تصویر هابل از سرد ترین نقطه کیهان

تصویری که تلسکوپ فضایی هابل از سحابی سیاره نمای بومرنگ، در صورت فلکی قنطورس، تهیه کرده بود منتشر شد. این سحابی سیاره نما ی جوان که در فاصله ۵۰۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد یکی …

تصویری که تلسکوپ فضایی هابل از سحابی سیاره نمای بومرنگ، در صورت فلکی قنطورس، تهیه کرده بود منتشر شد. این سحابی سیاره نما ی جوان که در فاصله ۵۰۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد یکی از سردترین نقاط کیهان است که تا کنون شناخته شده است.سحابی های سیاره نما مراحل پایانی زندگی یک ستاره معمولی هستند و از فوران لایه های خارجی ستاره مرکزی به وجود می آیند. این موجودات آسمانی در آغاز عصر اکتشافات نجومی ، زمانی که ابزارهای رصدی ما هنوز بسیار ابتدایی بودند به شکل قرصی کوچک دیده می شدند از این رو به خاطر ظا هرشان که شبیه به سیارات منظومه شمسی بود به سحابیهای سیاره نما معروف شدند. سحابی سیاره نمای بومرنگ در سال ۱۳۵۸ توسط دو اختر شناس به نامهای کیت تیلور و مایک اسکارت با کمک تلسکوپ بزرگی در استرالیا رصد و به خاطر شکل ظاهرش به نام بومرنگ نامگذاری شد. تلسکوپهای زمینی توانایی تفکیک جزییات این سحابی سیاره نما را ندارند و برای این منظور باید متوسل به تلسکوپ فضایی هابل شد. در سال ۱۳۷۳ یکی از رصدخانه های مجموعه رصدخانه های جنوبی اروپا که در شیلی بنا شده است به اندازه گیری حرارت این سحابی پرداخت. نتیجه به دست آمده بسیار حیرت انگیز بود . دمای این سحابی سیاره نما ۲۷۲ درجه سانتیگراد زیر صفر است، یعنی تنها یک درجه سانتیگراد بالاتر از صفر مطلق.(پایین ترین حد دما در فیزیک که در آن تمام حرکتهای مولکولی متوقف می شود و مبنای مقیاس کلوین). این سحابی با این دما تبدیل به سرد ترین شی آسمانی شد که در فاصله ای در این حد قرار دارد و دمای آن از تابش پس زمینه کیهان (تابشی به یادگار مانده از انفجار بزرگ که از همه جهات فضا به ما می رسد) نیز کمتر است.در تصویری که تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۳۷۶ در طی یک نوردهی ۱۰۰۰ ثانیه ای و با کمک فیلتر سبز – زرد تهیه کرد. جزییات بیشتری از این سحابی آشکار شده است. دراین تصویر که روز گذشته (۵ سال بعد از بعد از عکس برداری) منتشر شد ساختار مرکزی همانند یک پاپیون بزرگ به تصویر کشیده شده است. در این تصویر کمانهایی ظریف و ساختارهای میله ای شکل شبح مانندی در لبه های این ناحیه پاپیونی آشکار شده است. شکل ظاهری این سحابی سیاره نما خود معمایی برای پژوهشگران است چرا که اکثر سحابیهای سیاره نما ظاهری حباب مانند دارند . البته ممکن است به علت سن کم این سحابی هنوز ساختار متقارن این سحابی سیاره نما شکل نگرفته باشد. اخترشناسان احتمال می دهند جریان بادی بسیار شدید ، با سرعت ۵۰۰۰۰۰ کیلمتر در ساعت گازهای بسیار سرد را از اطراف ستاره مرکزی دور می کند. ستاره مرکزی این سحابی مدت ۱۵۰۰ سال است که سالانه یک هزارم جرم خورشید را از خود بیرون می ریزد . این مقدار ۱۰۰ برابر بیش از مقداری است که ستاره ای مشابه هنگام تبدیل شدن به سحابی سیاره نما از خود خارج می کند.و شاید همین توسعه سریع عاملی برای سرد شدن این ناحیه از آسمان باشد. در تصویر هابل نور ستاره مرکزی توسط ذرات غبار منعکس شده و این تصویر را شکل داده است.