کمدی باشید, کمدی بازی کنید

رازهای یک بازیگر کمدی از زبان ماهایا پطروسیان

ماهایا پطروسیان را همه می‌شناسند به‌خصوص که این روزها فیلم «اسب حیوان نجیبی است» را روی پرده سینماها دارد. بازیگری که نخستین بازیگر زن نقش‌های کمدی شناخته می‌شود و با آمدنش تعریف جدید از بازی کمدی را ارائه داد. گرچه این روزها کمتر روی پرده نقره‌ای دیده می‌شود اما نمی‌توان این موضوع را انکار کرد که او شناخته‌ شده‌ترین بازیگر زن ایرانی است که در ژانر کمدی بازی می‌کند. با توجه به این موضوع که این روزها تعداد فیلم‌های کمدی رو به افزایش است و استقبال خوبی نیز از آن‌ها شده است، بسیاری از علاقه‌مندان به بازیگری تمایل دارند نقش‌های طنز بازی کنند. ماهایا پطروسیان به این گروه توصیه می‌کند‌، سخت تلاش کنند و سعی کنند تا انتخاب خوبی داشته باشند و تن به بازی در هر فیلم کمدی را ندهند که تاریخچه یک بازیگر از تعداد فیلم‌هایی که بازی کرده، مهم‌تر است.

● شانس‌، فاکتور مهمی است

در کشوری مثل ایران؛ استعداد بیشتر به‌صورت شانسی شناخته می‌شود و کمتر پیش می‌آید که این استعداد پرورش داده شود و به نتیجه برسد. اگر خود بازیگر سراغ این پرورش دادن برود مشکلی نیست اما اغلب موارد این اتفاق نمی‌افتد و استعداد‌ها یا در همان حد و اندازه و کیفیت می‌ماند یا کم‌کم از بین می‌رود، چون کار تازه‌ و جلوه ویژه‌ای از استعداد نمایش داده نمی‌شود دیگر زیبایی ندارد. به شما می‌گویم شانس مهم است اما برای ماندگاری کافی نیست. در مورد خود من این‌که وارد دانشگاه شدم و در رشته نمایش شروع به تحصیل کردم تلاش و خواسته خودم بود اما آن قسمتی را که واروژ کریم مسیحی من را برای پرده آخر برگزید، فقط شانس بود اما یادتان باشد که منتظر شانس ننشینید چون اکثر اوقات ما شانس را نمی‌بینیم، آن چیزی که مهم است این است که شانس عامل ماندگاری نیست. باید سخت تلاش کنید. بازی در نقش طنز به این راحتی‌ها نیست به‌خصوص در سرزمینی که مردمش سخت می‌خندند.

● کمدی بازی کردن سخت است

من از ابتدا کارم را با کمدی شروع نکردم. من ارائه‌کننده یک بازی پرجنب و جوش بودم که رگه‌هایی از طنز در آن بود و در ادامه این راه به سینمای کمدی کشیده شدم. برای کسانی که علاقه‌مند به بازی در فیلم‌های کمدی هستند، باید بگویم که از ابتدا راه خود را انتخاب کنند و این را بدانند که در این زمانه بازی در یک نقش کمدی آن هم در یک فیلم مناسب و با فیلمنامه خوب کار سختی است و اگر می‌خواهند کمدی بازی کنند، باید بدانند که فیلم کمدی خوب به سختی ساخته می‌شود. البته این راهم باید بگویم که شانس آن‌ها نسبت به دوران ما بیشتر شده. در حال حاضر اکثر فیلم‌هایی که ساخته ‌می‌شوند کمدی هستند و به همین دلیل پیشنهاد برای بازی در فیلم طنز هم بیشتر شده است

یک توصیه هم دارم و آن این‌که اگر فیلم طنز بازی می‌کنید و می‌خواهید بازیگر کمدی باشید، بهتر است در همان ژانر باقی بمانید. در این صورت شانس موفقیت شما بیشتر است. این را هم باید بدانید که دیده شدن و کسب جایزه در این ژانر بسیار سخت است. در همین ایران خودمان فیلم‌های کمدی و بازیگرانی که در این ژانر بازی می‌کنند و صاحب تجربه و سبک هستند، هیچ‌وقت از جشنواره فیلم فجر صاحب جایزه نشدند (البته اگر ورود آقایان ممنوع را فاکتور بگیریم که آن هم جای بحث زیادی دارد)البته این قضیه جایزه به سلیقه افراد هم بازمی‌گردد و مشکلش در این است که هر وقت پای سینمای کمدی به میان است ترس از انگ سلیقه عوامانه داشتن هم در میان بوده است اما کسی نمی‌تواند انکار کند که تنی چند از بازیگران مشهور دنیا به سینمای کمدی تعلق داشتند و معروف‌ترین‌شان هم چاپلین است. با وجود این‌که سینمای کمدی در حال حاضر جزو ژانرهای غالب سینمای جهان و ایران است اما نوع این فیلم‌ها و محتوایی که دارند، موجب می‌شود تا من رغبتی به بازی در آنها نداشته باشم. می‌بینید کارتان برای بازی در نقش طنز خیلی سخت است و راه سختی را در پیش رو دارید.

