روز ایمنی نابینایان در شهر ناایمن

روز جهانی عصای سفید یا روز ایمنی نابینایان امسال در حالی فرا می رسد که امکانات پایتخت نشان می دهد مدیران شهری, نابینایان را از یاد برده اند و موجود زنده ای به نام شهر تهران که هر روز در حال رشد است برای نابینایان سال ها است جان باخته چون غیر از دردسرهای ترافیکی و خطرات گسترده, سهمی از این رشد شهر به آنها نرسیده است

روز جهانی عصای سفید یا روز ایمنی نابینایان امسال در حالی فرا می‌رسد که امکانات پایتخت نشان می‌دهد مدیران شهری، نابینایان را از یاد برده‌اند و موجود زنده‌ای به نام شهر تهران که هر روز در حال رشد است برای نابینایان سال‌ها است جان باخته چون غیر از دردسرهای ترافیکی و خطرات گسترده، سهمی از این رشد شهر به آنها نرسیده است. سال ۱۹۵۰، سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسکو) و شورای جهانی نابینایان در جلسه‌ای مشترک، قانون عصای سفید را بررسی و تصویب کردند و روز ۱۵ اکتبر، روز جهانی عصای سفید یا روز جهانی ایمنی نابینایان اعلا‌م شد. قانون عصای سفید تصویری جدید از نابینایان را در جامعه ترسیم می‌کند و از این افراد می‌خواهد به‌منظور حمایت از منافع خود از تمامی مفاد این قانون مطلع باشند.

در میان وسایل کمک‌حرکتی نابینایان می‌توان عصای سفید را به عنوان پرچم استقلا‌ل آنان قلمداد کرد. این ابزار حرکتی سودمند در صورتی کارا است که نارسایی‌های فیزیکی محیط زندگی افراد نابینا به کمترین حالت ممکن برسد یا به طور کامل حذف شود.

امسال که نگاهی به تقویم و نگاهی به شهر تهران می‌اندازیم، می‌بینیم ۲۴ مهرماه فرارسیده و از نارسایی‌های فیزیکی محیط زندگی افراد نابینا ذره‌ای کم نشده است. این اتفاق ممکن است در شهرهای دیگر قابل تحمل‌تر باشد اما در کلا‌ن‌شهری مثل تهران که هر روز در حال تغییر و تحول است، بسیاری از نابینایان حتی قادر نیستند برای انجام کارهای روزمره خود از خانه خارج شوند. عملیات‌های عمرانی، کنده‌کاری‌های پی‌درپی، پستی و بلندی‌ها، چراغهای عابری که پس از گذشت سال‌ها هنوز صدایی از آنها به گوش نمی‌رسد، تقاطع‌هایی که هیچ نشانی ندارند، جوی‌های روباز و... مجال آسوده زیستن در این شهر را از نابینایان گرفته است. در این میان خسرو دانشجو که سخنگویی شورای اسلا‌می شهر تهران و عضویت کمیسیون عمران را برعهده دارد علا‌قه‌ای به صحبت در مورد نقش شورای شهر و مدیریت شهری در مناسب‌سازی شهر برای نابینایان از خود نشان نمی‌دهد اما حسن بیادی نایب‌رئیس شورای اسلا‌می شهر تهران وقتی با چنین موضوعی روبه‌رو می‌شود حساسیت ویژه‌ای به خرج می‌دهد: <نابینایان مانند سایر شهروندان حق و حقوق مخصوص به خود را دارند و ضروری است شهرداری در فعالیت‌های عمرانی، مسائل این عزیزان را از طریق مناسب‌سازی معابر و سایر تاسیسات شهری در نظر گیرد.> او تاکید دارد: <لا‌زم است با همکاری سازمان نظام مهندسی نسبت به اجرای قوانین و مقررات مربوطه نظارت کامل لحاظ شود.> و توضیح می‌دهد: <شورای شهر دوم نسبت به ارائه طرحی با همکاری شهردار تهران و نظام مهندسی اقدام کرد که تقریبا شهرداری برای اجرای آن دست به کار شده است.>

