وضعیت کنونی فعالیت های اقتصادی زنان ایرانی در بخش خصوصی

حضور زنان ایرانی در فعالیت های اقتصادی و مدیریت موسسه های اقتصادی در سطح نامطلوبی قرار دارد

حضور زنان ایرانی در فعالیت های اقتصادی و مدیریت موسسه های اقتصادی در سطح نامطلوبی قرار دارد. گر چه ساختارهای فرهنگی و اجتماعی فراهم شده است اما آمار رضایت بخشی در این زمینه وجود ندارد.

هم اکنون ۴ هزار و ۵۰۰ نفر از بانوان بازرگان در سراسر کشور کارت بازرگانی دارند اما تنها ۳ نفر از آنها عضو هیات نمایندگان اتاق ایران هستند که این نشان دهنده سطح نامطلوب حضور بانوان بازرگان در عرصه اقتصادی است.

دانش اجتماعی زنان و نقش آنها در فعالیت های اقتصادی در حال گسترش است. جامعه اقتصادی زنان به صورت رسمی در ماه ژانویه سال ۲۰۰۷ با نام "شورای بانوان بازرگان" در اتاق تهران تشکیل شد که هدف آن بالا بردن جایگاه زن در فعالیت های تجاری بین المللی و تبادل اطلاعات و همکاری های دو جانبه با بانوان تجار کشورهای اسلامی بوده است. مهمترین اهداف شورای بانوان بازرگان شامل ایجاد مرکز مشاوره، آموزش و بهبود دیدگاه اقتصادی در میان بانوان، برگزاری کارگاه های آموزشی تجاری، تشکیل گروه های کاری در صنعت، تجارت، حمل و نقل، فن آوری اطلاعات، معدن، کشاورزی گردشگری و راه اندازی وب سایت و همچنین چاپ مجله برای اطلاع رسانی به اعضاء است. این شورا درحدود یک هزار عضو دارد بزرگترین شوراهای بانوان در کشور محسوب می شود و اعضای آن در زمینه های اقتصادی براساس اعلام سازمان های بین المللی به گزارش مجمع جهانی اقتصاد میزان حضور بانوان ایرانی به عنوان نیروی کار در سال ۲۰۰۸ میلادی ۴۲ درصد بوده است. درآمد سالانه زنان شاغل در حدود ۴ هزار و ۴۷۵ دلار و درآمد سالانه مردان ۱۱ هزار و ۳۶۳ دلار برآورده شده است که نشان می دهد مردان ۵/۲ برابر زنان درآمد دارند، بنا به گزارش سازمان بین المللی کار (ILO) تنها ۱۳ درصد از زنان ایرانی در زمان تحصیل مشغول به کار بوده اند و مهمترین چالش موجود پایین بودن میزان حضور زنان است. گفتنی است که محدودیت هایی که در گذشته برای زنان وجود داشته اکنون برطرف شده و امکان حضور بیشتر برای آنها فراهم شده است. زنان به عنوان نیمی از افراد جامه در سایر کشورها به ادامه تحصیل مشغول بوده و بدنبال یافتن کار هستند هم اکنون ۶۰ درصد پذیرفته شدگان در دانشگاه های کشور را دختران تشکیل می دهند و باتوجه به محدودیت های قوانین دولتی در مورد سرمایه گذاری، کارآفرینی می تواند بهترین راه حل برای رفع بیکاری زنان باشد.

اکنون زنان ایرانی نیاز به مدل هایی دارند که به آنها در یافتن راه های درست اشتغال در جامعه کمک کند برای دستیابی به چنین مدل هایی، فرهنگ جامعه و جایگاه اصلی زنان در خانواده باید مورد توجه قرار گیرد.

● اشتغال زنان و نقش آن در توسعه کشور

گرچه نیمی از جمعیت جهان را زنان تشکیل می دهند و دو سوم ساعت های کاری متعلق به آنها است، اما درآمد آنها تنها یک دهم از درآمد جهان را تشکیل می دهد و تنها یک صدم ثروت جهان متعلق به آنها است. بنابراین در تمام جوامع نابرابری وجود دارد. در این زمینه سازمان های بین المللی مطالعه های مختلفی برای تحلیل و بررسی جایگاه زنان در سطوح ملی و داخلی، میزان اشتغال آنها، محدودیت ها، دیدگاه ها و نقش آنها در توسعه و همچنین سیاستگذاری ها و استراتژی های مربوط به حل مشکل کاریابی زنان انجام داده اند.

● وضعیت اشتغال زنان باتوجه به آخرین آمار ارایه شده از سوی مرکز آمار ایران در سال ۲۰۰۶

۳۱/۶ درصد از زنان در بخش کشاورزی، ۳۱/۸ درصد در صنعت و ۳۶/۶ درصد در بخش خدمات فعالیت دارند. همچنین باتوجه به نوع فعالیت، ۲۴ درصد از زنان در بخش آموزش، ۲۳/۴ درصد در بخش فعالیت های صنعتی، ۱۴/۴ درصد در بخش کشاورزی ۵/۸ درصد در بخش مراقبت های پزشکی، ۶/۵ درصد در امور مدیریتی و بقیه در سایر بخش ها فعال هستند. در حدود ۵۹/۷ درصد از زنان شاغل نیز در بخش خصوصی و ۲۷/۳ درصد در بخش دولتی فعالیت دارند.

۸۷/۷ درصد از زنان شاغل دارای تحصیلات عالی و ۲۷/۳ درصد آنها تحصیل نکرده هستند. به همین ترتیب ۳۶/۶ درصد زنان شاغل فارغ التحصیل از دانشگاه ها، ۲۲/۲ درصد از دبیرستان، ۹/۱ درصد از مدارس راهنمایی، ۱۱/۷ درصد از مدارس ابتدایی و ۱۲/۹ درصد از مردان شاغل دارای تحصیلات عالی هستند.

● موانع اصلی در مورد اشتغال زنان

حضور اقتصادی زنان در مشاغل اقتصادی و اجتماعی به عنوان یک پدیده اجتماعی- اقتصادی از ابتدای قرن حاضر مورد توجه بوده است.

اکنون زنان می توانند در مشاغل مختلفی حضور داشته باشند، زیرا تبعیض جنسیت تا حدودی کاهش یافته است. برای مثال میزان اشتغال زنان و مردان در میان پرواز و آزانس های هواپیمایی برابر است. در شرکت های دارویی زنان و مردان به میزان مساوی به کار مشغول هستند. این در حالی است که وضعیت زنان شاغل در ایران مانند سایر کشورهای در حال توسعه چندان رضایت بخش نبوده و فرصت های کمتری نسبت به مردان دارند.

هم اکنون تلاش هایی برای کاهش میزان بیکاری در بین زنان و همچنین حل مشکل های زنان به عنوان یک مسوولیت اجتماعی در حال انجام است. مطالعه ها و تحقیق ها در رابطه با بیکاری زنان و کارآفرینی از مسایل جدید در ایران نموده که نیازمند مطالعه های مستقلی است. روند ایجاد اشتغال برای زنان را می توان از ابعاد مختلفی مورد توجه قرار داد که از عوامل متعددی مانند مسایل فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متاثر شود.

گفتنی است این مقاله در نخستین نشست شورای بانوان بازرگان عضو اکو در ترکیه ارایه شد.