انتظار و شناخت بهتر امام عصر عج

از مهمترین وظیفه ی هرشیعه ی منتظر, شناخت امام زمان است

قبل از پرداختن به اینکه انتظار مایه شناخت بهتر ولایت امام عصر(عج) می گردد توجه به نکات ذیل لازم است:

۱) از مهمترین وظیفه ی هرشیعه ی منتظر، شناخت امام زمان است. در روایات بسیاری که به طریق شیعه و اهل سنّت از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) و امامان معصوم علیهم السلام، نقل شده آمده است که:

«هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی مرده است».[۱]

۲) شناخت امام زمان(عج) از شناخت امامان معصوم دیگر جدا نیست; اگر کسی به طور کلّی به شأن و جایگاه ائمه هدی واقف شد، صفات و ویژگی های آنها را شناخت و به مسئولیت خود در برابر آنها پی برد قطعاً نسبت به امام عصر(عج) نیز به شناختی شایسته می رسد.

۳) مراد از شناخت امام شناختن نام و نسب امام(علیه السلام) و صفات و ویژگی های امام می باشند; مؤلف مکیال المکارم می فرمایند:

«بدون تردید مقصود از شناختی که امامان ما که تحصیل آن را نسبت به امام زمانمان امر فرموده اند، این است که ما آن حضرت را آن چنان که هست بشناسیم، به گونه ای که این شناخت سبب در امان ماندن ما از شبهه های ملحدان و مایه نجاتمان از اعمال گمراه کننده ی مدعیان دروغین باشد، و چنین شناختی، جز به دو امر حاصل نمی گردد: اول شناختن شخص امام(علیه السلام) به نام و نسب و دوم شناخت صفات و ویژگی های او و به دست آوردن این دو شناخت از اهم واجبات است».[۲]

با توجه به مطالب بیان شده انتظار مایه شناخت بهتر ولایت امام عصر(عج) می گردد زیرا کسی که منتظر شد و نام و یاد امام زمان(عج) در دل او تجلّی کرد صاحب دل بی قرار می شود و با تمام وجود و از همه ی راه های ممکن برای شناخت بیشتر و رسیدن به قرب محبوبش گام بر می دارد و هر گامی را که بر می دارد، او را بهتر درک می کند در می یابد که غیر از حضرت مهدی(عج) کسی نمی تواند وارث همه ی فضایل باشد و پرچم عدل را در سراسر جهان به اهتزاز در بیاورد به تمام معنا شیفته و عاشق حضرت حجت می شود و برای رسیدن به وصال و یا شناخت بیشتر او لحظه شماری می کند و با سوز و گدازی که دارد از راه های ذیل بر معرفت خویش می افزاید:

۱) در ابتدا از عنایات خداوند متعال مدد می جوید و از این درگاه نیز توفیق شناخت حجتش را درخواست می کند چرا که خدا سرچشمه ی توفیق است.

۲) از دستورها[۳] و روش هایی که از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و ائمه معصومین علیم السلام برای شناخت بیشتر و بهتر امام رسیده است، استفاده می کند مثلاً در باب سیرت دینی حضرت در می یابد که:

«مهدی(عج) در برابر خداوند و جلال خداوندی، فروتن است، بسیار فروتن، همچون عقاب، به هنگامی که بالِ خویش فرو گشاید، و سر به زیر انداخته، از اوج آسمان فرود آید. مهدی در برابر جلال خداوند اینسان خاشع و فروتن است. خدا و عظمت خدا، در وجود او متجلّی است، همه ی هستی او را در خود فرو برده است; مهدی(عج) عادل است و خجسته و پاکیزه. او ذره ای از حق را فرو نگذارد. خداوند دین اسلام را به دست او عزیز گرداند... مهدی همواره بیم خداوند را به دل دارد، و به مقام تقربی که نزد خداوند دارد مغرور نشود، او به دنیا دل نبندد و سنگی روی سنگ نگذارد. در حکومت او، به احدی بدی نرسد مگر آن که حد خدایی جاری گردد».[۴]

