چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا

آدمكشی به شیوه نوین


آدمكشی به شیوه نوین

تروریسم به رفتار و اعمال فرد یا گروهی اطلاق می شود كه از راه ایجاد ترس و وحشت و به كار بستن زور می خواهند به هدف های سیاسی خود برسند البته امروزه كارهای خشونت آمیز و غیرقانونی حكومت ها برای سركوبی مخالفان خود و ترساندن آنان نیز در ردیف تروریسم قرار دارد كه از آن به عنوان تروریسم دولتی یاد می شود كه امروز بهترین نمونه تروریسم دولتی و حامی تروریسم , دولت اسراییل است

● تاریخچه‌ تروریسم‌ از قرن‌ هجدهم‌ تا امروز

روزی‌ نیست‌ كه‌ كلمه‌ ترور را در روزنامه‌ها نبینیم‌ یا در رسانه‌های‌ تصویری‌، خبری‌ از آن‌ پخش‌ نشود. دیگر ذهنمان‌ به‌ این‌ واژه‌ عادت‌ كرده‌ و شاید براحتی‌ و بی‌توجه‌ از كنار آن‌ بگذریم‌ اما باید مفهوم‌ این‌ واژه‌ كه‌ در دنیای‌ امروزین‌ یكی‌ از معضلات‌ جامعه‌ بشری‌ است‌، بخوبی‌ تبیین‌ شود.تروریسم‌ از ریشه‌ Terror به‌ معنای‌ ترس‌ و وحشت‌ گرفته‌ شده‌ است‌.

تروریسم‌ به‌ رفتار و اعمال‌ فرد یا گروهی‌ اطلاق‌ می‌شود كه‌ از راه‌ ایجاد ترس‌ و وحشت‌ و به‌ كار بستن‌ زور می‌خواهند به‌ هدف‌های‌ سیاسی‌ خود برسند البته‌ امروزه‌ كارهای‌ خشونت‌آمیز و غیرقانونی‌ حكومت‌ها برای‌ سركوبی‌ مخالفان‌ خود و ترساندن‌ آنان‌ نیز در ردیف‌ تروریسم‌ قرار دارد كه‌ از آن‌ به‌ عنوان‌ تروریسم‌ دولتی‌ یاد می‌شود كه‌ امروز بهترین‌ نمونه‌ تروریسم‌ دولتی‌ و حامی‌ تروریسم‌، دولت‌ اسراییل‌ است‌.

از جمله‌ افرادی‌ كه‌ از ترور به‌ عنوان‌ یك‌ عمل‌ سیاسی‌ موثر نام‌ می‌برد، لنین‌ است‌. وی‌ در كتاب‌ دولت‌ و انقلاب‌ پس‌ از بررسی‌ راه‌های‌ مختلف‌ نابودی‌ دستگاه‌ دولت‌ در نظام‌ سرمایه‌داری‌، نتیجه‌ می‌گیرد كه‌ بهترین‌ شیوه‌ در هم‌ شكستن‌ سلطه‌ دولت‌های‌ سرمایه‌داری‌، استفاده‌ از ابزارهای‌ نظامی‌ و راه‌های‌ تروریستی‌ است‌. در واقع‌ لنین‌ را می‌توان‌ بنیانگذار تروریسم‌ بین‌المللی‌ جدید دانست‌. از گروه‌هایی‌ كه‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ اهداف‌ خود، از شیوه‌های‌ ترور و كشتار مخالفین‌ استفاده‌ می‌كردند، می‌توان‌ گروه‌های‌ آنارشیستی‌ را نام‌ برد.

در بررسی‌ انقلاب‌ فرانسه‌، از مه‌ ۱۷۹۳ تا ژوییه‌ ۱۷۹۴ را دوره‌ حكومت‌ ترور می‌خوانند، زیرا در این‌ دوره‌ هزاران‌ تن‌ را با گیوتین‌ گردن‌ زدند.

گفتیم‌ كه‌ تروریسم‌ دولتی‌ نیز امروزه‌ سربرآورده‌ است‌. در تعریف‌ «تروریسم‌ دولتی‌» عده‌یی‌ معتقدند كه‌ تروریسم‌ بین‌المللی‌ از مشكلات‌ مهم‌ امروزی‌ است‌ كه‌ تحت‌ هدایت‌ دولت‌ یا دولت‌هایی‌ برضد كشورهای‌ دیگر با همكاری‌ گروه‌های‌ مختلف‌ به‌ وقوع‌ می‌پیوندد و غالباً با حملات‌ به‌ اتباع‌ خارجی‌ یا اموال‌ آنها در سرزمین‌ و كشور خود یا جای‌ دیگر نیز توسعه‌ می‌یابد.