● داستان بازیگرشدن ماهایا

من به همه علاقه‌مندان توصیه می‌کنم که به دانشگاه بروند و رشته هنر بخوانند. اگر هم به کارشان مطمئن نیستند حتما به یکی از کلاس‌های بازیگری بروند. کلاس‌های بازیگری راه ورود به سینما نیست بلکه محک زدن استعداد، پشتکار و اراده خودتان است. اگر از این کلاس‌ها سربلند بیرون آمدید، مطمئن باشید که به هدف‌تان می‌رسید. این موضوع در مورد من نیز صادق بود. من از نوجوانی عاشق بازیگری بودم. هیچ کدام از خانواده‌ام اهل هنر نبودند؛ پدرم، مهندس راه و ساختمان و مادرم متخصص بهداشت کودکان است، دوران ابتدایی را در مدرسه فرانسوی زبان ژاندارک گذراندم و سال ۶۶ دیپلم تجربی گرفتم اما اصلا دوست نداشتم پزشکی بخوانم و عاشق بازیگری بودم. در اصل روحیه شاد و پرجنب و جوش من با پزشکی میانه خوبی نداشت، به همین دلیل تصمیم گرفتم تا هنرپیشه شوم. برای شروع کار در کلاس‌های کنکور شرکت کردم و به کلاس‌های «شهره لرستانی» در جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران رفتم و با نمرات بالا هم قبول شدم. نخستین تجربه بازی برای من در همین کلاس‌های تئاتر آغاز شد. بعد از قبولی در رشته نمایش در دانشکده هنرهای زیبا، تنها شانسی که در این بین آوردم این بود که به اتفاق بچه‌های دانشکده در یک تئاتر خوب یعنی خواستگاری چخوف بازی کردم و این تئاتر توانست در تالار مولوی اجرا بگیرد و در همان اجرا بود که دستیار آقای اعلامی من را برای بازی فیلم «عشق و مرگ» انتخاب کرد.

● بازیگر کمدی زن کم داریم

در حال حاضر بازیگر کمدی زن کم داریم و بیشتر بازیگران کمدی ما آن‌هایی بوده‌اند که در ژانرهای جدی بازی کرده‌اند. شاید بتوان گفت که فاطمه معتمدآریا و خانم گلاب آدینه تا‌کنون بازی‌‌های کمدی خوبی را از خود به جا گذاشته‌اند و استعداد بازی طنز را دارند. البته این بحران در کنار کوتاهی در پرورش استعدادهای نو، نبود متن و فیلمنامه خوب کمدی که در آن یک شخصیت زن کمدی به درستی پرداخت شده باشد، هم باز می‌گردد. متاسفانه متن‌های ما هم برای بازیگران زن چیزی دربرندارند.

● دانستنی‌های یک بازیگر

دانش و مطالعه برای یک بازیگر از هر فعالیت دیگری واجب‌تر است.یک بازیگر باید نسبت به اتفاقات پیرامون خود آگاه باشد و مطالعات کافی در زمینه هنر داشته باشد. فیلم زیاد ببینید و فیلمنامه هم زیاد بخواند، اما هیچ چیز مانند کتاب خواندن به ذهن یک بازیگر کمک نمی‌کند. ایده‌‌ها و شخصیت‌هایی که در داستان‌ها وجود دارند موجب می‌شود تا بازیگر به جنبه‌های شخصیتی مختلف افراد رسوخ پیدا کند. بهتر است دیگر محافل و مجالسی که بازیگران تمام وقت خود را وقف حضور و دیده شدن در آن می‌کنند، هدر ندهید. استعداد شما سرمایه شماست.

● ستاره‌ها چگونه وارد سینما شدند؟

▪ نیکی کریمی

بیشتر مردم او را با «عروس» می‌شناسند. فیلمی‌که بعد از انقلاب برای نخستین بار، کلوزآپ‌هایی از سیمای بازیگر جوان فیلم به مخاطبان عرضه می‌کرد. «عروس» بهروز افخمی ‌مانند «شور عشق» ستاره آفرین بود. نیکی کریمی‌ و ابوالفضل پورعرب، با این فیلم محبوب قلب‌ها شدند و خیلی‌ها یادشان رفت که نیکی کریمی‌را برای نخستین بار، در سال ۶۸ در فیلم «وسوسه» جمشید حیدری دیده‌اند. کسی که از دوران دبیرستان، علاقه زیادی به تئاترهای مدرسه‌ای داشت و همین علاقه، او را سرانجام به ستاره سال‌های نه چندان دور سینمای ایران تبدیل کرد. درباره ورود او به سینما هیچ وقت حرف و حدیثی وجود نداشت. آن سال‌ها آن قدر سینمای ایران بی‌ستاره بود که همه از حضور بازیگر تازه واردی مثل او در سینما استقبال می‌کردند.

▪ هانیه توسلی

او جزو کسانی است که رشته تحصیلی‌اش با کاری که اکنون انجام می‌دهد، متناسب است. تحصیل کرده ادبیات نمایشی است و کار بازیگری را از تئاتر شروع کرده است تا بالاخره در فیلم کوتاه «روی جاده نمناک» به کارگردانی مهدی کرم پور، جلوی دوربین می‌رود. تست دادن او در دفاتر مختلف سینمایی آن قدر پیش رفت که تنها یک سال و نیم بعد از آمدنش از همدان به تهران، در مجموعه تلویزیونی «غریبه» بازی کرد.

▪ لاله اسکندری

وقتی خیلی بچه بود جلوی دوربین ظاهر شد. عمویش کارگردان و فیلمنامه‌نویس بود و وقتی او ۵ ساله بود، جلوی دوربین فیلم ۸ میلی‌متری عمویش رفت تا جرقه بازیگر شدن به سرش بیفتد. چند سال بعد هم در فیلم کوتاه «بازیگر فیلم زن لر» از روح‌انگیز ساقی‌نژاد بازی کرد و پایش به سینما و تلویزیون باز شد؛ هرچند درس خواندن او در دانشکده هنر و معماری هم او را به فضاهای هنری نزدیک کرد. سال ۷۸ برای اسکندری سال دیده شدن بود؛ یک نقش کوتاه در «متولد ماه مهر» کافی بود تا لاله اسکندری جا پایش را در سینما محکم کند.