مكزیك، این كشور هم اكنون دارای دو راكتور هسته ای فعال است كه با قدرت هفتصد هزار مگاوات در نزدیكی خلیج مكزیك كار می كنند.

برق تولیدی راكتورهای هسته ای مكزیك به شبكه سراسری برق این كشور وارد شده و میزان صرفه جویی مكزیك از محل تولید برق در این تاسیسات اتمی پانزده میلیون بشكه نفت در سال تخمین زده شده است.برزیل در سال ۱۹۷۴ به جمع این دو كشور پیوست و ساخت نیروگاه آنگرایك را آغاز كرد و از سال ۱۹۸۴ فعالیت خود را آغاز كرد.

در سال ۱۹۷۶ طی قرار دادی كه برزیل با آلمان فدرال امضا كرد ، ساخت آنگرا دو آغاز شد و در سال ۱۹۸۴ برازیلیا ساخت آنگرا سه را نیز آغاز كرد.البته برزیل در سه دهه تلاش خود در زمینه دستیابی به انرژی هسته ای هم اكنون از دو راكتور اتمی كه خود طراحی و تولید كرده بهره برداری می كند كه در ریودو ژانیرو قرار دارد و چهار درصد انرژی الكتریكی این كشور را تامین می كنند.برزیل اخیرا به چرخه كامل سوخت هسته ای یعنی تولید اورانیوم غنی شده تا سه و نیم درصد در تاسیسات رزنده دست یافته است كه مقامات این كشور این تكنولوژی غنی سازی اورانیوم را خاص برزیل می دانند و به همین علت از بازرسی های گسترده آژانس بین المللی انرژی اتمی جلوگیری می كنند.

آنها معتقدند كه این تكنولوژی خاص برزیل است و احتمال جاسوسی آمریكا وجود دارد. برزیل هدف خود را از فعالیت تاسیسات رزنده خودكفایی در تولید سوخت اعلام كرده است زیرا آنها بر این عقیده اند كه داشتن راكتور هسته ای بدون برخورداری از چرخه كامل سوخت هسته ای بی معنا است.در واقع برزیل تلاش می كند علاوه بر سوخت لازم برای راكتورهای فعال كنونی، اورانیوم غنی شده مورد نیاز هفت راكتور جدید این كشور را كه قصد دارد در ۱۵ سال آینده ساخت آنها را به اتمام برساند، تامین كند.علاوه بر این ، برزیل از نظر ذخایر اورانیوم پنجمین كشور جهان به شمار می رود و نیازی به وارد كردن آن از دیگر كشورها ندارد.

● شیلی محروم از منابع نفتی

شیلی برخلاف بیشتر كشورهای آمریكای جنوبی از منابع نفتی محروم است ، در حالیكه نیاز صنایع رو به رشد این كشور به انرژی هر هشت سال دو برابر می شود، به همین علت دولت این كشور برای حل این معضل ، انرژی هسته ای را راه حل خوب و مناسبی می داند.براساس اطلاعات انستیتوی انرژی هسته ای شیلی، این كشور نیز از ۳۲ سال پیش فعالیت های اتمی خود را آغاز كرده و در حال حاضر راكتور ده مگاواتی ری ینا در این كشور فعالیت می كند.

شیلی برای گسترش فعالیت های هسته ای خود یك توافقنامه همكاری هسته ای با استرالیا امضا كرده كه براساس آن دو طرف در زمینه تولید محدود سوخت هسته ای ، گسترش تولید مواد رادیو اكتیو و تولید ایزوتوپ برای مصارف صنعتی، پزشكی و كشاورزی همكاری می كنند.پرو تحقیقات اتمی خود را از ۳۱ سال پیش آغاز كرده و دو راكتور تحقیقاتی این كشور موسوم به آرپی ۱۰ ساخت آرژانتین هستند.این راكتور ها در منطقه اورانگال این كشور قرار دارند.

در حال حاضر راكتورهای پرو در زمینه پزشكی، صنعتی و كشاورزی به طور گسترده مورد بهره برداری قرار دارند و سازمان انرژی اتمی این كشور با استفاده از همین تاسیسات در حال تربیت متخصصان اتمی برای گسترش برنامه هسته ای خود است.در ونزوئلا نیز هر چند از زمان آغاز زیرساخت اولین راكتور اتمی این كشور حدود نیم قرن می گذرد، اما راكتور اتمی و تحقیقاتی این كشور تنها تا سال های دهه ۷۰ میلادی فعال بود. این راكتور به علت برنامه های دولت های وابسته كنار گذاشته شد و سرانجام سوخت اورانیوم آن به آمریكا انتقال یافت و تاسیسات آن متروك ماند.ونزوئلا از سال ۱۹۹۵ مطالعه خود را برای راه اندازی مجدد این راكتور اتمی آغاز كرد و سرانجام دو سال پیش، از آن برای تولید اشعه گاما استفاده كرد و هم اكنون این راكتور تنها مركز استریلیزه وسایل پزشكی در ونزوئلا است.

علاوه بر این مقامات ونزوئلا تمایل خود را برای گفتگو با كشورهای در حال توسعه از جمله ایران، آرژانتین و برزیل برای گسترش فعالیتهای صلح آمیز هسته ای یا خرید حداقل یك راكتور قدرت برای تولید برق اعلام كرده اند.گفته می شود برزیل توافقنامه همكاری هسته ای را با ونزوئلا امضا كرده و آرژانتین نیز اخیرا تلاشهای گسترده ای را برای همكاری اتمی با ونزوئلا آغاز كرده است.