یا اینکه از امام رضا(علیه السلام) می آموزد که وقتی خدا اراده کرد فردی را برای امور بندگانش انتخاب کند، شرح صدری به وی عطا نموده قلبش را چشمه ی حقایق و حکمت ها، می گرداند و علوم خودش را همواره به او الهام می کند بعد از آن از هیچ جوابی عاجز نخواهد ماند و در بیان حقایق و راهنمایی صحیح به ظلالت و گمراهی مبتلا نمی گردد. از خطا معصوم است و از تأییدات و توفیقات و راهنمایی های خداوندی همواره برخوردار می باشد. خدا او را به این مقام برگزیده تا بر بندگانش، حجت و گواه باشد.[۵]

و از امام صادق(علیه السلام) می آموزد که فرمود:

«خدا ما را به نیکوترین خلقت آفرید و در آسمان و زمین خزانه دار علوم خویش قرار داد. درخت با ما، تکلم کرد و به عبادت کردن ما، خدا عبادت می شود. اگر ما نبودیم خدا عبادت نمی شد».[۶]

آری شخص منتظر می آموزد که امامان به نیکوترین خلقت آفریده شده اند و به این نتیجه می رسد که بیولایت آنها هرگز نمی توان به درجات قرب الهی رسید و این شناخت، بهتر در سایه ی گفتار معصومین علیهم السلام، حاصل می شود.

۳) از برهان عقلی استفاده می کند که:

«همیشه باید در بین نوع انسان، فرد کاملی وجود داشته باشد که به تمام عقائد حقه ی الهی عقیده مند بوده تمام اخلاق و صفات نیک انسانی را به کار بسته و به تمام احکام دین عمل نماید و همه را بدون کم و زیاد بداند و در تمام این مراحل، از خطائ و اشتباه و عصیان معصوم باشد، و اگر نوع انسان، زمانی از چنین فرد ممتازی خاطی گردد لازم می آید که احکام الهی که به منظور هدایت انسان نازل گشته است، از بین برود و افاضات و امدادهای غیبی حق تعالی، منقطع شود و بین عالم ربوبی و عالم انسانی، ارتباطی برقرار نباشد».[۷]

۴) مطالعه در راستی مهدی(عج):

۱) منتظران امام عصر(عج) با مطالعاتی که دارند در می یابند که: او امام عصر و زمان و حجت حیّ و حاضر و ناظر خداوند است.

۲) آن حضرت وارث همه فضایل و شایستگی هایی هستند که در خاندان رسالت وجود داشته است.

توجه و عشق به مهدی منتظران را به تحقیق وادار می کند و آنان درک می کنند که آن امام احیاء کننده ی مکتب اهل بیت علیهم السلام، بلکه احیاء کننده ی دین و دین باوری در سراسر جهان هستند.

مطالعه درباره امام مهدی(عج)، می آموزد که حضرت حجت(عج) در بین امامان پیش از خود نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده ند. تا آنجا که امام صادق(علیه السلام) در پاسخ کسی که از ایشان می پرسد: آیا قائم(عج) متولد شده است؟ می فرماید:

«.. لَوْ أَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَیّامَ حَیاتی»[۸] ... اگر او را دریابم در طول زندگیم خدمتگذارش خواهم بود.

۵) علاوه بر آنچه که گفته شد، محبان کوی امام زمان(عج) برای رسیدن به محبوب خود، از تجربه دیگر داده های امام عصر(عج) استفاده می برند و در پرتو راهنمایی های سالکان دیدار دوست، به مراحلی از شناخت می رسند و رسیدن به این مراحل بخشش خدادادی است.

[۱] - مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۸، ص ۳۶۸، و ج ۳۲، ص ۳۲۱ و ۳۳۳.

[۲] - الموسوی الاصفهانی، میرزا محمد تقی، مکیال المکارم، ج ۲، ص ۱۰۷.

[۳] - محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص ۲۹ - ۳۰ به نقل از المهدی الموعود، ج ۱، ص ۲۸۰ - ۳۰۰.

[۴] - همان، ص ۲۸۱ - ۳۰۰.

[۵] - محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج ۱، ص ۳۹۰.

[۶] - همان، ج ۱، ص ۳۶۸.

[۷] - ابراهیم امینی، دادگستر جهان، چاپ ۸۱، انتشارات شفق، ص ۷۸.

[۸] - النعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۴۵ - ۲۴۶.