اصولاً تروریسم‌ بین‌المللی‌ یك‌ پدیده‌ متفرق‌ زاییده‌ ركود اجتماعی‌ نیست‌، بلكه‌ ریشه‌ در نیات‌ و اهداف‌ سیاسی‌ كشورهای‌ توسعه‌ طلب‌ و گروه‌هایی‌ كه‌ از آن‌ بهره‌ می‌برند دارد. در سال‌ ۱۹۲۷ تروریسم‌ این‌گونه‌ تعریف‌ شد: تلاش‌ها با هدف‌ ایجاد تحولات‌ در حكومت‌، اخلال‌ در ارایه‌ خدمات‌ عمومی‌، مسموم‌ ساختن‌ روابط‌ بین‌الملل‌، قتل‌ روسای‌ دول‌ یا نمایندگان‌ حكومت‌ها، تخریب‌ اموال‌ عمومی‌ و تحریك‌ بیماری‌های‌ واگیردار.

اگر بخواهیم‌ تروریسم‌ دولتی‌ را در عرصه‌ بین‌المللی‌ مختصراص بررسی‌ كنیم‌ بهترین‌ نمونه‌ اسراییل‌ است‌. امروزه‌ دیگر تردیدی‌ وجود ندارد كه‌ شناختن‌ صهیونیسم‌ جهانی‌ و رمز پایداری‌ آن‌، بدون‌ شناختن‌ گروه‌های‌ تروریستی‌ حمایتگر و تاثیرگذار برآن‌ امكان‌پذیر نیست‌. فاصله‌ چندانی‌ بین‌ تشكیل‌ اولین‌ كنگره‌ صهیونیسم‌ جهانی‌ توسط‌ تئودور هرتزل‌ در سال‌ ۱۸۹۷ و متولد شدن‌ اولین‌ گروه‌ تروریستی‌ وجود ندارد. هرتزل‌ در پایان‌ آن‌ كنگره‌ اعلام‌ كرد كه‌ من‌ حكومت‌ یهود را پایه‌ریزی‌ كردم‌. در این‌ راه‌ می‌باید اولین‌ مانع‌ عمده‌ را از میان‌ برمی‌داشتند و آن‌ چیزی‌ جز غیریهودیان‌ ساكن‌ در فلسطین‌ نبود و برای‌ تحقق‌ این‌ امر نیز به‌ سازمان‌هایی‌ متعصب‌ و ملی‌گرا كه‌ در راه‌ اسراییل‌ حاضر باشند به‌ هركاری‌ حتی‌ ترور و قتل‌ دست‌ بزنند نیاز داشتند.

یكی‌ از این‌ سازمان‌ها، سازمان‌ «تجدیدنظر طلبان‌ صهیونیست‌» بود كه‌ آن‌ را ولادیمیر ژبوتینسكی‌ پایه‌گذاری‌ كرد. این‌ سازمان‌ انشعابی‌ از صهیونیسم‌ را می‌توان‌ مادر همه‌ سازمان‌ها و گروه‌های‌ تروریستی‌ صهیونیست‌ در اسراییل‌ دانست‌. بعد از شكل‌گیری‌ این‌ سازمان‌ بود كه‌ گروه‌هایی‌ همچون‌ هاگانا، اشترن‌ و ایرگون‌ به‌ وجود آمدند.

روند استفاده‌ از خشونت‌ در رسیدن‌ به‌ هدف‌ با گذشت‌ زمان‌ نه‌ تنها كندتر نشده‌ بلكه‌ بردامنه‌ آن‌ نیز افزوده‌ شده‌ است‌. این‌ سازمان‌ها هدف‌ خود را دفاع‌ از یهودیان‌ عنوان‌ می‌كردند ولی‌ در واقع‌ هدف‌ آنها چیزی‌ جز دستیابی‌ به‌ مقاصد صهیونیسم‌ نبود. زمانی‌ كه‌ ژبوتینسكی‌ گروه‌ تروریستی‌ هاگانا را به‌ وجود آورد اهداف‌ خود را پنهان‌ نكرد و علناص به‌ آموزش‌ نیروهایی‌ پرداخت‌ كه‌ بعدها منافع‌ انگلیسی‌ها را نیز به‌ خطر انداخت‌. در حال‌ حاضر نیز تروریسم‌ دولتی‌ هرگز پنهان‌ نمی‌شود.

