پل‌جنوبی (Southbridge) چیست؟

چیپ‌ست Southbridge که در سیستم‌های اینتل به عنوان I/O Controller Hub (ICH) یا Platform Controller Hub (PCH) نیز شناخته می‌شود، (در سیستم‌های AMD، VIA، SiS و سایرین به همان پل جنوبی مشهور است) چیپ‌ستی است که وظیفه اجرا و ایجاد ارتباط بین امکانات …

چیپ‌ست Southbridge که در سیستم‌های اینتل به عنوان I/O Controller Hub (ICH) یا Platform Controller Hub (PCH) نیز شناخته می‌شود، (در سیستم‌های AMD، VIA، SiS و سایرین به همان پل جنوبی مشهور است) چیپ‌ستی است که وظیفه اجرا و ایجاد ارتباط بین امکانات کندتر مادربرد را در معماری رایانه بین پل‌های شمالی و جنوبی بر عهده دارد. این چیپ‌ست می‌تواند در مواردی مهم‌تر از چیپ‌ست اصلی یا پل شمالی باشد و امکان اتصال مستقیم به پردازنده را ندارد و در عوض چیپ‌ست پل‌شمالی رابط بین این چیپ‌ست با پردازنده است.

در میان کنترل‌کننده‌های ورودی- خروجی I/O چیپ پل شمالی می‌تواند اطلاعات را به طور مستقیم به پردازنده ارسال کند.

از آنجایی که این چیپ‌ست با واسطه به پردازنده متصل می‌شود وظیفه انتقال اطلاعات را میان دستگاه‌های کندتر به عنوان نوعی ریزپردازنده بر عهده دارد. یک چیپ‌ست پل‌جنوبی خاص می‌تواند با چندین نوع چیپ‌ست اصلی متصل شود و کار کند، اما این دو چیپ‌ست از لحاظ طراحی باید به گونه‌ای باشند که برای کارکرد همزمان مشکلی نداشته ‌باشند. همچنین هیچ رابطه منطقی بین کارکرد یک مدل چیپ‌ست پل‌جنوبی با انواع خاصی از چیپ‌ست‌های اصلی وجود ندارد.

نام پل‌جنوبی از شمای معماری این چیپ‌ست در معماری آن زمان معرفی‌ شکاف PCI و نحوه قرارگرفتن چیپ‌ست نسبت به آن (که چیپ‌ست اصلی یا پل‌شمالی در بالای آن و چیپ‌ست فرعی یا پل‌جنوبی در پایین آن قرار داشت) در سال ۱۹۹۱ برای این چیپ‌ست در نظر گرفته شد.

اما این چیپ‌ست مسوول کنترل کدام بخش‌های رایانه شماست؟

گذرگاه PCI:

بسیاری از قطعاتی که به صورت داخلی (Internal) به مادربرد دستگاه متصل می‌شوند از طریق این گذرگاه روی آن نصب می‌شوند. نسخه‌های متفاوتی از این گذرگاه تا به‌ حال معرفی و به تدریج بر توانایی‌های انتقالی آن افزوده شده ‌است.

گذرگاه ISA یا LPC Bridge:

این گذرگاه مسوولیت کنترل ارتباط وسایل جانبی از قبیل صفحه‌کلید، ماوس، درگاه موازی (parallel port)، درگاه سریال (serial port)، کنترل‌کننده فلاپی درایو و... را دارد.

گذرگاه SPI:

که کنترل و انتقال اطلاعات برخی نرم‌افزارهای داخل BIOS را بر عهده دارد.

گذرگاه SM: این گذرگاه برای ایجاد ارتباط میان برخی از قطعات روی مادربرد مانند سنسورهای حرارتی یا فن‌های خنک‌کننده در نظر گرفته شده ‌است.

کنترل‌کننده دسترسی مستقیم به حافظه (DMA Controller):

این کنترل‌کننده به ISA یا LPC اجازه می‌دهد تا به طور مستقیم بدون نیاز به کمک پردازنده به حافظه دسترسی داشته باشند.

کنترل‌کننده وقفه (Interrupt controller):

این کنترل‌کننده در مکانیسم پردازشی، کنترل ایجاد وقفه جهت انجام عملیات‌های مختلف را بر عهده دارد.

کنترل‌کننده IDE (IDE "SATA or PATA” controller):

اجازه اتصال مستقیم درایو‌های ذخیره‌سازی را فراهم می‌کند.

Real-time clock:

این ساعت، ساعت کنترل‌کننده سیکل‌های انجام وظیفه قطعات مختلف و پردازش‌های سیستم است.

کنترل‌کننده توان مصرفی (Power Management):

این کنترل‌کننده به کنترل سیستم برای حالت بیکاری موقت (Sleep) یا خاموش شدن (ShutDown) را برای کاهش توان مصرفی برعهده دارد.

این موارد از جمله وظایف اصلی چیپ‌ست‌های پل‌جنوبی در مادربرد بود که البته با توجه به مدل و نوع این چیپ‌ست‌ها ممکن است امکانات و وظایف آن‌ها اضافه یا کم شود.