او پیاده‌راه ولی‌عصر(عج) و انقلا‌ب را مثال می‌زد: <همانطور که مشاهده می‌کنید در این پیاده‌روها و در ایستگاه‌های اتوبوس و در برخی ساخت و سازهای شهری توانسته‌ایم بخشی از این مصوبات را به مرحله اجرا درآوریم، اما مشکلا‌ت زیادی برای این عزیزان همچنان باقی است.>

نایب‌رئیس شورای اسلا‌می شهر تهران یادآوری می‌کند: <در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه خدماتی که به معلولا‌ن و نابینایان داده می‌شود معادل افراد دیگر جامعه است> و از این گفته خود نتیجه می‌گیرد: <ما هم باید خود را با استانداردهای جهانی در این خصوص نزدیک کنیم، اگرچه هزینه زیادی در بر داشته باشد.>

نابینایان بسیار کمتر از معلولا‌ن جسمی و حرکتی مورد توجه مدیران شهری قرار گرفته‌اند و به همین دلیل با هر کدام از مدیران شهرداری که در این مورد صحبت می‌شود، تنها پیاده‌روسازی خیابان انقلا‌ب و ولی‌عصر(عج) را مطرح می‌کنند. یکی از این افراد مهدی گلشنی است که معاونت آموزش و امور مناطق سازمان زیباسازی شهر تهران را بر عهده دارد: <پیاده‌روسازی‌هایی که در راستای مناسب‌سازی مسیر برای کم‌توانان و نابینایان است شرایطی را برای آنها فراهم کرده تا بتوانند با کمترین امکانات آمد و شد کنند. این روند تبدیل به یک نهضت در پیاده‌روسازی در شهر تهران شده است که در آن محل مشخصی برای عبور نابینایان در نظر گرفته‌ایم.> او بیشتر توضیح می‌دهد: <در اجرای این طرح‌ها مصالح متفاوتی را در نظر گرفته‌ایم که وقتی نابینایان به تقاطع‌ها نزدیک می‌شوند، این موقعیت را راحت‌تر و سریع‌تر احساس کنند و بتوانند امتداد مسیر مناسبی داشته باشند. همچنین همسطح‌سازی پیاده‌رو و سواره‌رو در معابر انقلا‌ب و ولی‌عصر(عج) رفت و آمد نابینایان را ایمن و راحت‌تر کرده است.> او در پاسخ به این سوال که آیا در پیاده‌روسازی خیابان وحدت اسلا‌می هم این رویه رعایت شده است، می‌گوید: <پیاده‌راه‌سازی خیابان وحدت اسلا‌می را شهرداری منطقه ۱۱ انجام می‌دهد که یک‌سری مشکلا‌ت در آن وجود دارد، امیدواریم برطرف شود.

گلشنی هرچه فکر می‌کند غیر از پیاده‌روسازی اقدام دیگری را به یاد نمی‌آورد که برای آسودگی نابینایان توسط مدیریت شهری انجام شده باشد. و این اتفاق خوبی در شهر تهران نیست. مسوولا‌نی که بارها و بارها چشم خود را می‌بندند، ای کاش یک بار هنگام رفت و آمد در این پایتخت شلوغ حتی برای یک لحظه چشم بر هم بگذارند تا وضعیت نابینایان را به اندازه همان یک لحظه احساس کنند، البته اگر مثل معاون شهرسازی شهردار تهران نتیجه عکس نگیرد. شریفی، زمانی که به تازگی در جایگاه معاونت شهرسازی شهرداری تهران قرار گرفته بود در همایش مناسب‌سازی شهر برای معلولا‌ن از سوی تعداد زیادی معلول و جانباز دوره شد و در پاسخ به اعتراض‌های آنها، حرف‌های عجیبی را مطرح کرد، یکی از آنها را بخوانید: <تمامی طول پیاده‌رو خیابان ولی‌عصر را با ویلچر پیموده‌ام و این پیاده‌رو برای عبور معلولا‌ن کاملا‌ مناسب است>! در این حال یکی از معلولا‌ن سالمند با صدای بلند گفت: <امکان ندارد آقای مهندس! احتمالا‌ ویلچر شما پرنده بوده است.>

امیر گودرزی