سابقاً می‌گفتند هدف‌ تروریست‌ها این‌ است‌ كه‌ توجه‌ مردم‌ را جلب‌ كنند، نه‌ اینكه‌ آنها را هلاك‌ كنند، اما ظاهراص جانیان‌ جدید، فقط‌ در پی‌ نابودی‌ هستند. تروریسم‌ قدیمی‌ می‌خواست‌ تحولی‌، حتی‌ به‌ غلط‌ در جهان‌ ایجاد كند، اما تروریسم‌ نو جهان‌ را اصلاح‌ ناپذیر می‌داند. به‌ قول‌ بروس‌ هافمن‌، كارشناس‌ خشونت‌های‌ سیاسی‌، ترورهای‌ اخیر اهداف‌ نامشخص عقیدتی‌ و نظامی‌ را دنبال‌ می‌كنند. تروریست‌های‌ جدید سعی‌ می‌كنند برمبنای‌ تئوری‌ توطئه‌ با ابزار احساسات‌ ضد دولتی‌ مردم‌ را به‌ سوی‌ خود جلب‌ كنند.

در سال‌ ۱۹۹۵ تروریسم‌ نو با استفاده‌ از سلاح‌های‌ كشتار جمعی‌ نمونه‌یی‌ از عملكرد خود را نمایان‌ ساخت‌. در ماه‌ مارس‌ آن‌ سال‌ اعضای‌ یك‌ فرقه‌ تروریستی‌ با پخش‌ گاز اعصاب‌ سارین‌ در مترو توكیو، دوازده‌ كشته‌ و چندین‌ هزار مجروح‌ برجای‌ گذاشتند. این‌ حمله‌ به‌ طرز ناشیانه‌یی‌ صورت‌ گرفته‌ بود.

هافمن‌ كه‌ دستیار مدیر مركز تحقیق‌ درباره‌ تروریسم‌ در دانشگاه‌ سنت‌ اندروز اسكاتلند است‌ معتقد است‌ كه‌ شبه‌ نظامیان‌ راستگرای‌ افراطی‌ امریكا، فرقه‌های‌ كهنه‌ پرست‌ ژاپن‌ و... همه‌ در پی‌ نوعی‌ تعصب‌ ارضا ناپذیر هستند كه‌ جز انتقام‌ و نابودی‌، برنامه‌ دیگری‌ در دستور كار خود ندارند.

تروریسم‌ قدیمی‌ غالباص مدعی‌ بود كه‌ خواهان‌ سرنگونی‌ قدرت‌ استعماری‌ یا نظام‌های‌ سلطه‌گر است‌ و می‌كوشد با اعلامیه‌های‌ بلند بالا توجه‌ همگان‌ را به‌ سوی‌ این‌ اهداف‌ جلب‌ كند. عاملان‌ تروریسم‌ قدیمی‌، شبكه‌های‌ سری‌ سازمان‌ یافته‌یی‌ بودند كه‌ اغلب‌ تحت‌ حمایت‌ دولت‌های‌ تندرو و استعماری‌ قرار داشتند، چنین‌ دولت‌هایی‌ مبارزه‌ مسلحانه‌ را بخشی‌ از سیاست‌ خارجی‌ می‌دانستند و تلاشی‌ برای‌ مخفی‌ كردن‌ این‌ عقیده‌ خود نشان‌ نمی‌دادند. تروریست‌های‌ قدیمی‌ با اینكه‌ از بمب‌گذاری‌ یا هواپیما ربایی‌ ابایی‌ نداشتند، برای‌ اعمال‌ وحشیانه‌ خود حد و حدودی‌ قایل‌ بودند، چون‌ می‌خواستند از لحاظ‌ سیاسی‌ مشروعیت‌ پیدا كنند.

كشتن‌ تعداد زیادی‌ بی‌گناه‌ باعث‌ می‌شود آنها حامیان‌ عادی‌ خود را از دست‌ بدهند.

تروریسم‌ نو برخلاف‌ تروریسم‌ قدیمی‌، فاقد دستور كار مشخصی‌ است‌ و عاملان‌ آن‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ قدرت‌ برنامه‌ واقع‌گرایانه‌یی‌ ندارند. تقریباً در تمامی‌ جنگ‌های‌ داخلی‌ و قومی‌ جهان‌ از گونه‌های‌ مختلف‌ ترور قدیمی‌ از جمله‌ بمب‌گذاری‌ در اتومبیل‌، قتل‌ عام‌ و آدم‌ربایی‌ استفاده‌ شده‌ است‌. در این‌ زمان‌ هم‌ كه‌ در سال‌ ۲۰۰۶ میلادی‌ بسر می‌بریم‌ در گوشه‌ و كنار جهان‌ حملات‌ تروریستی‌ در صدر اخبار شبكه‌های‌ خبررسانی‌ است‌. وقایع‌ تروریستی‌ در عراق‌، افغانستان‌، بمب‌گذاری‌ در لندن‌، ترور شیخ‌ آل‌ یاسین‌ و نمونه‌های‌ بسیاری‌ دیگر از نمودهای‌ واضح‌ تروریسم‌ و وحشت‌ در جهان‌ هستند.

نویسنده‌: رضا شجاعیان‌