چادر ـ خیمه Tents

خانه‌ای است که می‌توان آن را تقریباً از جائی به جائی برد. چادرها معمولاً از پارچه‌ کتابی ساخته می‌شوند. آورده‌اند که نخست چادرها را مسلمانان در سده هفتم میلادی هنگامی که به …

خانه‌ای است که می‌توان آن را تقریباً از جائی به جائی برد. چادرها معمولاً از پارچه‌ کتابی ساخته می‌شوند. آورده‌اند که نخست چادرها را مسلمانان در سده هفتم میلادی هنگامی که به اسپانیا تاختند با خود به اروپا آوردند. ازآن پس استعمال چادر در سراسر اروپا گسترش یافت، و بعدها به آمریکا برده شد.

سرخپوستان آمریکای شمالی از پوست درخت برای خانه‌هائی شبیه چادر که ویگ‌وام Wig Wams نام دارد سود می‌جستند. و همچنین از پوست جانوران برای ساختن کلبه سرخپوستی خود استفاده می‌کردند. برخی از سرخپوستان هنوز هم چنین خانه‌ای می‌سازند. اما بیشتر آنان خانه‌ها یا چادرهای مدرن برای سکونت خویش می‌سازند.

انواع چادر

ساده‌ترین نوع چادر چادر کرباسی است که ته و انتهایش دایره‌ای شکل است خیلی شبیه خانه‌های سرخپوستی که قسمت مرکزی آن بلند و تیرک چادر قرار گرفته است. به این گونه چادر، چادر زنگی می‌گویند، زیرا مانند یک زنگ است. این چادر تیری چوبی یا فلزی در وسط دارد که چادر روی آن گسترده می‌شود. میخ‌های چوبی برای نگهداری ریسمان‌های چادر بر زمین کوبیده می‌شود و با این ریسمان‌هاست که چادر را به شکل دلخواه و محکم و افراشته نگه داشته می‌شود.

چادر کاربردهای فراوانی دارد و از جمله چادرهای نظامی که به شکل تازه‌ای طراحی شده و از آن‌ها در برقراری جلسات مشاوره نظامی و بیمارستان‌های صحرائی و غیره سود جسته می‌شود.

چادر در میان بدویان و بیابانگردان

مردمان بیابانگرد برخی از بخش‌های آسیا همواره در آن بسر می‌برند. طبقه اجتماعی و دارا و نادار بودن بیابان‌گردان از چادرهای آن شناخته می‌شود. چادرهای اعراب و عشایر کوچنده ایران اغلب از موی بز و به رنگ سیاه بافته و ساخته می‌شود. برخی از آنها خیلی استادانه ساخته شده و اغلب به وسیله قالیچه‌ها و پوست جانوران به بخش‌های مختلف تقسیم می‌گردد. از این چادرها همچون مسکن و پناهگاه خانوادگی سود می‌جویند اما می‌توان آنرا به آسانی جابه‌جا کرد.

بی‌نیازی به دستگاه‌های تقویت صدا

استفاده از چادر برای محوطه مخصوص ارکستر بسیار رایج است زیرا دارای خاصیت آکوستیک است. جنس چادر به اندازه کافی ضخیم بوده و به‌راحتی می‌تواند اصوات دارای برد متوسط و بالای موسیقی را منعکس نماید، در حالی که شکل منحنی و پیچ و خم آن صدا را پخش کرده و تعداد ۱۵۰۰ نفر تماشاچی آن نیازی به دستگاه‌های تقویتی صدا ندارند.

روش‌های جدید علمی ساختن چادر

شکل‌های چادرهای امروزی به همان اندازه که ثمره ضرورت مهندسی به‌عنوان طرح‌های معماری هستند، اما بدون کامپیوتر این کار ممکن نخواهد بود. زیرا پارچه‌ باید قابل اتساع و کشش باشد تا بتواند به‌عنوان چادر مورد استفاده قرار گیرد. یک راه این است که هوا را با کمک پنکه داخل پارچه کنند، همان روشی که در توپ‌های تنیس به کار می‌رود. روش دیگر آن است که با کابل بر روی پارچه آن قدر بکوبند تا انحناهای متعددی بر روی آن به‌وجود آمده، و بتواند در برابر فشار باد، باران، بوران، برف یا یخ مقاومت نماید. برای انجام این کار، نیاز به سیستم ریاضی آنالیز غیرخطی (Non linear analysis) است که در آن عوامل نادر در یکدیگر تأثیر متقابل دارند. یعنی اگر ب راثر ورزش باد چادر کمی از شکل طبیعی خود خارج شود، تمامی شکل هندسی چادر تغییر می‌کند و این تغییر نیز به نوبه خود پخش بار باد را دگرگون می‌سازد، در واقع همه چیز در یکدیگر تأثیر دارند. محاسبه ریاضی چادرهای حج از این بابت و توسط یک کامپیوتر کری (Cray Computer) به میزان ۲۵۰،۰۰۰ دلار خرج برداشته است.

از چادر برای پوشش پارچه‌ای و قابل اتساع سقف پارک کامینسکی شیکاگو استفاده شد. دیوید گیجر مهندس می‌گوید: ”شاید بتوان در آینده پشم شیشه‌ای ساخت که ضخامت آن به اندازه یک مولکول باشد، پشم شیشه‌ای که همچون نخ ساران (مورد استفاده در فضانوردی) قابلیت انحناء داشته باشد. از این پشم شیشه‌ می‌توان به عنوان سقف در مناطق بسیار سرد جهان استفاده کرد، در حالی که محوطه داخل آن به گرمای تابستان خواهد بود“. [ترجمه: محمد رفیعی مهرآبادی ـ ۸]