کوچک ترین بنای مذهبی ایران

به هر گوشه این سرزمین که سفر کنید, نشانه هایی از معماری اسلامی خواهید دید

به هر گوشه این سرزمین که سفر کنید، نشانه‌هایی از معماری اسلامی خواهید دید. مساجد، تکیه‌ها و حسینیه‌ها و امامزاده‌ها همگی جزئی جدایی‌ناپذیر از معماری سنتی ایرانی است. به هر حال حتی در دنیای امروز هم یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌های سفر را می‌توان زیارت و سفرهای زیارتی دانست. در هر گوشه این سرزمین نیز می‌توان بقاع متبرکه امامزادگانی را جستجو کرد که هر یک نشان‌دهنده عمق علاقه و عشق مردمان این سرزمین به آنان است.

تصور عمومی از امامزاده‌ها، گنبد و بارگاه عموما فیروزه‌ای رنگ و صحن آینه‌کاری شده است. در حوالی فیروزکوه، اما بنای امامزاده‌ای قرار دارد که شاید بتوان آن را عجیب‌ترین نمونه این بقاع متبرکه در ایران دانست؛ امامزاده‌ای که کل مساحت ساختمان آن حدود دو مترمربع و ارتفاعش نیز کمتر از دو متر است. در حقیقت این بقعه در کنار بقعه‌ای بزرگ‌تر قرار گرفته که بنای بزرگ‌تر متعلق به امامزاده ابراهیم رضا و بنای کوچک معروف به بقعه امامزاده قائم است.

برای دیدن و زیارت این امامزادگان باید به فیروز کوه سفر کنید. آرامگاه متبرک این امامزادگان در ۴۱ کیلومتری فیروزکوه و در فاصله تقریبی ۱۲ کیلومتری بخش ارجمند در قبرستان روستای آسور واقع شده است.

بنای امامزاده ابراهیم رضا که ساختمان بزرگ‌تری دارد، هشت ضلعی است. با توجه به پایه بنا به این نتیجه می‌رسیم که مصالح به کار رفته در بنا لاشه سنگ و ملاط ساروج است. قسمت بیرونی بنا با سیمان سفید پوشیده شده و دارای یک گنبد مخروطی هشت ضلعی دو پوش است که از بیرون مخروطی و از داخل حالت مقعر دارد و پوشش روی گنبد هم فلزی است.

فضای داخلی بنا از گچ پوشیده شده و کف آن نیز موزائیک‌کاری شده است. در دو ضلع شرق و جنوب دو پنجره نورگیر مشبک و در دیوار‌ها شش طاق‌نما مشاهده می‌شود. ضریح چوبی منبت‌کاری شده امامزاده در وسط اتاق مقبره قرار گرفته است.

در صفحه ۲۱۷ کتاب بقاع متبرکه استان تهران ذکر شده نسب این امامزاده به امام موسی کاظم(ع) می‌رسد و درباره بقعه آن چنین می‌نویسد:

«در نمای داخلی گنبد، در هر ضلع یک طاق‌نمای جناغی وجود دارد که دو طاقچه کوچک مستطیل شکل آن با پنجره‌های چوبی مشبک تزئین شده است. همین نمای بیرونی گنبد را طاق‌نمای جناعی، تزئین می‌کند...»

در کنار بقعه امامزاده ابراهیم رضا، بنای امامزاده قائم قرار دارد که می‌توان آن را کوچک‌ترین بقعه مذهبی ایران دانست.

بنای این بقعه شامل یک گنبد مخروطی است که روی یک ساقه استوانه‌ای قرار دارد. بنا از لاشه سنگ و ساروج ساخته‌شده و قسمت خارجی آن را سیمان​کاری کرده‌اند. کف بنا موزائیک شده است. ورودی این بنا از طرف امامزاده ابراهیم رضاست.

قسمت داخلی پوشش گچ دارد و ضریح کوچک چوبی ساده در وسط آن قرار گرفته است. یک نورگیر در ضلع شمال غربی دیده می‌شود. گنبد بنا از خارج رک (مخروطی) و از داخل مقعر است.

در تمامی زوایای داخلی و خارجی بنا، هیچ اثری از تزئینات و شواهدی مانند کتیبه و... دیده نمی‌شود. متاسفانه در مورد نسب و تاریخچه این امامزاده اطلاعاتی به دست نیاوردیم، اما اهالی محل اعتقاد دارند وی برادر امامزاده ابراهیم رضا است.

کورش تعالی